تحقیق و تفحص از املاک شهرداری کلید خورد

مجید جباری _ خبر‌نگار

با اینکه یک ساعت از وقت پارلمان شهری تهران، دیروز به تذکرات و سخنان رئیس و 4عضو شورا درباره بحران آلودگی هوای پایتخت اختصاص داشت، اما رأی مثبت به 2مصوبه‌ای که ماهیت شفاف‌سازی و روشنگری و مبارزه با فساد داشت، نشان داد که اولویت شورای شهر تهران در سومین سال آغاز به کارش همچنان کاهش فساد در مدیریت شهری است. «تصویب یک‌فوریت الزام شهرداری تهران به اصلاح و بهبود فرایند دریافت و رسیدگی به گزارش‌های شهروندان درباره فساد» و همچنین رأی مثبت به «تحقیق و تفحص از املاک و مستغلات شهرداری تهران» 2مصوبه مهمی بود که اعضای شورای شهر تهران در یکصدوهشتادوچهارمین جلسه خود با اکثریت قاطع به آن رأی دادند. همچنین در ابتدای جلسه، سیدابراهیم امینی پس از دقایقی به جای محسن هاشمی رفسنجانی ریاست جلسه را برعهده گرفت.
اما جلسه دیروز شورای شهر با بررسی گزارش سیدحسن رسولی، خزانه‌دار شورا درباره حساب‌های درآمد و هزینه شهرداری تهران در ۶ماه نخست آغاز شد.این دستور جلسه با 19رأی از 19عضو حاضر در صحن تصویب شد.

کمک مردم به کشف فساد در شهرداری
بررسی فوریت طرح «الزام شهرداری تهران به اصلاح و بهبود فرایند دریافت و رسیدگی به گزارش‌های شهروندان درباره فساد و رشوه و تشویق گزارشگران تخلفات در شهرداری تهران» دومین دستور جلسه دیروز شورای شهر تهران بود.
مجید فراهانی، ر‌ئیس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای شهر در تشریح این طرح که خود بانی آن است، گفت: «برای مقابله و مبارزه با فساد اگر بخواهیم به اقدامات دستگاه‌های نظارتی، امنیتی و قضایی یا گزارش‌های حسابرسی بسنده کنیم، هیچ دستاوردی جدی جز شناسایی فسادهای انجام‌شده نخواهیم داشت؛ در حالی که در بسیاری از کشورها، اصلی‌ترین ابزار کشف و کاهش فساد، «مردم» و «گزارشگری مردم» است.»
 پس از سخنان فراهانی، فوریت این طرح با ۱۵رأی موافق و ۴مخالف به تصویب رسید.

تحقیق و تفحص از املاک شهرداری
سومین دستور جلسه شورای شهر تهران اما بررسی طرح «تقاضای تحقیق و تفحص از نحوه واگذاری املاک و مستغلات شهرداری تهران در 10سال اخیر» بود.
بهاره آروین، سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در این‌باره گفت: «املاک مورد نظر، طی 10سال اخیر به شیوه‌های مختلف ازجمله فروش، اجاره یا واگذاری ذیل بند‌۶ ماده‌۵۵ قانون شهرداری‌ها واگذار شده‌اند. متأسفانه فرایندها در سازمان املاک و مستغلات شهرداری اغلب دستی است؛ به همین دلیل ممکن است احصای گزارش برای بدنه شهرداری سهل نباشد. به هر حال، بعد از حدود 10‌ماه شورا تلاش کرده اول از شهرداری گزارش دریافت کند و طرح را در قالب تحقیق و تفحص اجرا نکند، اما از آنجا که سازمان املاک و مستغلات به سیستم مالی شهرداری متصل نبوده و نیست، هیچ گزارش یکپارچه‌ای‌ به شورای شهر تحویل نشده است.»
این عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران بیان کرد: «با توجه به آخرین جلسه مشترک کمیسیون‌های حقوقی و برنامه و بودجه و اتمام مهلت 2ماهه و عدم‌دریافت یک گزارش جامع از سوی شهرداری، هر دو کمیسیون‌ به این نتیجه رسیدند که طرح تحقیق و تفحص به صحن بیاید و شورای شهر تهران رأسا پیگیر شفافیت‌بخشی به این حوزه شود. بازپس‌گیری املاک و پیگیری تخلفات انجام‌شده برای جلوگیری از تکرار این اتفاقات 2 موردی است که در قالب تحقیق و تفحص دنبال می‌شود.»
پس از سخنان آروین، محمود میرلوحی طراح این طرح هم اظهار کرد: «پس از آنکه در مهرماه سال۹۷ طی مصوبه‌ای شهرداری تهران به ارائه گزارشی از املاکی که حق بهره‌برداری آن طبق بند‌۶ ماده‌۵۵ قانون ملزم شده بود،پرداخت گزارش‌های متنوعی به شورا ارائه شد. در مرحله نخست اعلام شد ۶۷۴ فقره ملک به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار شده است. در مرحله دوم تعداد این املاک به هزار و‌۳۰۰ فقره رسید و در نهایت امروز شنیده می‌شود که تعداد آن هزار و ۹۰۰ فقره است.»
او با بیان اینکه گفته می‌شود 3هزار و ۸۰۰ واحد ملکی به افراد حقیقی و حقوقی واگذار شده است، بیان کرد: «هنوز نیز شاهد کشف موارد جدیدی از واگذاری‌ها هستیم. متأسفانه قرار بود براساس آیین‌نامه مالی شهرداری، بانک اطلاعاتی در سازمان املاک تهیه شود. براساس تکلیف برنامه ۵‌ساله دوم شهرداری تهران نیز می‌بایست این بانک ایجاد می‌شد اما متأسفانه در تلفیق بودجه سال‌۹۳ اعلام شد هزار و ۱۰۰ سند وجود دارد که سند آن موجود است اما خودشان نیستند. طبق گزارش سازمان بازرسی کل کشور، در ۴۱ فقره واگذاری ضوابط و مقررات رعایت نشده ‌و نمی‌دانم چرا این گزارش در زمان خود تهیه نشده است.» در نهایت و پس از سخنان آروین و میرلوحی، این طرح، با ۱۸ رأی از 18نفر حاضر در جلسه شورا تصویب شد و به این ترتیب تحقیق و تفحص از املاک شهرداری تهران کلید خورد.

