سیاه و سفید تورم بنزینی

در شرایطی که موضوع افزایش تورم تحت‌تأثیر افزایش قیمت مسکن بر نگرانی‌ها دامن زده است، 3 مقام ارشد دولتی تأکید کردند که افزایش قیمت بنزین منجر به رشد تورم نخواهد شد؛ با این حال در یک رویکرد متضاد، مکانیسم‌های کنترل بازار برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها به‌کار گرفته شده است.

به گزارش همشهری، با اینکه تحلیل‌ها و پژوهش‌های اقتصادی، اثر افزایش قیمت بنزین را بر تورم تأیید نمی‌کنند موج نگرانی نسبت به افزایش تورم که هم‌اکنون در سطح 42.7درصد(سالانه) است در جامعه افزایش یافته که این موضوع حتی واکنش مجلس را هم برانگیخته است؛ به‌طوری که دیروز نایب‌رئیس فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی خواستار تشکیل جلسه فوق‌العاده مجلس برای بررسی موضوع افزایش قیمت بنزین شد و گفت که سران سه قوه و اعضای شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا باید دلایل اتخاذ این تصمیم را اعلام کنند. محمدرضا تابش‌ با اشاره به برخی اعتراض‌ها به افزایش قیمت بنزین گفت: اگر افزایش قیمت بنزین به زعم سران سه قوه اجتناب‌ناپذیر بود باید همه جوانب را درنظر می‌گرفتند و با توجیه مردم به روش بهتری آن را به مرحله اجرا می‌گذاشتند.

با این حال مقامات دولتی معتقدند افزایش قیمت بنزین نقش چندانی در رشد تورم نخواهد داشت، اما همزمان با این اظهارنظرها نگرانی دولت از افزایش قیمت‌ها منجر به تشدید کنترل‌ها بر بازار و جلوگیری از افزایش قیمت شده است؛ به‌طوری که مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت ازجمله وزیر صنعت و قائم‌مقام وزیر صنعت نیز تأکید کرده‌اند که گرانی به بهانه تغییر نرخ بنزین به هیچ وجه پذیرفته نیست و هیچ دلیلی برای گرانی وجود ندارد.
رئیس سازمان حمایت نیز هرگونه افزایش قیمت کالا و خدمات در کشور را ممنوع اعلام کرد و گفت: واحدهای تولیدی هم باید بر حسب تصمیم ستاد تنظیم بازار مواظب شبکه توزیع خود باشند که چنین اتفاقی در بازار پیش نیاید. نظارت و حساسیت برای ثابت نگه داشتن قیمت‌ها در بازار به اندازه‌ای است که یکی از مسئولان اتاق اصناف اعلام کرد اجرای هر مصوبه برای افزایش قیمت حتی اگر دارای مصوبه دولتی باشد فعلا لغو شده و هیچ‌گونه افزایش قیمتی در هیچ قلم کالا و خدمات نخواهیم داشت. از سوی دیگر برخی کارشناسان نسبت به افزایش نرخ کرایه تاکسی‌ها هشدار داده‌اند، اما مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری اعلام کرد هیچ‌گونه افزایش کرایه رخ نخواهد داد. در این زمینه نیز یکی از مسئولان وزارت صنعت اعلام کرده که سهمیه لازم برای سرویس‌های مدارس، تاکسی و همه خودروهایی که لازم است، دیده شده است و افزایش آن روی قیمت تمام‌شده به صفر میل می‌کند.

مقامات دولتی چه می‌گویند؟
همزمان با افزایش نگرانی‌ها نسبت به رشد تورم تحت‌تأثیر افزایش قیمت بنزین، رئیس سازمان برنامه و بودجه، رئیس‌کل بانک مرکزی و وزیر صنعت تأکید کردند افزایش قیمت بنزین تأثیری بر رشد افسارگسیخته تورم ندارد. در همین رابطه محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: براساس تجربه و افزایش قیمت حامل‌های انرژی در سال‌های گذشته مشخص شد افزایش نرخ این حامل‌ها تأثیر آنچنانی بر تورم ندارد، اما برای جلوگیری از افزایش قیمت کالاها، وزارت صنعت، معدن و تجارت و ستاد تنظیم بازار در آمادگی کامل قرار دارند و برنامه‌ریزی کرده‌اند. او افزود: حتی در سال ۹۳ که قیمت بنزین و حامل‌های انرژی افزایش یافت، نرخ تورم به روند کاهنده خود ادامه داد.
عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی هم در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت: محاسبات اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی نشان می‌دهد که تأثیر افزایش امروز قیمت بنزین در تورم، در حدود ۴ واحد درصد در سال خواهد بود.
رضا رحمانی، وزیر صنعت با اعلام عدم‌افزایش قیمت بنزین بر قیمت تمام‌شده کالاها گفت: هرگونه افزایش قیمت کالا و خدمات به بهانه افزایش قیمت بنزین ممنوع و تخلف است. او افزود: تمهیدات لازم انجام شده و ذخایر کالا در بهترین حالت قرار دارد. حتی در برخی کالاهای صنعتی برای 2سال و برای کالاهای اساسی نیز تا 6‌ماه ذخیره‌سازی‌ شده است. رحمانی ادامه داد: افزایش قیمت بنزین نمی‌تواند بر قیمت تمام‌شده کالاها تأثیر محسوسی داشته باشد. چون حمل‌ونقل کالاها با گازوئیل انجام می‌شود؛ بنابراین دستگاه‌های دولتی و ستاد تنظیم بازار حق افزایش قیمت ندارند و مجوزها باطل خواهد شد.

