رسم فقیرکشی
آماده‌ای یا نه با تلفیق عناصر ژانرهای کمدی و ترسناک به سرمایه‌داری انحصارطلب طعنه می‌زند
محمد ناصر احدی_روزنامه نگار
تا به حال چندبار برایتان پیش آمده که آرزو کرده باشید کاش با ازدواج با فردی که از نظر طبقاتی و مالی در جایگاه بالاتری از شما قرار دارد بخت به شما رو می‌کرد و می‌توانستید بر مشکلات‌تان فائق آیید و به پشتوانه اعتبار و ثروت یار، از عذاب کار جانفرسا و حسرت‌های سمج بی‌پایان خلاصی پیدا کنید؟ شرم نکنید، شما نخستین و آخرین فردی نیستید که چنین آرزویی در سر دارد ؛ برای گریز از شرایط نابرابری که حتی پیش از تولدتان به شما تحمیل شده، راهی جز چنین خیال‌بافی‌های بی‌ضرری وجود ندارد. اصلا مگر جز این است که اغلب آدم‌هایی که به نهاد ازدواج تن می‌دهند، به شوق دست یافتن به خوشبختی و سعادت وعده‌داده‌شده، از قواعد این نهاد تبعیت می‌کنند. اما در قبال چنین خوشبختی بی‌دردسری حاضرید بر سر جانتان معامله کنید؟ گریس لو دوماس، دختر جوانی که در نگاه اول تنها دارایی‌اش زیبایی نه‌چندان بی‌نقص اوست، نیز در روز عروسی‌اش نگران است که آیا خانواده متمول همسرش، او را در جمع خودشان خواهند پذیرفت و او می‌تواند به یکی از اعضای این خانواده پرفیس و افاده تبدیل شود و با ورود به طبقه‌ای دیگر، گذشته محقرش را به فراموشی بسپارد؟ شب عروسی معلوم می‌شود که این تغییر بزرگ برای گریس بیشتر از آنچه خیال می‌کرده هزینه دارد و او باید بهای این جهش بزرگ طبقاتی را با جانش بپردازد. فیلم «آماده‌ای یا نه» ساخته 2کارگردان جوان به نام‌های مت بِتینِلی - اولپین و تایلر گیلِت است که از سال 2011 با یکدیگر همکاری می‌کنند و این فیلم پنجمین همکاری مشترک آنهاست. قطب شر این فیلم، آدم‌های شیک و اتوکشیده‌ای هستند که برای پذیرفتن گریس در جمعشان، بنا به سنتی قدیمی و موروثی، باید با او بازی مرگ و زندگی انجام دهند. بسیاری از ما هم بارها سودای یک زندگی پرزرق و برق را در سر پرورانده‌ایم و چه‌بسا در این بازی مرگ و زندگی، بشود ما را همدست این هیولاهای محترم به‌حساب آورد که دوست ندارند قلمروشان را با زنی از طبقه پایین سهیم شوند. در این صفحه چند نکته را درباره این فیلم از نظر گذرانده‌ایم.
میزان فروش:
4.75میلیون دلار
هزینه تولید:
6میلیون دلار
داستان از چه قرار است؟
گریس در شب عروسی‌اش باید مطابق سنت قدیمی خانوداه ثروتمند همسرش، در یک بازی شرکت کند تا به‌طور رسمی به عضویت این خانواده درآید. الکس، همسر گریس که مدتی است از خانواده خود بریده و از آنها جدا شده، برای برگزاری مراسم عروسی به خانه پدری‌اش بازگشته، اما می‌خواهد پس از پایان عروسی هرچه زودتر آنجا را ترک کند. او که راضی نیست گریس در بازی خانوداگی آنها شرکت کند، دلیل نارضایتی خود را به گریس نمی‌گوید. گریس خود باید انتخاب کند که چه بازی‌ای انجام می‌دهد و از بخت بدش مرگبارترین بازی ممکن را برمی‌گزیند. حالا او تا طلوع آفتاب وقت دارد که از چنگ اعضای خانواده همسرش شامل پدر، مادر، عمه، برادر، زن‌برادر، خواهر و شوهرخواهرِ الکس و البته سرپیشخدمت خانواده، استیونز که همگی مسلح هستند فرار کند و جان خود را نجات دهد.