ساماندهی رشته‌های علمی و کاربردی شهرداری
اما چهارمین و آخرین دستور جلسه دیروز پارلمان شهری تهران لایحه «تعیین رشته‌های تخصصی مراکز آموزش علمی و کاربردی شهرداری تهران» بود که بررسی این لایحه وقت زیادی را از شورا گرفت.
سید‌حسن رسولی درباره این لایحه گفت: «در قالب مصوبه‌ای که شورای شهر به تصویب رساند، مقررشد شهرداری تهران طی لایحه‌ای به ساماندهی مراکز علمی- کاربردی خود اقدام کند. ما به‌دنبال این هستیم که روند چند‌ساله گذشته در مراکز علمی و کاربردی شهرداری تهران پایان یابد. در جمع‌بندی نهایی لایحه ارسالی در کمیسیون برنامه و بودجه به این خروجی دست یافتیم که در مجموع حداکثر 34رشته تنها در بخش کاردانی در مراکز چهارگانه که رشته مابازای بیرونی ندارد، ارائه شود.» پس از بحث و بررسی اعضای شورا و اظهارنظر موافقان و مخالفان در این‌باره، محمد سالاری پیشنهاد داد تا این لایحه به کمیسیون تلفیق برود ‌و بررسی‌ها درباره آن به‌طور مفصل‌تر صورت بگیرد که این پیشنهاد رأی نیاورد و سیدابراهیم امینی به‌عنوان رئیس جلسه، کلیات آن را به رأی گذاشت. به این ترتیب ساماندهی رشته‌های تخصصی مراکز آموزش علمی- کاربردی شهرداری تهران با 16رأی موافق و 2رأی مخالف به تصویب رسید و شورا وارد بررسی جزئیات آن شد. در جریان بررسی جزئیات این لایحه، چند پیشنهاد از سوی اعضا مطرح شد که هیچ‌یک از این پیشنهاد‌ها نتوانست نظر شورا را جلب کند.

نطق پیش از دستور
محمدجواد حق‌شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران

