بحران جهانی دسترسی به توالت

شبنم سید مجیدی_روزنامه نگار

ما هر روز از آنها استفاده می‌کنیم؛ در خانه، مدرسه، محل کار، رستوران، مراکز خرید. با این حال به ندرت راجع به آنها حرف می‌زنیم. سکوتی که حول موضوع توالت و فاضلاب شکل گرفته، عواقب مرگباری را رقم می‌زند. بیماری‌های اسهالی یکی از پیامدهای مستقیم عدم‌دسترسی به سیستم فاضلاب است که هر سال بیشتر از جمع بیماری‌های ایدز، مالاریا و سرخک، کودکان را قربانی می‌کند. در سال 2015 روزانه حدود 1400 کودک به‌خاطر بیماری‌های اسهالی ناشی از نبود دسترسی به توالت و سرویس بهداشتی جان خود را از دست دادند. 700میلیون نفر از هدف جهانی توسعه بهداشت و فاضلاب عمومی بی‌نصیب مانده‌اند. کشورهای با کمترین توسعه، به هیچ کدام از اهداف دسترسی به سیستم فاضلاب دست نیافتند و از سال 1990فقط 27درصد جمعیت این کشورها به سیستم‌های آب و فاضلاب بهبودیافته، رسیده‌اند. دستورالعمل سازمان ملل برای رسیدن به «توسعه پایدار تا سال 2030» دسترسی به آب پاکیزه و سرویس‌های بهداشتی را به‌عنوان هدف ششم قرار داده است. با آنکه دسترسی به سرویس‌های بهداشتی از سال 2000 بهبود پیدا کرده است، اما برای رسیدن به هدف جهانی سال 2030 باید این کار سرعت بگیرد. از هر 10کشوری که حداقل 5درصد جمعیت آنها به سیستم‌های فاضلاب بهداشتی دسترسی ندارند، فقط یکی به سمت هدف سال 2030 قدم برمی‌دارد. در پایان سال 2017 معادل 2میلیارد نفر در جهان همچنان امکانات آب و فاضلاب مناسب نداشته‌اند. از این تعداد 673میلیون نفر هنوز در مکان‌های باز قضای حاجت می‌کنند که نتایج آن به‌صورت مستقیم سلامت انسان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین در پاسخ به این سؤال که چرا سازمانی جهانی برای توالت وجود دارد و روزی جهانی را به این موضوع اختصاص داده‌اند، باید گفت: چرا که نه؟

وضعیت کشورها
طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت

100 % کشورهای آمریکا، پالائو، سنگاپور، مالتا، عربستان سعودی، استرالیا، ژاپن، موناکو، کره‌جنوبی، اتریش، کویت، ازبکستان و قبرس به سرویس‌های بهداشتی مناسب دسترسی دارند

91% تا 99% البته آمار کشورهایی که 91 تا 99درصد جمعیت آنها به سرویس‌های بهداشتی دسترسی دارند، زیاد است. علاوه بر کشورهای بزرگ اروپایی، برخی کشورها مثل بحرین، اردن، مصر، قطر و امارات در این طیف قرار گرفته‌اند. ایران در آمار سال 2010 وضعیتی به‌مراتب بهتر از کشورهای نام‌برده، داشت، اما در آمار سال2015 همه آن کشورها وضعیت خود را بهبود دادند و از ایران جلوتر رفتند.

ایران 90%  90درصد مردم ایران در سال 2015 به سرویس‌های بهداشتی دسترسی داشته‌اند. البته ایران در این آمار با وجود اینکه رتبه 87 را دارد باز هم از کشورهایی مثل ارمنستان، آذربایجان، عراق، مکزیک، برزیل، لبنان، چین، روسیه و... بالاتر قرار گرفته است.

کشورهایی با کمترین سرانه تعداد توالت 
درصد جمعیتی که به سرویس‌های بهداشتی دسترسی دارند

اریتره 15.7درصد
نیجریه 10.9درصد
چاد 12.1درصد
غنا 14.9درصد
کونگو 15درصد
تانزانیا 15.6درصد
ماداگاسکار 12درصد
توگو 11.6درصد 
لیبریا16.9درصد
سیرالئون 13.3درصد

