رازهای صعود از دل یخبندان

شبنم سید مجیدی_روزنامه نگار

در ایران کوه‌های بسیاری داریم که مناسب صعودند. بعضی از آنها مثل دماوند، علم کوه، دنا و زردکوه در دنیا شناخته شده‌اند و کوهنوردان زیادی از سراسر جهان برای صعود از آنها به شهرهای مخلتف کشورمان سفر می‌کنند. برای صعود به هر کدام از این کوه‌ها باید حتما تجربیاتی از قبل داشت و با افرادی که بلد راه هستند همراه شد که مکان‌های استراحت و مسیر را به‌خوبی بشناسند. مثلا دماوند که بلندترین کوه خاورمیانه است و برای صعود به آن باید به شهرهای دماوند، آمل یا تهران رفت، 4مسیر اصلی صعود دارد و خوب است بدانید که 7جان‌پناه و پناهگاه در این مسیرهای اصلی ساخته شده است. علم کوه را سخت‌ترین کوه ایران می‌دانند که برای صعود به آن باید به کلاردشت مازندران، پراچان یا طالقان رفت. اما مثلا سبلان را می‌توان یک‌روزه صعود کرد که صعود به آن از اردبیل و مشکین‌شهر میسر است. در هر صورت برای صعود به هر کدام از این قلل باید با گروه‌های کوهنوردی همراه شد و البته آموزش‌های لازم را دید و دوره‌های مختلف سنگ‌نوردی و کوهنوردی را گذراند. خیلی از کوهنوردان، فصول تابستان یا بهار را برای صعود انتخاب می‌کنند. وقتی زمستان از راه می‌رسد، برای کوهنوردان 3گزینه وجود دارد: می‌توانند به باشگاه سنگ‌نوردی بروند، یا می‌توانند بی‌خیال کفش‌های کوه شوند و در این فصل یک ورزش دیگر را دنبال کنند و یا می‌توانند بچسبند به‌ کار و زندگی و آماده شوند تا در فصل گرم‌تر مرخصی بیشتری بگیرند و به کوه و دره بزنند. اما هستند کوهنوردانی که معتاد کوه‌ هستند و سرما و گرما برایشان فرقی نمی‌کند و اتفاقا گاهی سرما و برف را برای صعود ترجیح می‌دهند. اما اگر آماده نباشید، به‌راحتی در سرمای کوه و میان برف‌ها ممکن است بمیرید. آمارها نشان می‌دهد سالانه تعداد افرادی که به‌خاطر خطرات محیط طبیعی از دنیا می‌روند از ترکیب تعداد افرادی که به‌دلیل گرسنگی یا بی‌آبی می‌میرند، بیشتر است.

آب و هوا
ماجراجویی و کوهنوردی در زمستان در مقایسه با تابستان به آمادگی خیلی بیشتری نیاز دارد. ابزار و تجهیزاتی که استفاده می‌شود، ویژه‌تر و تکنیکی‌تر هستند، چرا که نه فقط راحتی، بلکه واقعا امنیت شما به این ابزار بستگی دارد. ابتدا حواستان باشد که آب و هوای واقعی محل را چک کنید و بدانید به ازای هر هزار کیلومتر که بالاتر می‌روید دمای هوا چند درجه سردتر می‌شود. میزان بارش و سرعت باد باید چک شود و در صورت شرایط جوی بد، قید کوهنوردی را زد.