امسال نیز همچون سال‌های گذشته آلودگی هوای شهر تهران و کلانشهر‌ها، بار دیگر سوء‌مدیریت‌ها و بی‌تدبیری‌های چندین ساله مسئولان را به رخ کشیده است. اما درحالی‌که فضای تنفس و سلامتی زن و مرد و کودک در خطر است صدا و سیما و رسانه‌هایی که باید وجدان بیدار ملت باشند فرصت را برای بهره‌برداری‌های سیاسی غنیمت شمرده و مدیریت شهری را به باد تخریب گرفته‌اند. از این‌رو لازم است نکاتی را برای تنویر افکار عمومی مطرح کنم. آلودگی هوای شهر‌ها یک شبه به‌وجود نیامده است و همه تقصیرات از آن مدیریت شهری نیست. 2 دلیل کاملا روشن وجود دارد؛ اول سوخت بی‌کیفیت و دوم صنعت خودرو‌سازی‌ ناتوان و بی‌خاصیت که هردو در چنبره مافیای قدرت پشت صحنه و تحریم‌های اقتصادی است. شهرداری تهران نه نقشی در واردات سوخت دارد و نه در صنعت خودرو و سیاستگذاری‌های مربوط به آن دخیل است. شهرداری تهران مسئول توسعه خطوط مترو و اتوبوسرانی و تاکسیرانی است اما نقشی در تردد روزانه 4میلیون خودرو و موتورسیکلت بی‌کیفیت و مصرف میلیون‌ها لیتر سوخت بی‌کیفیت با چند برابر استانداردهای مصرف سوخت در جهان ندارد. طبق قانون، حدود 14وزارتخانه و سازمان و نهاد در قبال آلودگی هوا مسئولند اما در عمل هیچ‌کدام قدرت و اختیار لازم برای مدیریت آلودگی هوا را ندارند. حتی دولت نیز چندان در آلودگی امروز هوای تهران مقصر نیست چون قدرت و اختیار لازم را ندارد اما طی سال‌ها در پرداخت سهم پایتخت‌نشینی خود کوتاهی کرده است. تامین بخش اصلی بودجه لازم برای توسعه خطوط مترو و نوسازی اتوبوس‌های فرسوده بر عهده دولت است که در شرایط فعلی اقتصادی حتی به قیمت به خطر افتادن سلامتی مردم در اولویت قرار نگرفته و یا دولت به‌دلیل فشارهای تحریم توان پرداخت آن را نداشته است. ازسوی‌دیگر، صداوسیما که خود می‌داند در دل مردم جایی ندارد و فرسنگ‌ها از مردم دور افتاده است، چشم بسته بر دردها و آلام ملت و به‌جای تشویق و ترغیب مردم به رعایت فرهنگ ترافیک، کاهش مصرف سوخت و انرژی در روزهای آلوده شهر، بی‌توجه به مشکلات و مصیبت‌های مردم به دنبال فرصت‌طلبی سیاسی است و آسمان آلودگی هوا را به ریسمان نامگذاری معابر به نام فرهیختگان مظلوم این دیار می‌بافد تا بگوید مدیریت شهری تهران ناکارآمد است.

   آلودگی هوا به موضوع مناسبتی تبدیل شده است

رئیس شورای شهر تهران در ابتدای جلسه دیروز شورا گفت:«مفهوم گرامیداشت شب یلدا در ایران باستان، بر امید استوار است. امیدواریم همانطور که شب یلدا گذشت، دوران فعلی که سخت‌ترین شرایط اقتصادی و معیشتی برای بخش بزرگی از جامعه است، بگذرد.» محسن هاشمی‌رفسنجانی در ادامه به آلودگی هوا اشاره کرد و افزود:«این معضل متأسفانه به یک موضوع مناسبتی در کشور تبدیل شده است و رسانه‌ها در روزهای اوج آلودگی هوا و پدیده وارونگی به آن می‌پردازند و پس از آن، موضوع تا سال آینده فراموش می‌شود. امسال به‌دلیل اینکه این دوره با تشدید شرایط سخت اقتصادی جامعه و تحریم‌ها همزمان شده، برخی از رسانه‌ها به‌خصوص بعضی از شبکه‌های صداوسیما، به‌دنبال این بودند که با استفاده از موضوع آلودگی هوا، احساسات و افکار عمومی را تحریک کنند اما باید بدانیم که آلودگی هوا، تنها چالش امروز جامعه ما نیست و تهران نیز تنها کلانشهری در جهان نیست که با این معضل مواجه است.» هاشمی رفسنجانی اظهار کرد:«باید برای مواجهه صحیح با این مسئله عقلانیت را بر هیجان، تجربه جهانی را بر دیدگاه فردی، نگاه کارشناسی را بر سلیقه شخصی و مصالح عمومی را بر منافع جناحی ترجیح دهیم تا بتوانیم با آلودگی هوا و سایر چالش‌های پیش‌رو، مواجهه مؤثری داشته باشیم.»
رئیس شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به آخرین بررسی منابع آلودگی گفت:«خودروهای سواری با 37درصد آلاینده‌ها، موتورسیکلت‌ها با 21درصد و تاکسی و وانت‌ها با حدود 10درصد، نیروگاه‌ها با 5درصد، پالایشگاه‌ها با 4درصد و کامیون‌ها با 3درصد منابع اصلی آلاینده‌های گازی هستند. در بخش تولید ذرات معلق، سهم خودروهای شخصی در تولید ذرات معلق، کمتر از 14درصد و سهم کامیون‌ها بیش از 15درصد و موتورسیکلت‌ها بیش از 10درصد بوده، یعنی سهم کامیون‌ها و موتورسیکلت‌ها در آلایندگی دوبرابر خودروهای شخصی است و ما عملا هیچ برنامه‌ای برای این دو وسیله نداریم و همه توجه رسانه‌ها و مسئولان به طرح ترافیک و خودروهاست. سهم اتوبوس‌های سرویس ادارات و کارخانه‌ها، بیش از 7درصد و یک چهارم بیشتر از کل اتوبوس‌های شرکت واحد است. همچنین نیروگاه‌های حاشیه تهران 12درصد و صنایع آلاینده حدود 18درصد آلودگی تولید می‌کنند. 

