قاپ‌زنان امنیت اجتماعی

سرگرد الهام ناصری
دکترای علوم تربیتی معاونت اجتماعی فاتب


براساس تحقیقی که اخیرا با روش کیفی، توصیف و تحلیل نمونه موردی، اسنادی – میدانی و بررسی شواهد وقوع جرم و مصاحبه با آسیب‌دیدگان جرم کیف‌قاپی و موبایل‌قاپی انجام شد، معلوم شد که حدود65درصد از مالباختگان این جرم را زنان به‌خود اختصاص داده‌اند. براساس فرهنگ رایج در جامعه، بانوان عموما به همراه خود کیف حمل می‌کنند و به همین دلیل پلیس در آموزش‌های همگانی به بانوان توصیه می‌کند که حتی‌المقدور از کیف‌های دسته کوتاه یا کیف‌های زیر بغل استفاده کنند. براساس این تحقیق، ویژگی‌های قاپ‌زن‌ها معمولا اینگونه است: موتور‌سوارانی معمولا با موتور سیکلت‌های تندرو مانند سی‌دی‌آی و پولسار که در گروه‌های حداقل دونفره تردد می‌کنند و معمولا موتورسیکلت آنها دارای پلاک مخدوش، کشویی و پوشیده است. این در حالی است که بیشتر آنها خودشان مالک موتور سیکلت نیستند و سند آن به نام اشخاص دیگر مخصوصا زنان خانواده مثل همسر، مادر و خواهر این افراد است.
این افراد معمولا مقصد مشخصی ندارند و در نقاط آلوده و جرم خیز که طعمه‌های آنان بیشتر یافت می‌شود دائما در حال پرسه زنی به‌منظور شناسایی طعمه هستند و این مناطق عمدتا حوالی مراکز اقتصادی و بانک‌هاست، مانند مجتمع‌ها و مراکز تجاری و پایانه‌های مسافربری (ترمینال جنوب) و بازار بزرگ تهران که قلب اقتصادی کشور است. نتایج به‌دست آمده از مصاحبه با متهمین و مطالعه پرونده‌های آنان مشخص کرد که جرم قاپ‌زنی علت‌هایی همچون وجود معتادین متجاهر، زندگی متهمان زیر خط فقر، بیکاری، تورم، اعتیاد، ضعف ایمان، بی‌توجهی به توصیه‌ها و هشدارهای پلیسی، عدم‌کنترل مجرمان حرفه‌ای و سابقه دار پس از آزادی از زندان، عدم‌ برخورد قاطع مقامات قضایی با بزهکاران در وقوع اینگونه سرقت‌ها که توأم با خشونت تلقی می‌شوند دارد و این دلایل تأثیر بسزایی در وقوع این جرم دارند. براساس این یافته‌ها و در راستای کاهش جرایم قاپ‌زنی، نکات کلیدی پیشگیری ازکیف قاپی عبارتند از:
1ـ ازحمل کیف در مواقع غیرضروری بپرهیزید.
2ـ هنگام دریافت پول از بانـک، حرکات اطرافیان خود به‌ویژه راکبان موتورسیکلت‌ها را در داخل و خارج بانک، دقیقاً زیرنظر بگیرید.
3ـ معمولاً کیف قاپ‌ها در اطراف بانک‌ها، دفترخانه‌ها، بنگاه‌ها، مراکز خرید و نقاط خلوت کمین می‌کنند؛ بنابراین هنگام دریافت و حمل پول در چنین اماکنی مراقبت بیشتری از کیف خود به‌عمل آورید.
4ـ حتی الامکان جهت تردد از وسائط نقلیه عمومی استفاده کنید.
5ـ هرگز وجوه نقد و اشیای گرانقیمت خود را با کیسه‌های نایلونی روشن یا ساک‌های غیراستاندارد حمل نکنید.
6ـ به هیچ وجه محتویات داخل کیف خود را در معرض دید افراد ناشناس قرار ندهید.
7ـ کیف خود را با دستی که مجاور دیوار یا جوی آب است حمل نموده و از حرکت در سطح خیابان جداً بپرهیزید.
8ـ چنانچه مجبور به حمل پول نقد با کیف هستید، حتماً از کیفی استفاده کنید که دارای دسته محکمی باشد.
9ـ چنانچه مجبور به حمل پول نقد با کیف هستید، سعی کنید از اقوام یا دوستان خود به‌عنوان مراقب و همراه کمک بگیرید.
10ـ هنگام سوارشدن به اتوبوس‌های شهری و در اماکن شلوغ به‌جای گرفتن بند کیف، دهانه آن‌را در دست گرفته و حتی‌الامکان کیف را در مقابل سینه خود قرار دهید.
شرایط می‌طلبد که شهروندان با تمرکز بیشتری از معابر عبور کنند و هرگونه تردد افراد مشکوک با مشخصاتی که گفته شد را سریعا از طریق شماره تلفن 110 به پلیس گزارش کنند.