ازسرگیری مذاکرات آمریکا و طالبان

محمدامین خرمی ـ خبرنگار

 3‌ماه پس از توقف مذاکرات میان آمریکا و طالبان به دستور دونالد ترامپ، نمایندگان دو طرف از دیروز بار دیگر در پایتخت قطر بر سر میز مذاکره نشسته‌اند.
مذاکرات اخیر دهمین دور مذاکرات علنی میان آمریکا و طالبان است که از حدود یک سال پیش و با هدف پایان‌دادن به جنگ افغانستان آغاز شده است. تلویزیون طلوع افغانستان به نقل از سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر، گزارش داد که دستور کار مذاکرات از جایی آغاز شده که متوقف شده بود. از سوی طالبان جزئیات بیشتری در مورد گفت‌‌وگوها اعلام نشده، اما یک منبع آمریکایی نزدیک به مذاکرات به تلویزیون طلوع گفته است که محور نشست‌ اخیر کاهش درگیری‌ها در افغانستان است که در گام بعدی می‌تواند به گفت‌وگوهای بین‌الافغانی و آتش‌بس سراسری در این کشور منجر شود.
به‌نظر می‌رسد این دور از مذاکرات، برخلاف مذاکرات گذشته با هماهنگی دولت اشرف غنی انجام می‌شود. زلمای خلیلزاد، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور افغانستان که طی یک سال گذشته هدایت مذاکرات را به‌عهده داشته، هفته قبل طی سفر به کابل با رئیس‌جمهور افغانستان دیدار و گفت‌وگو کرد. رسانه‌های افغانی به نقل از منابع نزدیک به ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان گزارش دادند که خلیلزاد به غنی اطمینان داده است دوره تازه مذاکرات با طالبان به کاهش خشونت‌ها و مذاکرات بین‌الافغانی منتهی شود. خلیلزاد همچنین در دیدار با حامد کرزی، رئیس‌جمهور پیشین افغانستان، پیش‌بینی کرد که امضای توافق میان آمریکا و طالبان پیش‌زمینه پایان درگیری‌ها در افغانستان باشد.
آمریکا و طالبان در پایان دور نهم مذاکرات به توافقی برای خروج گام به گام نیروهای خارجی مستقر در خاک افغانستان دست پیدا کردند. براساس این توافق، قرار بود، آمریکا بیش از 5هزار نیروی خود را در گام اول از افغانستان خارج کند و باقی‌مانده نیروها نیز طبق جدول زمانبندی طی 14‌ماه مسیر خروج را در پیش بگیرند. طالبان نیز در مقابل متعهد می‌شد که مانع انجام هرگونه حمله تروریستی علیه منافع آمریکا از خاک افغانستان شود. این توافق در نهایت به‌دنبال اختلاف پیش‌آمده میان سران طالبان و دونالد ترامپ به مرحله امضا نرسید و مذاکرات متوقف شد. آمریکا وقوع انفجاری در کابل را که به کشته‌شدن یک سرباز این کشور منجر شد، دلیل توقف مذاکرات اعلام کرد، اما منابع دیگر فاش کردند که دلیل اصلی اختلاف بر سر چگونگی امضای توافق صلح میان دو طرف بوده است. ترامپ خواستار سفر رهبران طالبان به خاک آمریکا برای امضای این توافق بود که با مخالفت سران طالبان روبه‌رو شد. طالبان همچنین خواستار گنجاندن عنوان «امارت اسلامی» برای خود در متن توافق بود که آمریکایی‌ها با آن مخالفت کردند.

تکمیل فهرست تیم مذاکره‌کننده طالبان
دولت افغانستان همیشه بزرگ‌ترین غایب گفت‌وگوهای صلح میان آمریکا و طالبان بوده است. طالبان، دولت افغانستان را دست‌نشانده خارجی‌ها می‌داند و به همین دلیل از ابتدا اعلام کرد حاضر به پذیرفتن نمایندگان دولت اشرف غنی در مذاکرات نیست، اما از‌سرگیری گفت‌وگوها میان آمریکا و طالبان، با اقدام دولت اشرف غنی ممکن شده است. دور دهم مذاکرات 3هفته پس از مبادله 3تن از اعضای ارشد شبکه حقانی، وابسته به طالبان، با 2استاد دانشگاه آمریکایی کابل انجام می‌شود. دولت افغانستان با هدف کمک به آغاز دوباره مذاکرات صلح، اعضای زندانی طالبان را آزاد کرد؛ تصمیمی که عبور دولت اشرف غنی از یکی از مهم‌ترین خطوط قرمزهایش تلقی شده است.
در میان زندانیان آزاد‌شده، انس حقانی، مهم‌ترین فرد است؛ فردی که آزادی او طی سال‌های اخیر دائما یکی از خواسته‌های طالبان بوده است. او کوچک‌ترین فرزند جلال‌الدین حقانی، بنیانگذار شبکه حقانی ‌است. برادر بزرگ‌تر او، یعنی سراج‌الدین پس از مرگ پدرش رهبری شبکه حقانی را به‌دست گرفت. سراج‌الدین از 4سال پیش، همزمان معاون گروه طالبان نیز بوده است. انس حقانی در سال1393، زمانی که فرد شماره2 شبکه حقانی به شمار می‌رفت، از سوی نهادهای امنیتی افغانستان بازداشت و به زندان بگرام منتقل شد. شبکه حقانی مسئولیت بسیاری از حملات مرگبار طالبان به‌خصوص در کابل را به‌عهده گرفته است. به همین دلیل، آزادی انس حقانی همیشه یکی از خطوط قرمز دولت مرکزی افغانستان به شمار می‌رفته است.
آزادی انس حقانی به‌معنای تکمیل فهرست مذاکره‌کنندگان طالبان با آمریکا بود. 9‌ماه پیش، در آستانه دور پنجم مذاکرات طالبان و آمریکا، ملا هیبت‌الله رهبر طالبان، فهرستی 14نفره منتشر کرد که نام انس حقانی نیز در آن دیده می‌شد. آزادی انس از سوی دولت غنی باعث شد تا او نیز در نهایت به میز مذاکرات برسد و فهرست 14نفره تیم مذاکره‌کننده طالبان نیز کامل شود. طبق اعلام سهیل شاهین، در گفت‌وگوهای دیروز میان آمریکا و طالبان، انس حقانی حضور داشته است.






سفر فرستاده ویژه ایران در امور افغانستان به کابل

تلویزیون طلوع افغانستان دیروز همزمان با ازسرگیری مذاکرات میان آمریکا و طالبان در دوحه قطر، از سفر محمدابراهیم طاهریان، فرستاده ویژه ایران در امور افغانستان به کابل خبر داد. طاهریان در این سفر در دیدار با رئیس‌جمهور افغانستان، به تشریح نتایج مذاکرات 2هفته قبل هیأت طالبان در تهران پرداخت. او در گفت‌وگو با اشرف غنی تأکید کرد که رویکرد دولت ایران حمایت از مذاکرات بین‌الافغانی با حضور دولت افغانستان است. هیأت مذاکره‌کننده طالبان به سرپرستی ملا عبدالغنی برادر، معاون سیاسی رهبر طالبان، پس از 4روز مذاکره محرمانه با تیم مذاکره‌کننده آمریکایی در دوحه که مقدمات دوره دهم مذاکرات رسمی را فراهم کرد، طی سفر به تهران با محمدجواد ظریف و عباس عراقچی دیدار و گفت‌‌وگو کردند؛ سفری که به‌عنوان نشانه‌ای برای نزدیک‌بودن توافق میان آمریکا و طالبان تلقی شده است.