بالاخره بترسیم یا بخندیم؟
«آماده‌ای یا نه» تریلری کمدی ترسناک است که هم هیجان دارد و هم از عناصر ژانر ترسناک و کمدی چیزهایی در آن یافت می‌شود. اما شاید بپرسید مگر می‌شود فیلمی همزمان ترسناک و خنده‌دار باشد؟ حسن حسینی، نویسنده کتاب «فرهنگ کوچک وحشت» (نشر ساقی، 1393) در مدخل کمدی ترسناک می‌نویسد: «ترس و شادی، 2احساس به ظاهر متضاد که در قالب 2واکنش جسمانی به‌کلی متفاوت (فریاد وحشت و قهقهه خنده) تجلی می‌یابند، در قالب ژانر سینمایی اشتراکات فراوان دارند. رابرت بلاک، نویسنده صاحبنام داستان‌های ترسناک، این دو ژانر را دو روی یک سکه می‌داند که هر دو با عنصر نامعقول و غیرمنتظره سروکار دارند که به‌طور معمول، سربرآوردن آن با اغتشاش و آشفتگی همراه است. تقابل نظم و بی‌نظمی، یکی از مضامین اصلی هر دو ژانر است که البته در هر یک از این دو، با توجه به لحن، شیوه روایی و شمایل‌نگاری خاص آن ژانر، بازتابی متفاوت می‌یابد. بازتاب متفاوت مؤلفه‌های مشترک، منحصر به شباهت‌های 2ژانر در مضامین کلی نیست و حتی جزئیات شمایل‌نگاری آن دو را هم در بر می‌گیرد... . گاه تشابه نشانه‌های ظاهری 2ژانر به حدی است که تفکیک آنها را از یکدیگر مشکل می‌کند. در تأیید این مدعا، نوئل کرول [نظریه پرداز پرآوازه] به این نکته اشاره دارد که هیولایی چون مخلوق فرانکنستاین در فیلم ترسناک «خاندان فرانکنستاین» (ارل ک. کنتن، 1944) و فیلم کمدی «ابوت و کاستلو با فرانکنستاین ملاقات می‌کنند» (چارلز بارتن، 1948) ظاهر و رفتار یکسانی دارد (در هر دو فیلم، نقش مخلوق را یک بازیگر، گلن استرنج ایفا می‌کند). در چنین مواردی، تنها مسیر روایی فیلم است که تعیین می‌کند باید به هیولا بخندیم یا از او بترسیم... . زوج اصلی در کمدی ترسناک «بیتل جوس» (تیم برتون، 1988) که مرده‌اند و اینک می‌خواهند با ترساندن کسانی که صاحب خانه‌شان شده‌اند، آنها را از آنجا برانند، به‌دلیل ناتوانی‌شان در انجام این کار باعث خنده ما می‌شوند، چرا که کسانی که قرار است قربانی آنها باشند، آنها را نمی‌بینند و این زوج هم نمی‌توانند هیچ آسیبی به آنها برسانند». حسینی در بخش دیگری از این مدخل می‌نویسد: «در بعضی از فیلم‌های ترسناک در دوره‌های مختلف می‌توان شاهد استفاده از عناصر و موقعیت‌های کمدی برای دادن تنفسی به تماشاچی بود... . در «هجویه»ها تعادل بین کمدی و وحشت برهم می‌خورد و کفه اولی به وضوح سنگینی می‌کند... . از نمونه‌های متأخر این فیلم‌ها می‌توان شاهد تلاش سازندگان این فیلم‌ها برای جلب نظر مخاطبان امروزی با توسل به مجموعه‌ای از شوخی‌های غالبا سخیف و پیش‌پاافتاده بود. در عین حال، فیلم‌های ترسناک دیگری را هم می‌توان دید که طنز سیاه در آنها نه به‌منظور کاستن از هول و هراس ایجادشده، بلکه با هدف تشدید این حس و حال مورد استفاده قرار می‌گیرد. «روانی» هیچکاک را می‌توان نمونه کلاسیک چنین روایتی دانست». با این تفاصیل، آماده‌ای یا نه را می‌توان کمدی ترسناکی دانست که اعضای خانواده‌ای اشرافی به‌دلیلی احمقانه که تا انتهای فیلم مشخص نمی‌شود واقعیت دارد یا نه، کمر به قتل نوعروس خانواده می‌بندند و حماقت‌هایی که در این کار از خودشان نشان می‌دهند- مثل رفتارهای خواهر خانواده که ناخواسته باعث مرگ ندیمه‌های خانوده می‌شود- کیفیتی کمیک به موقعیت ترسناک فیلم می‌دهد.
