سلامت روی نوار قلب
روایتی درباره اختراع دستگاه الکتروکاردیوگراف که بهوسیله آن بسیاری از بیماریهای قلبی و عروقی قابل تشخیص شدند و هنوز هم جای ویژهای در پزشکی دارد
الکتروکاردیوگراف یکی از اصلیترین اجزا در پروسه معاینه قلب محسوب میشود. بهوسیله گرفتن نوار قلب امواج الکتریکی محرک قلب روی کاغذ چاپ میشود. این امواج نمایشگر مراحل مختلف تحریکات قلبی هستند که پزشک با بررسی آن میتواند پرونده پزشکی شما را کاملتر کند. ویلم اینتهوون، پزشک هلندی در سال1901، موفق به اختراع دستگاه الکتروکاردیوگراف شد و بهخاطر آن در سال1924 جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی را بهخود اختصاص داد.
قصه زندگی
ویلم اینتهوون در روز بیستویکم ماه می سال1860 در اندونزی که آن زمان در زمره مستعمرات دولت هلند بود، چشم به جهان گشود. پدرش پزشکی هلندی بود که برای کار به این مستعمره رفته بود، اما در دوران کودکی ویلم از دنیا رفت. مادر ویلم که اصلیتی هلندی - سوئیسی داشت مجبور شد در سال1879 با بچههایش به هلند بازگردد و در شهر اوترخت ساکن شود. در سال1885، ویلم از دانشگاه اوترخت مدرک پزشکی خود را دریافت کرد و یک سال بعد بهعنوان استاد در دانشگاه لیدن مشغول به تدریس شد. او در سال1902 به عضویت آکادمی سلطنتی هنر و علم هلند درآمد و سالها عمر خود را وقف علم و دانش کرد. اینتهوون در روز 29سپتامبر سال1927 در شهر لیدن چشم از جهان فرو بست.
پژوهشها و اختراع
بهگزارش همشهری، از سالها پیش دانشمندان و پزشکان دریافته بودند که جریان الکتریکی در قلب وجود دارد که این جریان باعث ایجاد ضربان قلب میشود. با این حال آنها نمیتوانستند بدون قرار دادن مستقیم الکترودها روی قلب، این جریان الکتریکی را اندازهگیری کنند.
اینتهوون که به این موضوع علاقه ویژهای پیدا کرده بود، در سال1901 شروع به انجام یکسری آزمایش و شبیهسازی با رشتههای گالوانومتر کرد. در این وسیله یک رشته خیلی نازک از سیم هادی قرار داشت که از بین الکترومغناطیسهای بسیار قدرتمندی عبور میکرد. میدان الکترومغناطیسی موجب میشد که رشته حرکت کند، زمانی که جریان از میان رشته عبور میکرد، سایهای را روی یک رول کاغذ عکاسی متحرک زیر نور پدید میآورد.
نخستین دستگاه الکترو گاردیوگراف
در نخستین سالهای قرن بیستم میلادی، دستگاهی برای گرفتن نوار قلب ساخته شد که اختراع بسیار مهمی بهحساب میآمد. با استفاده از این دستگاه میشد به آسانی فعالیت الکتریکی قلب را اندازه گرفت. این دستگاه، حساسیت بسیار بالاتری نسبت به گالوانومترها داشت و میتوانست فعالیت الکتریکی قلب را حتی زیر پوست، گوشت و استخوان اندازهگیری کند. البته بسیار طبیعی است که نمونه نخستین، نقصهای بسیاری هم داشته باشد. بهعنوان مثال، وزن آن حدود 270کیلوگرم بود و برای کار نیاز به 5اپراتور داشت. ضمن اینکه برای خنککردن هم باید از یخ و آب سرد استفاده میشد. نکته جالب اینجاست که هنوز برای توصیف و تفسیر یک نوار قلب از اصطلاحاتی استفاده میشود که ویلم اینتهوون از آنها استفاده میکرد.
کشفهای پزشکی بیشتر
پس از اختراع دستگاه الکتروکاردیوگراف، اینتهوون شروع به مطالعه روی برخی بیماریهای قلبی کرد و توانست نتایجی درخصوص برخی اختلالات قلبی و عروقی بهدست آورد و آنها را منتشر کند. کمی بعد او بههمراه دکتر پی باتارد به مطالعه خواص صوتی و بهخصوص صداهای قلبی پرداخت.
کارکرد یک دستگاه الکتروکاردیوگراف
اطلاعاتی که در فرایند انجام الکتروکاردیوگرافی نشاندهنده امواج الکتریکی محرک قلب است. این امواج نمایشگر مراحل مختلف تحریکهای قلبی هستند. منحنیای را که در این فرایند رسم میشود، الکتروکاردیوگرام مینامند. پزشکان میتوانند از روی این منحنی به نحوه عملکرد قلب پی ببرند. هر منحنی شامل 3موج است. موج P فعالیت الکتریکی دهلیزها، موج QRS فعالیت الکتریکی بطنها و موج T استراحت بطنها را نمایش میدهد.
عبور از پوست، گوشت و استخوان
دستگاه، حساسیت بسیار بالاتری نسبت به گالوانومترها داشت و میتوانست فعالیت الکتریکی قلب را حتی زیرپوست، گوشت و استخوان اندازهگیری کند