برجام هنوز نفس می‌کشد

تعهدات ایران به دوران پیش از برجام بازگشته، اما این توافق هنوز زنده است؛ حتی بدون آمریکا، حتی بدون اجرای تعهدات ایران. دیروز وزیران خارجه کشورهای اروپایی یک‌بار دیگر برای بقای برجام در بروکسل دور هم جمع شدند. پیش از برگزاری نشست وزیران خارجه کشورهای اروپایی، سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان گفت: هدف ما این است که توافق را پابرجا نگه داریم. او گفته است:  ما بر این باوریم که این توافق، ابزار درستی برای جلوگیری از دسترسی احتمالی به تسلیحات هسته‌ای است. آگنس وندرمال، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه هم روز پنجشنبه گفته بود: فرانسه به چارچوب توافق هسته‌ای ایران در وین پایبند خواهد ماند. از طرفی ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه نیز در گفت‌وگو با رادیو آرتی‌ال درباره کاهش تعهدات برجامی اخیر ایران مدعی شده است: اگر ایرانی‌ها به ضایع کردن توافق ادامه دهند، در یک زمان نسبتا کوتاه، بین یک و 2سال، می‌توانند به یک سلاح هسته‌ای دست پیدا کنند که یک گزینه نیست. اظهارات مقامات اروپایی در حالی است که عصر چهارشنبه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در حضور خبرنگاران از کشورهای باقیمانده در برجام شامل انگلیس، آلمان، فرانسه، چین و روسیه خواست از این توافق خارج شوند.
ترامپ اردیبهشت سال گذشته اعلام کرد: از توافق هسته‌ای خارج شده و پس از چند‌ماه تحریم‌های نفتی علیه ایران اجرایی شد. در این مدت اروپایی‌ها وعده داده بودند که خروج آمریکا از برجام را با خرید نفت ایران و بازگشت پول آن و نیز همکاری‌های بانکی و هسته‌ای جبران می‌کنند، با این حال پس از یک سال عملا کاری از پیش نبردند تا اینکه ایران اردیبهشت امسال اعلام کرد هر دو‌ماه یک‌بار بخشی از تعهدات خود را براساس مواد 26و 36برجام متوقف می‌کند. ایران در هفته‌ای که گذشت، طی بیانیه‌ای گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات در برجام را اعلام کرد که بر این اساس جمهوری اسلامی ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی‌، درصد غنی‌سازی‌، میزان مواد غنی شده و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
روحانی در روزهای گذشته با مقامات اروپایی درباره برجام رایزنی کرده بود، رئیس‌جمهوری با بیان اینکه اگر اروپا به تعهدات خودش برگردد ایران هم به تعهدات برجامی خود بازخواهد گشت، گفت: تهران همچنان به همکاری‌های خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متعهد است و آژانس همانند گذشته بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران نظارت خواهد داشت.
سخنگوی دفتر نخست‌وزیری انگلیس در رابطه با این تماس اعلام کرد که در تماس تلفنی بوریس جانسون با رئیس‌جمهوری ایران، پایبندی دولت لندن به برجام و ادامه مذاکرات درباره جلوگیری از اشاعه سلاح هسته‌ای و کاهش تنش‌ها در منطقه مورد تأکید قرار گرفته است. وزیر امور خارجه انگلیس هم که برای ملاقات با مقام‌های آمریکایی به واشنگتن سفر کرده، تأکید کرد که هنوز فرصت نجات و تقویت توافق هسته‌ای ایران وجود دارد.