اعتماد در راسته روشنایی‌فروشان

فرخنده رفائی _ خبرنگار

تا همین یکی دو سال پیش و اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم تا قبل از گران‌شدن دلار، بازار فروش لوسترهای چینی در راسته لوسترفروش‌ها گرم بود و این محصولات خوش‌ آب و رنگ سهم بالایی از بازار لوستر کشور را در اختیار داشتند؛ لوسترهایی که با ظاهری مشتری‌پسند و زرق و برقی چشمگیر و اغلب با‌قیمتی مناسب، رقبای ایرانی باکیفیت خود را کنار می‌زدند و سر از منازل ما درمی‌آوردند. لوسترهای چینی آن زمان بین 30تا 40درصد بازار لوستر را به‌خودشان اختصاص داده بودند و با وجود کیفیت نه‌چندان بالا و حتی با اینکه اغلب بدون گارانتی به مشتری فروخته می‌شدند و تضمینی برای تامین قطعاتشان نیز وجود نداشت، صرفا به‌دلیل طراحی به‌روز و زیبا و به‌مدد استفاده از تکنولوژی‌های جدید تامین روشنایی، 
مشتری‌های زیادی در بازار ایران داشتند.

بعد از افزایش قیمت دلار واردات لوستر به کشور تا حد بسیار زیادی کاهش یافت. در کنار ممنوعیت واردات، گرانی دلار، یکی از نقاط برتری وارداتی‌ها را که قیمت مناسب‌ترشان بود، از بین برد و این شرایط در مجموع بازار را از چنگ چینی‌ها درآورد. هم‌اکنون بیش از 95درصد سهم بازار لوستر در اختیار تولیدات ایرانی است و وارداتی‌ها کمتر از 5درصد بازار را به‌خود اختصاص داده‌اند. فروشندگان می‌گویند بخشی از این حجم نیز مربوط به موجودی قبلی است و هم‌اکنون خارجی‌ها سهمی بسیار کمتر از این میزان را از بازار در اختیار دارند. گفته می‌شود هم‌اکنون فقط قطعاتی که امکان و توان تولید آنها در داخل وجود ندارد، وارد می‌شود. برای خریدارانی که در سایه تبلیغات فروشنده‌ها و ظاهر فریبنده لوسترهای چینی بی‌کیفیت، هم پول زیادی از دست دادند و هم جنس خوبی نصیبشان نشد و امروز ناچارند دوباره به بازار لوستر بروند و خرید کنند، این خبر خوبی است. بسیاری از کسانی که چنین خریدهایی انجام داده بودند امروز لوسترهایشان یا در انباری خاک می‌خورد یا در دکان سمساری. به مدد کاهش واردات، چنین مشکلاتی کاهش پیدا کرده اما این به معنی رونق بازار لوستر ایرانی هم نیست.

بازار کم‌رونق 
فصلی‌بودن، ویژگی غالب بازار لوستر و کالاهای مصرفی- تزئینی دیگری از این قبیل است. فروشندگان این حقیقت را پذیرفته‌اند و انتظار فروش خوب هر روزه ندارند اما بازار لوسترفروشان، امسال حتی در فصل فروش هم رونق نداشت. یکی از فروشندگان راسته لاله‌زار می‌گوید: مردادماه هرسال، بهترین فصل فروش ماست. جابه‌جایی‌ها در فصل پایان قراردادهای اجاره، باعث می‌شود بازار فروش ما رونق بگیرد اما امسال فروش مردادماه ما هم افت شدیدی داشت. عباس میثمی ادامه می‌دهد: فروش ما از لحاظ مبلغ و درآمد کم نشده و این تنها به‌دلیل افزایش قیمت‌هاست وگرنه از لحاظ تعداد افت بسیار شدیدی را در فروش انواع لوستر و چراغ روشنایی داشته‌ایم.

