گپ در نیویورک، رایزنی در توکیو

اسماعیل سلطنت‌پور _ خبر‌نگار

حسن روحانی برای دهمین‌بار در 6سال اخیر با نخست‌وزیر ژاپن دیدار کرد. این سومین دیدار روحانی و شینزو آبه در 6ماه اخیر است. همزمان با این سفر که تحت‌الشعاع روابط ایران و آمریکا قرار دارد، تصاویری از دیدار کم‌سابقه سفرای ایران و آمریکا در نیویورک خبرساز شد.

رئیس‌جمهور در دیدار نخست‌وزیر ژاپن اظهار داشت: ایران همه تلاش خود را برای حفظ برجام در چارچوب تامین منافع خود انجام داده و خواهد داد و از طرف‌های دیگر در برجام نیز می‌خواهیم به تعهدات خودشان عمل کنند.
روحانی افزود: بی‌تردید این اقدام، رمز بقای این تعهد بین‌المللی خواهد بود و کشورها می‌توانند با پایبندی و عمل به تعهدات خود، آمریکا را به اصلاح اشتباهات و بازگشت به مسیر درست و قانونی مجبور کنند.
رئیس‌جمهور با اشاره به زمینه‌های همکاری میان ایران و سایر کشورها، افزود: ما از هر طرحی که بتواند موجب افزایش تبادلات اقتصادی به‌ویژه در حوزه انرژی و افزایش صادرات و فروش نفت بشود، استقبال می‌کنیم.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه جمهوری اسلامی از هر تلاش و کوششی از سوی کشورها برای حفظ برجام و تامین امنیت و صلح و ثبات در منطقه و جهان استقبال می‌کند، خاطرنشان کرد: به‌طور طبیعی در چارچوب منافع خود از هیچ‌گونه مذاکره و توافقی در این زمینه رویگردان نیستیم.

رئیس‌جمهور تصریح کرد: روش غیرقانونی آمریکا در خروج غیرمتعهدانه از توافق برجام نشان داد که این اقدام ضربه به یک توافق بین‌المللی و صلح و امنیت بود و درواقع نه برای آمریکا و نه هیچ‌کدام از طرف‌های برجام سودی نداشت و ثابت کرد که تحریم سرنوشتی جز باخت – باخت برای هیچ‌کس ندارد. روحانی همچنین ابراز امیدواری کرد که همه کشورها ازجمله ژاپن برای حفظ برجام تلاش خود را انجام دهند.شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن نیز در نشست هیأت‌های عالی‌رتبه ایران و ژاپن با استقبال و اعلام پشتیبانی کشورش از طرح صلح هرمز، افزود: تامین امنیت منطقه برای همه کشورهایی که به این حوزه رفت‌وآمد دارند، بسیار مهم است و ما از نقش سازنده ایران در تامین امنیت و ثبات و صلح در منطقه قدردانی می‌کنیم.
وی با تأکید بر اینکه ژاپن پیوسته از برجام حمایت کرده و به تلاش‌های خود در این عرصه ادامه می‌دهد، از شروع همکاری کشورش با 3 کشور اروپایی در این زمینه خبر داد.
محمد جواد ظریف وزیر خارجه در پایان این دیدار، جلسه را پرمحتوا، دوستانه و صریح توصیف کرد.
 آخرین سفر یک رئیس‌جمهور از ایران به ژاپن به قریب 2دهه قبل و سفر سیدمحمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات بر‌می‌گردد. پس از آن طبق سنت، نوبت نخست‌وزیر ژاپن بود که از بعد از انقلاب به ایران سفر نکرده بود تا اینکه خرداد امسال شینزو آبه به تهران آمد و با رهبر و رئیس‌جمهور ایران دیدار کرد.
تاکنون حسن روحانی و شینزو آبه ۹بار در نیویورک، اندونزی و تهران با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کرده بودند.
2هفته قبل سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه به توکیو رفت و با همتای ژاپنی دیدار کرد. ژاپنی‌ها در اقدامی غیرحرفه‌ای اعلام کردند که عراقچی درباره سفر روحانی به توکیو درخواستی داشته است؛ اتفاقی که خشم مقامات وزارت خارجه ایران را به‌دنبال داشت و باعث شد سفر روحانی به توکیو تا مرحله لغو پیش برود، با این حال، روحانی در نهایت عازم توکیو شد. سفر روحانی به توکیو علاوه بر رایزنی درباره مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و برجام، یک هدف ضمنی هم دارد؛ ارسال پیام به مقامات واشنگتن مبنی بر جدیت تهران برای مفاهمه. ژاپن از بعد از جنگ جهانی دوم همپیمان امنیتی آمریکا به شمار می‌رود و رئیس‌جمهور آمریکا در دوره اخیر هم نخست‌وزیر ژاپن را برای سفر به تهران و میانجیگری بین ایران و آمریکا تشویق کرده بود.
نخست‌وزیر ژاپن در سفر به تهران حامل پیام دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا برای مقامات ایران بود که البته به‌دلیل کارشکنی ناگهانی رئیس‌جمهور آمریکا در سفر آبه، آن سفر چندان موفقیت‌آمیز نبود. نخست‌وزیر ژاپن قرار بود در آن سفر طرحی را برای خرید نفت از ایران در ازای مبلغی مشخص برای دوره‌ای مشخص روی میز بگذارد و ترامپ نیز با این طرح موافقت کرده بود اما 24ساعت قبل از سفر شینزو آبه، یک تماس تلفنی از واشنگتن با توکیو برقرار و اعلام شد موافقت ترامپ با پیشنهاد نخست‌وزیر ژاپن ملغی شده و پس از این اتفاق شینزو آبه از طرح آن پیشنهاد خودداری کرد اما در ادامه امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه طرحی را از ایده ژاپنی‌ها الگو‌برداری کرد که ترامپ با آن هم موافقت کرد اما مشروط به اینکه اول با روحانی دیدار کند؛ اتفاقی که ایران با آن مخالفت کرده است. همزمان با مذاکرات روحانی در توکیو، رسانه‌های بین‌المللی فیلم‌هایی از یک گپ دوستانه بین سفرای ایران و آمریکا در سازمان ملل منتشر کردند؛ دیداری که رویترز آن را نادر خواند اما دیپلمات‌های ایرانی آن را عادی عنوان کرده‌اند هرچند مشاهده مقامات ایران و آمریکا در حال صحبت، دست‌کم از بعد از خروج آمریکا از برجام بی‌سابقه بوده است.
در این فیلم یک‌دقیقه‌ای که به‌نظر می‌رسد توسط تیم فیلمبرداری سازمان ملل تصویر‌برداری شده، پس از پایان جلسه شورای امنیت سازمان ملل درحالی‌که هیأت ایران در حال قدم‌زدن هستند، یکی از اعضای هیأت آمریکا نزد اسحاق آل‌حبیب، معاون سفیر ایران می‌رود و به سفیر آمریکا اشاره می‌کند که قصد صحبت با هیأت ایران را دارد، در همین زمان کلی کرافت، سفیر آمریکا که به‌نظر با آداب دیپلمات‌های ایرانی در دست‌ندادن با زنان آشنا نیست، شتابان نزد آل‌حبیب رفته و قصد دست‌دادن دارد اما با امتناع محترمانه آل‌حبیب روبه‌رو می‌شود، سپس به‌مدت حدود 2دقیقه بین این دو گپ و گفت ادامه داشته است. این دیدار 2هفته بعد از توافق ایران و آمریکا برای مبادله 2زندانی انجام شده که اتفاقی بی‌سابقه در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ به‌شمار می‌رفت.