کارشناسان چه می‌گویند؟
با وجود اظهارنظر مقامات دولتی درباره آثار افزایش قیمت بنزین بر تورم، یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه اقدام دولت در راستای اصلاح نرخ بنزین، هم ابعاد مثبت دارد و هم محل برخی از انتقادات است، گفت: بسیاری از کارشناسان و متخصصین در پی اصلاح نرخ سوخت بودند، اما راهکارشان برای اصلاح، با اقدامی که دولت انجام داد تفاوت‌های جدی داشت.
مرتضی زمانیان، عضو اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاستگذاری تأکید کرد: یکی از اصلاحات ضروری در بخش سوخت این است که قیمت حامل‌ها از وضعیت تعیین دستوری توسط حاکمیت خارج شده و در بازار تعیین شود؛ البته این به آن معنا نیست که بازار رها شود بلکه به این معناست که نقش دولت از قیمت‌گذاری به تنظیم‌گری تغییر کند. او ادامه داد: چرا در شرایطی که برای اقدامات این‌چنینی(افزایش قیمت)، کشور متحمل هزینه‌هایی می‌شود، راهکاری را که منجر به اصلاحات اساسی و بلندمدت می‌شود، انتخاب نمی‌کنیم؟ متأسفانه این اقدام دولت، صرفا افزایش قیمت دستوری است که احتمالا پس از مدتی با تورم عمومی کشور خنثی شده و دوباره به همان وضعیت قبلی باز خواهیم گشت. این کارشناس اقتصادی ادامه داد: با وجود این نباید بعد مثبت اقدام دولت را نادیده گرفت. توزیع یارانه سوخت به شکل کنونی ظالمانه است و این افزایش قیمت و بازتوزیع آن به نفع اقشار کم‌بهره گامی در راستای کاهش این بی‌عدالتی است. با این حال به‌نظر می‌رسد برخی مدل‌ها ازجمله اختصاص سهمیه به افراد به جای خودرو می‌توانست عادلانه‌تر از اقدام موجود باشد. 
زمانیان گفت: فارغ از این نکات مثبت و منفی، یکی از نگرانی‌های موجود در مورد این اقدام دولت، تناسب بین درآمدهای حاصل شده دولت با مبلغی است که قرار است به مردم پرداخته شود؛ درصورتی که میزان درآمد دولت به هر دلیل از مبلغ وعده داده شده به مردم کمتر باشد، احتمال اینکه دولت در آینده به سوی منابع بانک مرکزی برود وجود دارد.
نایب رئیس اتاق ایران هم سهمیه‌بندی بنزین را اقدامی مناسب ارزیابی کرد و گفت: این تصمیم باید خیلی زودترها اجرا می‌شد؛ در هر صورت سهمیه‌بندی بنزین ممکن است اثرات جزئی داشته باشد، اما نادرست است که بگوییم این کار باعث جهش تورمی کوتاه‌مدت یا بلندمدت می‌شود. حسین سلاح‌ورزی، درباره اینکه آیا سهمیه‌بندی بنزین بر قیمت اجناس اثرگذار است، گفت: این طرح بر قیمت تمام‌شده اجناس نباید تأثیرگذار باشد، اما ممکن است از نظر روانی اثرات کوتاه‌مدت داشته و باعث افزایش قیمت مقطعی شود. او تأکید کرد: اثرهای تورمی یا غیرتورمی سهمیه‌بندی بنزین، به نحوه سازوکار مصرف منابع و درآمد دولت از این صرفه‌جویی بستگی دارد. 

آماده‌باش برای کنترل بازار
با وجود آنکه دولت می‌گوید افزایش قیمت بنزین اثری بر افزایش تورم ندارد مکانیسم‌های کنترل بازار برای جلوگیری از افزایش قیمت به‌کار گرفته شده است. یک مقام مسئول هم در گفت‌وگو با مهر از بسیج معاونت‌های بازرسی سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها، سازمان حمایت، بازرسی اصناف، سازمان تعزیرات حکومتی و سایر نهادهای نظارتی برای نظارت و کنترل بازار به‌منظور مقابله با گرانفروشی خبر داد. همچنین در همین رابطه رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران از تشدید نظارت بر بازار با شروع سیاست جدید قیمت بنزین خبر داد و گفت: نظارت‌ها بر بازار افزایش خواهد یافت تا هیچ‌یک از کالاهایی که از مبادی واردات یا تولید وارد بازار می‌شود، افزایش قیمت نداشته باشند. یدالله صادقی با بیان اینکه افزایش قیمت بنزین لزوما منجر به افزایش قیمت سایر کالاها نمی‌شود، تأکید کرد:  در مراکز عمده‌فروشی و خرده‌فروشی نیز بر ثبات قیمت و کیفیت کالاها نظارت خواهد شد و واردکنندگان و تولیدکنندگان نیز تحت کنترل هستند.رئیس اتاق اصناف تهران هم از آغاز طرح ویژه بازرسی و نظارت بر بازار از دیروز، برای جلوگیری از هرگونه گرانفروشی کالا خبر داد. قاسم نوده‌فراهانی به ایسنا گفت: قیمت گازوئیل هیچ‌گونه افزایشی نداشته؛ بنابراین هزینه‌های حمل‌ونقل کالا تغییری نخواهد داشت.همچنین یاسر رایگانی، سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی، از آمادگی برای برخورد با عاملان افزایش غیرقانونی قیمت‌ها خبر داد. عباس تابش، مدیرعامل سازمان حمایت نیز گفت: در جلسه تنظیم بازار سهمیه سرویس مدارس، آموزش رانندگی و همه مراکزی که خدمات خاص می‌دهند و در جلسات گذشته به آن پرداخته نشده بود، دیده شد. او افزود: هیچ نوع افزایش قیمت کالایی نداریم و از بسیج اصناف و خود مردم برای کنترل قیمت، کمک خواهیم گرفت.