خالق نغمه‌های بی‌تکرار

فردین خلعتبری ـ آهنگساز

چهره‌هایی مانند بابک بیات (23‌خرداد 1325 - 5آذر 1385) نیازی به معرفی ندارند. هنرمندانی از این دست در زمان حیات، آنچنان با آثار خود در دل مردم جا باز کرده‌اند که مرور آثار و یادآوری آنها رفتاری پرتکرار و امری تقریبا گریزناپذیر است. بیات با ساخته‌هایی که در زمان زندگی پربارش عرضه کرد، تعریف نانوشته‌ای از آهنگسازی و تنظیم آثار آهنگین را به مخاطبان آثارش انتقال داد؛ بنابر این بسیاری از آنها به مفهومی آهنگسازی را با بابک بیات معنی می‌کنند. از سوی دیگر سطح بالای کارهای بابک بیات سلیقه مخاطبان را ارتقا داد و سبب شد انتظارات مردم از هنرمندان این رشته زیاد باشد.
من گرچه معمولا ترجیح می‌دهم درباره هنرمندان و آثار آنها با قطعیت نظر ندهم و فاصله‌ام را با مطلق‌گرایی حفظ کنم، ولی درباره شادروان بابک بیات قاطعانه می‌گویم آثاری که او از خود به‌جا گذاشت، آنقدر خاص و غیرقابل تکرارند که 13سال پس از مرگ او جای خالی‌اش به وضوح احساس می‌شود. رسیدن به چنین سطحی آرزوی هر هنرمندی است؛ زیرا ماندگاری نام و یاد از طریق آثار هرکسی نوعی از جاودانگی است که بشر و فطرت او همواره خواهان آنند.
مرتبط‌ بودن آثار بابک بیات با شعر و ادب که از طریق ارتباط با نوعی از ادبیات آهنگین ممکن می‌شد از یکسو و ساخت آهنگ برای فیلم از سوی دیگر گستره‌ای به فعالیت‌های او می‌داد که طیف‌های متنوعی را برمی‌تافت. از این رهگذر بود که بیات مرتبا در موقعیت انتخاب قرار می‌گرفت. درست بودن این انتخاب‌ها شرط لازم برای همخوانی ملودی و ترانه بود؛ ضمن اینکه وظیفه ایجاد بستر برای حرکت شعر همپا و هماهنگ با موسیقی نیز برعهده آهنگساز است و بیات همواره در ایفای این مسئولیت موفق بود؛ از همین رو آثار نمایشی‌ای که او برای آنها آهنگ ساخت، در این زمینه جزو موفق‌ترین‌ها بودند.
وجه مشترک همه کسانی که با آثار بابک بیات مربوط بودند،‌ از مخاطب تا شاعر و فیلمساز، رضایت بود. بابک بیات به سطحی از هنرمندی رسیده بود که رضایت حلقه‌های متعدد این چرخه را فراهم می‌کرد.