از کلاسیک و شاخه‌ای تا چندطبقه 
از نظر نوع نیز لوستر‌ها در مدل‌های مختلفی مانند لوسترهای کلاسیک، چند طبقه، شاخه‌ای، مدرن (فانتزی) و دیواری طراحی می‌شوند که هرکدام از این انواع کاربردی متناسب با فضای مختص خود دارد. لوستر کلاسیک ازجمله انواع لوستر و بیشتر مناسب فضای پذیرایی و بخش‌های مهم خانه است زیرا به فضاها رسمیت می‌دهد اما برای هر فضایی هم مناسب نیست و بهتر است از این نوع لوستر در چیدمان و دکوراسیون لوکس وکلاسیک استفاده کنیم. جنس لوستر‌های کلاسیک معمولا از برنز است و با کریستال و حباب ترکیب می‌شود. لوستر‌های چندطبقه، دارای چند طبقه مجزا از لامپ‌هایی است که با ترکیب کریستال، برنج و برنز ساخته می‌شود. لوستر‌های چندطبقه بیشتر برای فضاهایی با سقف بلند مانند مساجد و تالار‌های پذیرایی مناسب است که زیبایی و جلوه آنها را دوچندان می‌کند. علاوه بر آن لوستر شاخه‌ای نیز تولید می‌شود که براساس تعداد شاخه‌هایشان سایزبندی شده و جنس این نوع لوسترها معمولا از کریستال، برنج و برنز است و استفاده از آن برای فضاهایی با سقف کوتاه مناسب نیست. لوستر‌های مدرن (فانتزی) از دیگر انواع لوستر است که طرفداران بیشتری دارد، زیرا این نوع لوستر با سبک دکوراسیون مدرن راحت‌تر هماهنگ می‌شود و می‌توان از آن در فضای بیشتری استفاده کرد. از این نوع لوستر در فضاهایی مانند اتاق‌خواب، نشیمن و آشپزخانه استفاده می‌شود، محدودیتی در نصب آن در فضا‌های مختلف وجود ندارد و قیمت لوسترهای مدرن پذیرایی نیز معمولا از لوسترهای چلچراغی کمتر است. لوسترهای دیواری، نوع دیگری از لوستر است که همانطور که از نام آن پیداست، روی دیوار نصب و معمولا در ورودی و راهرو‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و در بعضی موارد مثل اتاق‌خواب نقش دیوارکوب یا چراغ خواب را دارد.

ماجرای رونق نسبی صادرات
طی یک‌سال‌و‌نیم اخیر لوسترهای تولید ایران، نه‌تنها بازار داخلی بلکه بازار بسیاری از کشورهای همسایه را هم تسخیر کرده‌اند. کشورهای همجوار مثل ترکمنستان، آذربایجان، عراق و افغانستان کشورهایی هستند که عمده بازارشان در اختیار تولیدات ایران است، حتی ترکیه هم که خود در زمینه لوستر تولیدکننده است از ایران واردات دارد. اما این واردات چقدر بر بهبود شرایط بازار تأثیر داشته است؟ رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان چینی و لوستر، افزایش صادرات را اینگونه تحلیل می‌کند: بعد از رشد قیمت دلار صادرات لوستر افزایش یافت، به‌دلیل اینکه با کاهش ارزش پول ایران، خرید محصولات ما برای دیگر کشورها صرفه اقتصادی بیشتری پیدا کرد و آنها توانستند تولیدات ما را به نصف قیمت قبلی بخرند درحالی‌که این فروش برای ما سود بیشتری نسبت به قبل در بر نداشت. با این حال همین افزایش صادرات هم ادامه‌دار نبود و تأثیر چشمگیری بر تولید ما نداشت. احمد رحمانی ادامه می‌دهد: صادرات داریم اما این صادرات نه از لحاظ آماری شرایط مناسب و موجهی دارد و نه از لحاظ نظم و انسجام. او حمایت دولت را راهکار رونق بازار تولید می‌داند و می‌گوید: در کشورهایی مثل آلمان و چین دولت به تولیدکننده یارانه می‌دهد و این یارانه تنها جنبه مالی ندارد بلکه مسیر تولید و صادرات را برای تولیدکننده هموار می‌کند، درحالی‌که در کشور ما نه‌تنها چنین حمایت‌ها و مشوق‌هایی برای تولیدکننده وجود ندارد، بلکه هزینه‌های بالای مالیات و بیمه، تولیدکننده را به سمت کاهش تولید و تعدیل نیرو می‌برد.