تذکرات اعضا در یکصدوهشتادوچهارمین جلسه شورای شهر

حسن خلیل‌آبادی
از جانب مردم به‌ویژه شهروندان ری که دیروز شاخص آلایندگی آن در مرز خطرناک قرار داشت، خواستار رسیدگی فوری و توقف فعالیت‌های دودزا و دارای آلایندگی هستم. در ماده ۶۰ برنامه سوم به تعطیلی کارخانه‌های شن و ماسه در شهر رأی داده شده اما در اجرای آن تعلل صورت می‌گیرد. شب‌ها نزدیک به 2هزار اتوبوس در شهرری توقف می‌کنند و نیروگاه بعثت و نیروگاه ری به فزایندگی آلاینده‌ها کمک می‌کند؛ اما هیچ تصمیمی برای بهبود وضعیت گرفته نشده است. بنابراین در این‌باره به شهرداری و سازمان حفاظت محیط‌زیست تذکر می‌دهم. 

مجید فراهانی
محل تلاقی خیابان سی تیر با خیابان‌های جمهوری و میرزا کوچک‌خان به چهارراه ادیان شهرت دارد و سال‌هاست که در این خیابان مسیحیان و ارامنه به کلیسا، کلیمیان به کنیسه، زرتشتیان به آتشکده‌‌شان می‌روند و در آرامش و آزادی به عبادت می‌پردازند؛ درحالی‌که بانگ اذان موذن از مناره‌های مسجد مسلمانان را به اقامه نماز دعوت می‌کند. این خیابان ثروت فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و انسانی عظیمی است که باید قدردان برخورداری از آن باشیم و در مسیر بهره‌برداری از این ظرفیت برای توسعه پایدار شهری گام برداریم.

علی اعطا
متأسفانه در روزهای پایانی هفته گذشته اخباری در فضای رسانه‌ای مبنی بر توقف فعالیت خانه گفتمان شهر و معماری (خانه وارطان) منتشر و موجب نگرانی در میان جامعه تخصصی معماری و شهرسازی شد. ضمن ابراز نگرانی از احتمال تداوم توقف فعالیت خانه گفتمان شهر و معماری درخواست دارم با توجه به اولویت‌های کمیسیون معماری و شهرسازی شورا، شهردار تهران ضمن مذاکره با وزیر محترم راه و شهرسازی، زمینه تداوم فعالیت در خانه وارطان در قالب موزه معماری و خانه معماران و شهرسازان را در چارچوب همکاری میان مدیریت شهری و وزارت راه و شهرسازی فراهم کند. از سوی دیگر، حالا که به هر دلیل وزارت راه و شهرسازی با ادامه فعالیت این مجموعه موافق نیست، مناسب است شهرداری از فرصت حسن ارتباط با این وزارتخانه بهره کافی برده و ضمن توافق با وزارت راه و شهرسازی، زمینه تداوم فعالیت این مجموعه را در قالب موزه معماری و خانه معماران و شهرسازان فراهم کند.

الهام فخاری
در ابتدای تشکیل شورای پنجم تحقیق و تفحص از مؤسسه همشهری به تصویب اعضای شورا رسید. مطابق با قانون در مرحله بعد باید این پرونده به قوه قضاییه فرستاده می‌شد که نشد. اگر نتیجه تحقیق و تفحص از درب شورا بیرون نرود، کارایی نخواهد داشت.

حجت نظری
در دولت سابق به بهانه آلودگی هوا شهر را چندین روز مدام تعطیل می‌کردند که اقدامی افراطی بود اما در دولت فعلی به هر ضرب و زور نمی‌خواهند ادارات را تعطیل کنند و در آن تفریط می‌کنند. اگر از قبل اعلام شود که ادارات و دانشگاه‌ها تعطیل است، خانواده‌ها می‌توانند از شهر خارج شوند و شاید هوای پایتخت کمی بهبود یابد.