 تعداد افرادی که موبایل دارند از تعداد افرادی که به توالت دسترسی دارند، بیشتر است.
 بانک جهانی می‌گوید کمبود توالت سالانه 260میلیارد دلار هزینه‌های بهداشتی و اجتماعی به بار می‌آورد.
 قضای حاجت در فضای باز، افراد در مناطق شهری نقاطی مثل صحرای آفریقا را در معرض نیش مار قرار می‌دهد.
 زنانی که برای قضای حاجت به‌دنبال مکانی امن می‌روند، در معرض خطر تجاوز و آزار جنسی قرار می‌گیرند.
 میلیون‌ها زن و دختر در دنیا برای رسیدن به مکانی مناسب به‌منظور قضا کردن حاجت باید چندین بار در روز حداقل 300متر از خانه خود دور شوند.
 دسترسی ضعیف به تاسیسات بهداشتی بر سلامت مردم تأثیر مستقیم دارد و آنها را بیشتر در تله فقر می‌اندازد.

فقر توالت در جهان
4.500.000.000 نفر در دنیا بدون داشتن توالت امن زندگی می کنند
2.000.000.000 نفر در دنیا به سیستم فاضلاب مناسب دسترسی ندارند
طبق گزارش سال 2017 سازمان بهداشـــت جهانی، بهــــداشت نامناسب با انتقال بیماری هایی از جمله وبا، اسهال، هپاتیت A، حصبه و فلج اطفال مرتبط است و لکنت زبان را تشدید می کند
80% فاضلابی که توسط افراد تولید می شود بدون اینکه بازیابی شوند، دوباره وارد اکوسیستم‌های طبیعی می‌شوند.
673.000.000نفر در دنیا همچنان در فضاهای باز قضای حاجت می کنند
827.000 نفر سالانه در کشورهای کم درآمد و متوسط به دلیل کمبود آب و نبود امکانات بهداشتی جان خود را از دست می دهند
10% جمعیت دنیا از موادی تغذیه می کنند که با فاضلاب آبیاری شده است
یک مدرسه از هر 5 مدرسه در دنیا هیچ سرویس بهداشتی ندارند

در این رده‌بندی نیجریه در رتبه آخر یعنی رده 189 قرار گرفته است و فقط 10درصد جمعیت آن به سرویس بهداشتی تمیز با امکانات مناسب دسترسی دارند. کشورهای توگو، ماداگاسکار، چاد، سیرالئون، غنا، کنگو و تانزانیا نیز از نظر شرایط بد دسترسی به سرویس بهداشتی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

همچنین هندوستان از کشورهایی است که در زمینه دسترسی به سرویس‌های بهداشتی وضعیت خوبی ندارد. وضعیت این کشور از نظر تعداد افرادی که در خانه‌شان توالت ندارند، از همه کشورهای دنیا بدتر است.

چرا توالت؟

توالت مهم‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید، بیایید نگاهی سریع به بعضی حقایق درباره بحران بهداشت و فاضلاب بیندازیم.
سرمایه‌گذاری
هر یک دلاری که برای ساخت سیستم‌های آب و فاضلاب هزینه می‌شود، 5/5 دلار سودآوری در کاهش هزینه‌های درمانی دارد.
کودکان 
1400 کودک هر روز به دلیل‌ بیماری‌های مربوط به اسهال به خاطر نداشتن سیستم فاضلاب از دنیا می‌روند. می‌توان از این مرگ‌ها جلوگیری کرد.
قضای حاجت در فضای باز
هدف‌گذاری سال2015 به منظور نصف کردن تعداد افرادی که بدون سرویس بهداشتی زندگی می‌کنند، 150سال از برنامه عقب‌تر است.حدود 15درصد از جمعیت دنیا در سال 2015 در فضای باز قضای حاجت می‌کردند.
تحصیل دختران
دسترسی به توالت های امن و تمیز باعث می‌شود دختران بیشتری در مدرسه باقی بمانند و نرخ حضور آنها در کلاس افزایش یابد. دختران بسیاری دردنیا به خاطر نبود دسترسی به توالت تمیز و امن ترک تحصیل می‌کنند. 

  اسهال 1.8میلیون نفر را سالانه می‌کشد
90درصد قربانیان آن کودکان زیر 5سال هستند
 روزانه 1400هزار کودک فوت می‌شوند
  اسهال دومین دلیل مرگ‌ومیر کودکان در کشورهای واقع در صحرای آفریقاست

در یک گرم از فضولات انسان
1/000/000     باکتری
50     بیماری
10/000/000     ویروس 
1000    کیست انگلی
100    تخم کرم