چگونه نیاز به صمیمیت را در دوران نوجوانی فرزندان پاسخ دهیم؟

حسین محبی_روانشناس 
 
نیاز سن نوجوانی، صمیمیت است و آنها اصولا دوست دارند مناسبات صمیمی‌تری با هم‌سن و سال‌های خود داشته باشند. هرچه خانواده نتواند این صمیمیت را برای نوجوان تامین کند خواه‌ناخواه، نوجوان برای پیداکردن نیاز به صمیمیت به سمت گروه‌های خارج ازخانه حرکت می‌کند. به‌نظر می‌رسد بسیاری از خانواده‌های ایرانی، درباره اینکه چطور می‌توانند با فرزند نوجوان خود و اینکه چگونه نیاز به احساس صمیمیت در او را تامین کنند، چیزی نمی‌دانند. امروزه شاهدهستیم برخی خانواده‌ها به‌گونه‌ای با فرزند نوجوان خود رفتار می‌کنند که فرزند نمی‌تواند با پدر، مادر، خواهر یا برادر خود احساس صمیمیت کند. ازسوی دیگر، برخی خانواده‌ها نیز احساس می‌کنند که باید به قدری با فرزند خود در خانه راحت باشند و به او احساس صمیمیت بدهند که نیازی به پیدا کردن دوستان صمیمی در بیرون از خانه نباشد. قطعا هردو روش اشتباه است و می‌تواند اثرات منفی بر فرزند نوجوانی که آماده پذیرش و درک مسائل و اتفاقات تازه‌ای در زندگی خود است بر جای بگذارد. معتقدم نباید فضای خانه به قدری سنگین شود که فرزند ارتباط عاطفی با پدر و مادر برقرار نکند که منجر به قطع ارتباطش با خانواده شود و فرد ناچار باشد در بیرون از خانه دنبال پیدا کردن جمع‌های صمیمانه برود. چنین رویکردی از این حیث خطرناک است که نوجوان با خروج ازخانه، دنبال این است که با نوجوانان دیگر و گروه هم‌سن و سالانی که در بیرون از خانواده آنها را پیدا می‌کند ارتباط صمیمی بگیرد. نوجوانان اصولا برای پذیرش یکدیگر باید شبیه هم باشند و در غیراین صورت به سختی یکدیگر را می‌پذیرند. در این شرایط، نوجوانی که در خانه نمی‌تواند احساس صمیمیت و این نیاز را تامین کند، راهی کوچه و خیابان شده و جذب گروه‌های هم‌سن خود می‌شود. برای اینکه بچه‌های بیرون او را در جمع خود قبول کنند باید به نوعی فرزند خود را هم‌رنگ آنها کند و مانند آنها در جامعه خود را نشان دهد. ساده‌ترین نوع این هم‌رنگ شدن این است که اگر نوجوانان دیگر لباس برند می‌پوشند، او نیز دوست دارد همان نوع و مدل لباس را به تن کند تا گروه دوستانی که تازه آنها را پیدا کرده و احساسی صمیمی با آنها دارد او را بیشتر از قبل بپذیرند. اگر آنها رفتاری خاص دارند او نیز ناچار  می‌شود همان رفتاری را که ممکن است در خانه و خانواده رفتار پسندیده‌ای نباشد تکرار کند. در این جمع‌ها ممکن است آسیب‌هایی متوجه فرزند شود که این آسیب در آینده می‌‌تواند تبعات منفی زیادی برای او و حتی خانواده در پی داشته باشد. از این رو، خانواده باید به‌گونه‌ای رفتار کند که احساس نیاز به صمیمیت را در فرزند نوجوان خود پاسخ دهد و از سوی دیگر، با نظارت بر روند دوست‌یابی و شناخت گروه دوستان فرزند، با دوستان فرزند نوجوان خود آشنا شده و به‌گونه‌ای آنها را هدایت کند که رفتارهای نه چندان خوشایند نوجوانان هم‌سن و سال در رفتارهای فرزندشان اثر منفی نگذارد.