و اما قیمت‌ها...
حدود 150تولید‌کننده در شهر تهران و نزدیک به 250تولیدکننده هم در سطح استان تهران در زمینه تولید انواع لوستر فعالیت دارند که بیشتر تولیداتشان سر از لاله‌زار در می‌آورد. بورس لوستر تهران، لاله‌زار است و انواع چراغ‌های روشنایی و لوسترهای مناسب برای همه قسمت‌های خانه را در طرح‌ها، رنگ‌ها، مدل‌ها و قیمت‌های مختلف می‌توان در این راسته پیدا کرد. هرکس در تهران زندگی می‌کند دست‌کم یک‌بار گذرش به این راسته افتاده و می‌داند که تنوع در این بازار خرید را کمی سخت می‌کند. لوسترها غیر از جنسشان براساس محلی که مورد استفاده قرار می‌گیرند هم دسته‌بندی می‌شوند و این نوع دسته‌بندی می‌تواند انتخاب را برای خریدار آسان‌تر کند. لوسترهای پذیرایی، آشپزخانه، اتاق خواب و دیوارکوب‌ها انواع لوسترهای موجود در بازار را تشکیل می‌دهند. لوسترهای پذیرایی اگر از انواع ال‌ای‌دی‌دار نباشند، شاخه‌ای هستند. قیمت لوسترهای شاخه‌ای براساس تعداد شاخه‌ها فرق می‌کند اما قیمت هر شاخه بسته به جنس فلز و مقدار کاری که روی آن انجام شده از شاخه‌ای 100هزارتومان شروع می‌شود و تا بیش از 500هزار تومان برای هرشاخه بالا می‌رود. با این حساب کمترین قیمت لوستر شاخه‌ای که حداقل 3شاخه دارد، از 300هزار تومان شروع می‌شود و تا بالاتر از 6میلیون تومان در لوسترهای 12شاخه افزایش می‌یابد. لوسترهای ارزان‌تر معمولا از جنس آهن هستند و آبکاری ضعیف‌تری دارند ولی لوسترهای برنجی قیمت بسیار بالاتری دارند که البته کیفیت و نوع آبکاری هم در تعیین قیمت تأثیرگذار است. برای آشپزخانه و اتاق خواب که لوسترهای کوچک‌تری نیاز دارند قیمت‌ها مناسب‌تر است؛ برای این مکان‌ها می‌توان با 80هزار تومان هم لوستر خرید که البته این حداقل قیمت است و بسته به کیفیت، جنس ، شاخه و آبکاری هزینه می‌تواند تا 800هزار تومان هم بالا برود. برای انواع چراغ‌های دیوارکوب هم قیمت براساس تعداد شاخه تعیین می‌شود و همان حداقل 100هزار تومان را باید برای آن هم درنظر گرفت. بازاری‌ها می‌گویند قیمت‌هایشان نسبت به پارسال تغییر چندانی نکرده اما اگر کسی بخواهد جنس مطمئن و باکیفیتی بخرد همین قیمت‌ها هم چندان ارزان نیست. با این حال اگر با دست باز و جیب پرپول به این راسته بروید می‌توانید لوسترهای منحصر به فردی با قیمت‌های نجومی انتخاب کنید. قیمت این لوسترها از 20میلیون تومان هم فراتر می‌رود. 

نبض بازار
 قیمت لوسترهای شاخه‌ای براساس تعداد شاخه‌ها فرق می‌کند اما قیمت هر شاخه بسته به جنس فلز و مقدار کاری که روی آن انجام شده از 100هزارتومان شروع می‌شود و تا بیش از 500هزار تومان بالا می‌رود. با این حساب حداقل قیمت لوستر شاخه‌ای با3شاخه،  از 300هزار تومان شروع می‌شود و تا بالاتر از 6میلیون تومان در لوسترهای 12شاخه افزایش می‌یابد