آیین پاکسازی
هانا آرنت، فیلسوف سیاسی، در جایی از کتاب توتالیتاریسم نوشته: «آشکار است که مردم را از طریق تجربه یک آیین رازآمیز بهتر می‌توان به هم وابسته کرد تا با سهیم بودن در خود راز». این گفته درباره آدم‌های خانوده لو دوماس هم کاملا صادق است؛ آنها هیچکدام از واقعی بودن یا نبودن نفرینی که در صورت نکشتن نوعروس گریبانشان را می‌گیرد خبر ندارند، اما اجرای این آیین عجیب و غریب است که باعث اتحاد آنها می‌شود. آیین تشریفاتی این خانواده، برای پاکسازی «خودی» از «دیگری» و نابود‌کردن فردی است که می‌تواند اصالت آنها را به چالش بکشد.
بازیگران
ساماfرا ویوینگ
گریس لو دوماس
نوعروس بخت‌برگشته
متولد 1992و اهل استرالیاست. کارش را از سال 2013در سینما با فیلم «جاده میستری» شروع کرد و عمده شهرتش برای حضور در 2فیلم کمدی ترسناک «پرستاربچه» (2017) و «ضرب و شتم» (2017) است. نقش‌آفرینی او در آماده‌ای یا نه با نقدهای مثبتی مواجه شد و به خوبی توانست از عهده نقش دختری که برای نجات زندگی‌اش به چیزی تبدیل می‌شود که خودش هم انتظارش را ندارد، برآید.
آدام برودی
دنیل لو دوماس
برادر بزرگ داماد
برودی، هم در فیلم ترسناکی مثل «جیغ4» بازی کرده و هم در کمدی‌های رمانتیک نقش‌آفرینی کرده است. در آماده‌ای یا نه هم نقش پسر بزرگ خانواده را بر عهده دارد که تنها کسی است که قلبا اعتقادی به رسم عجیب و غریب خانوده‌اش ندارد و در آخر هم جانش را برای کمک به گریس از دست می‌دهد.
مارک اوبراین
الکس لو دوماس
داماد بیجربزه
اوبراین امسال علاوه بر این فیلم، در فیلم تحسین‌شده «داستان ازدواج» نوآ بامباک هم در نقش کارتر حضور دارد. الکس با اینکه تا انتهای فیلم به دنبال کمک به گریس است، اما در آخر نمی‌تواند به خانوده و طبقه‌ای که او را پرورانده پشت کند و همسرش را از دست اعضای خونخوار خانواده‌اش برهاند.
هنری چرنی
تونی لو دوماس
پدر خانواده
چرنی که سابقه بازی در فیلم‌هایی همچون «مأموریت غیرممکن» (1996) و «پلنگ صورتی» (2006) را دارد، در این فیلم بازی متقاعده‌کننده‌ای در نقش پدری ارائه داده که به سنتی دیرینه- که از درستی یا نادرستی آن خبر ندارد- کاملا وفادار است. همین که این سنت تضمین‌کننده زندگی پر جلال و جبروت آنهاست، کافی است تا لحظه‌ای در کشتن نوعروسش تردیدی به دل راه ندهد.
اندی مک‌داول
بِکی لو دوماس
مادر خانواده
مک‌داول که در فیلم ستوده‌شده استیون سودربرگ در سال 1989بازی کرده و در فیلم‌های «کارت سبز» (1990) و «چهار عروسی و یک مجلس ختم» (1994) نقش‌آفرینی خوبی ارائه کرده، در این فیلم فرصت چندانی برای بروز توانایی‌هایش نداشته اما در همان اندک لحظاتی که در قاب دیده می‌شود می‌توان دلسوزی سرکوب‌شده او را نسبت به نوعروس درک کرد.
نیکی گواداگنی
هلن لو دوماس
عمه خانواده
عمه دیوانه و متعصب خانواده که بر اجرای سنت‌های خانواده به خشن‌ترین شکل ممکن، بسیار اصرار دارد و برای کشتن عروس از هیچ کاری رویگردان نیست.
ملانی اسکروفانو
امیلی لو دوماس
دختر خانواده
خواهر الکس و دانیل که یک دست‌وپاچلفتی به تمام معنا و مافنگی است که هر آن ممکن است کسی را به اشتباه بکشد.
الیزه لِوِسک
چریتی لو دوماس
همسر دنیل
که یک‌بار از این بازی سربلند خارج شده و چون دیگر حاضر نیست به روزهای پر از فقر و بدبختی‌اش برگردد، در کشتن نوعروس بسیار مصمم است.
کریستین برون
فیچ برادلی
همسر امیلی
همسر امیلی که یک احمق به‌تمام معناست و لودگی‌های فیلم روی دوش اوست.
در همینه زمینه :