ما همه مارول هستیم

آرش نهاوندی ـ روزنامه‌نگار

 مارتین اسکورسیزی با انتقادات شدیدی علیه فیلم‌های ابرقهرمانی دنیای مارول باب مباحثه جدی میان موافقان و مخالفان سینمای ابرقهرمانی را بازکرد. البته بازیگران این جدل‌ها تنها شامل فرانسیس فورد کاپولا که در جبهه موافقان قرار دارد و جان فاورو که در جبهه مخالفان حضور دارد یا ناتالی پورتمن که اخیرا از سینمای مارول دفاع کرده نمی‌شود. بازیگرانی نظیر رابرت داونی جونیور (بازیگر سری آخر فیلم انتقام‌گیرندگان: بازی پایانی) و ساموئل ال جکسون (کارگردان انتقام‌گیرندگان: بازی پایانی) نیز در جبهه مخالفان اسکورسیزی قرار گرفته‌اند. حتی کمپانی دیزنی ضمن حمایت از سینمای دنیای مارول وارد این جدل شده است. درحالی‌که موافقان این جدل، سینمای مارول را نوعی دیگر از سینما با مخاطبان خاص خود می‌دانند، مخالفان سینمای ابرقهرمانی، فیلم‌های مارول را اساسا سینما نمی‌دانند و تنها آنها را فیلم‌هایی با موضوعات برگرفته از کتاب‌های کمیک و بازی‌های رایانه‌ای تلقی می‌کنند.

مخالفان چه می‌گویند؟
اما چرا در محافل روشنفکری بسیاری فیلم‌های ساخته‌شده در دنیای مارول که خود برگرفته از شخصیت‌های مشهور کتاب‌های کمیک هستند را به عنوان سینما نمی‌شناسند و در خوش‌بینانه‌ترین حالت براین باورند که سینمای ابرقهرمانی در حال تسخیر سینما در سایر عرصه‌ها و ژانرهاست؟ سینماگران و روشنفکران تحلیلشان فراتر از دنیای سینماست و بر این باورند که گرایش جوانان به داستان‌ها و شخصیت‌های سینمای مارول اتفاقی است که می‌تواند جوان‌ها در آمریکا و سایر کشورهای دنیا را در سراشیبی و انحطاط فکری قرار دهد. به باور این گروه روشنفکران و سینماگران، دنیای خیالی سینمای مارول می‌تواند بر ذهنیت و درک جوانان از دنیای واقعی و حتی رخدادهای سیاسی و تاریخی تاثیر به‌شدت منفی بگذارد و نگاه آنها نسبت به دنیای واقعی را به طور کامل تغییر دهد؛ چراکه این فیلم‌ها متاثر از دنیای کتاب‌های تصویری کمیک و بازی‌های سرگرم‌کننده رایانه‌ای هستند. برخی دیگر معتقدند که تولید بیش از حد فیلم‌های مارول در سال‌های اخیر سبب شده که سالن‌های سینما در آمریکا به تسخیر فیلم‌های ابرقهرمانی درآید و فیلم‌هایی که در ژانرهای دیگر به ویژه در ژانرها و موضوعاتی که مابازای آن را در دنیای واقعی نیز می‌توان دید، کمتر در سالن‌های سینما به نمایش درآیند. رواج نمایش فیلم‌ها و سریال‌ها در شبکه‌های آنلاین و شبکه‌های جریان‌ساز نظیر نتفلیکس و عدم نمایش گسترده آثار سینمایی در سالن‌های سینمایی امری است که به نگرانی سینماگران قدیمی افزوده است. هستند بازیگران و سینماگرانی که معتقدند سینمای مارول به دلیل اینکه متعلق به یک ژانر خاص است در حال از میان بردن ژانرهای دیگر و به‌طور کل از میان بردن صنعت سینماست. مارتین اسکورسیزی به‌طور ویژه در تازه‌ترین اظهاراتش درباره سینمای مارول پرده از واقعیتی دیگر نیز برمی‌دارد. به باور اسکورسیزی فیلم‌های ابرقهرمانی فاقد شفافیت، رازآلود بودن و اصالت حس خطر هستند.





آمارها چه می‌گویند؟
اما آیا سینمای مارول آنگونه که برخی از سینماگران ادعا می‌کنند در حال از بین بردن صنعت سینماست؟ مخالفت با سینمای مارول حداقل در تئوری و در عمل زمانی می‌تواند مصداق داشته باشد که این سینما نتواند انتظارات مخاطبان را برآورده کند و تماشاگران کمتری از فیلم‌های ژانر ابرقهرمانی استقبال کنند که آمار فروش این فیلم‌ها و همچنین ازدحام تماشاگران در سینماها برای دیدن فیلم‌های محصول دنیای مارول خلاف این مدعا را اثبات می‌کند.
طی یک دهه اخیر استودیوهای دنیای مارول با 22فیلم توانسته‌اند به فروشی معادل 17میلیارد دلار دست پیدا کنند که هیچ کمپانی و استودیوی بزرگ فیلمسازی در طول تاریخ در بازه زمانی 10ساله به چنین رکوردی دست نیافته است. از این میان تنها فیلم «انتقام‌گیرندگان: بازی پایانی» توانسته به رکورد تاریخی فروش 2.798میلیارد دلار دست پیدا کند. از سویی دیگر میانگین تایید فیلم‌های ساخته‌شده توسط دنیای مارول در سایت روتن تومیتوز به استناد نظر منتقدان 84درصد است، در حالی که میانگین تایید فیلم‌های ساخته‌شده در 15کمپانی برتر فیلمسازی دنیا تنها 68درصد است. هر فیلم ساخته‌شده در دنیای مارول به طور میانگین 64بار کاندیدا و برنده جایزه در جشنواره‌های مهم سینمایی جهان شده است. به عنوان مثال فیلم «انتقام‌گیرندگان: بازی پایانی» نقدهای مثبت زیادی دریافت کرده است. این فیلم با چنان اقبالی در میان مخاطبان مواجه شده که فروشندگان آنلاین بلیت‌های سینمایی ناگزیر به بازبینی تمامی سیستم‌های فروش خود شده‌اند.