روانچی در جلسه شورای امنیت در سخنرانی خود از «آوا» دختر 2ساله اهوازی که بیماری پروانه‌ای داشت و به‌علت نرسیدن تجهیزات پزشکی بر اثر تحریم‌های یکجانبه آمریکا فوت شد، سخن گفته بود و علیرضا میر‌یوسفی، سخنگوی نمایندگی ایران در سازمان ملل هم به خبرنگاران گفته است طبق روال معمول سازمان ملل که بعد از جلسات سفرا با یکدیگر صحبت می‌کنند، در پایان جلسه شورای امنیت، سفیر آمریکا نزد سفیر ایران رفت و در مورد کودک بیماری که مورد اشاره قرار گرفته بود، سؤال کرد که ایشان در چارچوب مطالب سخنرانی خود به آن پاسخ داد. به‌گفته میریوسفی، در این گفت‌وگوی کوتاه هیچ موضوع دیگری مطرح نشده است.روانچی نیز در مصاحبه با ایران با اشاره به اینکه در سخنرانی خود درباره «آوا» صحبت کردم، افزود: توضیح دادم که این نوع بیماران این روزها در ایران بر اثر تحریم‌های ظالمانه آمریکا چه مشکلاتی دارند و تشریح کردم فشارهای آمریکا به شرکت‌های خارجی اجازه نمی‌دهد این نوع داروها را به ایران ارسال کنند و گفتم که این دختر کوچک 2ساله نهایتا به‌دلیل نرسیدن تجهیزات درمانی لازم، از دنیا رفت.وی با بیان اینکه در نشست شورای امنیت به ارعاب حاصل از تحریم‌ها برای شرکت‌های اروپایی اشاره کرده است که از ارسال دارو به ایران خودداری می‌کنند، اضافه کرد: خوشبختانه اکثر داروها را خودمان تولید می‌کنیم اما طبیعتا همچون بسیاری از کشورها برخی داروها نیازمند واردات هستند که این تحریم‌ها باعث شده ‌‌تا به آنها دسترسی نداشته باشیم.