تجهیزات
ورود به طبیعت بکر نیاز به تجربه و مهارت‌هایی دارد که هر کس باید برای آنها آماده باشد. داشتن چراغ بهمن در کنار یک بیل خوب و چوب کوهنوردی هنگام ورود به مسیر الزامی است. شاید فکر کنید هنگام کمپ زدن در برف مهم‌ترین چیزی که نیاز دارید یک کیسه‌خواب گرم باشد، اما کیسه‌خواب فقط وقتی جواب می‌دهد که از یک تشکچه عایق‌دار برای زیر آن استفاده کنید. یادگیری اینکه چه لایه‌های لباسی باید پوشید، می‌تواند روز شما را بسازد. بهتر است لباس‌ها لایه‌لایه پوشیده شوند، چرا که هوای بین هر لباس شما را گرم‌تر نگه می‌دارد. همچنین اگر احساس گرما کردید می‌توانید یکی دو لایه از لباس‌ها را کم کنید. حتی جوراب‌ها هم باید لایه لایه باشد. یک پوشش زمستانی ضد‌آب با جنس خوب روی همه این لباس‌ها لازم است که می‌تواند تا سال‌ها قابل استفاده باشد. البته باید حواستان باشد که لباس‌ها گشاد و راحت باشند تا خون در بدن به‌راحتی در گردش باشد و به گرم نگه‌داشتن اندام شما کمک کند. دستکش‌ها نیز بهتر است از نوع بدون انگشت و یکسره باشد. تا بتوانید زیر دستکش انگشتانتان را تکان دهید و از یخ زدن آنها جلوگیری کنید.

پناهگاه مطمئن
هرگز در هوای برفی، در مکان‌هایی که امن نیستند استراحت نکنید. یک مکان امن باید زیر یک صخره یا لبه باشد. در جایی که پناهگاه یا اقامتگاهی نداشته باشد، بیرون خوابیدن داخل چادر در سرما و برف، به بدنی بسیار قوی و سرسخت نیاز دارد. اگر چنین بدن و توانی ندارید، بهتر است صعودهای یک روزه را تجربه کنید و شب به خانه برگردید. بعضی‌ها دوست دارند چندین روز صعود کنند که در این صورت باید حتما پناهگاه‌های امن مسیر را بشناسند یا ساخت پناهگاه موقت را بلد باشند.

دمای بدن
هنگام کوهنوردی نباید خیس شوید. خیس‌شدن در هوای بسیار سرد و برفی می‌تواند به‌راحتی باعث مرگ شما شود. از عرق‌کردن هم باید پرهیز کرد. رطوبت روی بدن وقتی از صعود بایستید منجمد می‌شود. هنگام نزدیک‌شدن به یک پناهگاه باید لایه‌های لباس‌هایتان را کم کنید تا از گرمای بیش از حد جلوگیری شود. برای خودتان لباس‌های خشک همراه داشته باشید تا به محض خیس شدن، در پناهگاه یا محلی امن آن را عوض کنید.

خوردن و آشامیدن
هنگامی که هوا سرد است، بدن شما برای گرم نگه‌داشتن خود، کالری بیشتری می‌سوزاند. باید با خود بسته‌های غذا و اسنک‌های متنوع داشته باشید. کربوهیدرات‌ها منبع غذایی خوبی هستند، چرا که به سرعت تبدیل به سوخت و انرژی می‌شوند. برای گرم شدن بدن باید حتما خود را سیر نگه دارید. نوشیدن آب و مایعات هم بسیار مهم است. شکلات داغ، چای، سوپ یا حتی آب داغ بسیار به شما کمک می‌کند. بعضی کوهنوردان همراه خود گازهای پیک‌نیکی کوچک مخصوص کوله پشتی می‌آورند و بعضی‌ها یک فلاسک بزرگ. در هر صورت باید تلاش کنید نوشیدنی گرم بخورید. حواستان باشد که برف را باید آب کنید و بعد آن را بنوشید.

نکته حیاتی
هنگام کوهنوردی نباید خیس شوید. خیس‌شدن در هوای بسیار سرد و برفی می‌تواند به‌راحتی باعث مرگ شما شود. از عرق‌کردن هم باید پرهیز کرد. رطوبت روی بدن وقتی از صعود بایستید منجمد می‌شود. هنگام نزدیک‌شدن به یک پناهگاه باید لایه‌های لباس‌هایتان را کم کنید تا از گرمای بیش از حد جلوگیری شود