خاورمیانه
چرخش معادلات به نفع آقای نخست‌وزیر
تحولات اخیر عراق نشان‌دهنده موافقت اولیه احزاب با اعطای فرصتی محدود به عادل عبدالمهدی برای اصلاحات اقتصادی است
سیاوش فلاح‌پور ـ خبرنگار
با گذشت نزدیک به یک‌ماه از آغاز اعتراضات مردمی و ناامنی‌های عراق، هنوز چشم‌انداز روشنی برای حل سیاسی بحران براساس مطالبات معترضین وجود ندارد، آن هم درحالی‌که به‌نظر می‌رسد کمپین فشار علیه دولت عبدالمهدی تا حد زیادی انرژی اولیه خود را از دست داده است. تغییر لحن مرجعیت نسبت به اعتراضات و اخبار غیررسمی مبنی بر توافق احزاب سیاسی برای اعطای فرصتی دوباره به نخست‌وزیر به‌منظور اجرای اصلاحات از دیگر نشانه‌های بی‌نتیجه ماندن فشارها برای برکناری عادل عبدالمهدی از قدرت به‌حساب می‌آید.
وعده عبدالمهدی به معترضان: اصلاحات اساسی در راه است
همزمان با کاهش میزان درگیری‌های خیابانی (که البته تا‌کنون به‌طور کامل متوقف نشده)، مذاکرات و رایزنی‌های پشت پرده میان احزاب و گروه‌های سیاسی عراق افزایش یافته است. روزنامه العربی‌الجدید در این زمینه به نقل از منابع آگاه مدعی شد، طی روزهای گذشته 5گزینه به‌عنوان جانشین احتمالی عادل عبدالمهدی برای نخست‌وزیری عراق توسط احزاب سیاسی مورد بررسی و رایزنی قرار گرفته؛ گزینه‌هایی که هریک به دلایل مختلفی از سوی ائتلاف‌های سائرون و فتح (2تشکل اصلی پارلمان) رد شده‌اند. به نوشته العربی‌الجدید، جریان فشار علیه نخست‌وزیر کنونی تا اندازه‌ای بی‌نتیجه مانده که برخی احزاب، ازجمله جریان حکمت ملی به رهبری عمار حکیم برای عقب‌نشینی از مواضع اولیه خود و اعطای فرصت 6ماهه یا حتی یک‌ساله به عبدالمهدی برای اجرای اصلاحات، اعلام آمادگی کرده‌اند.
در چنین شرایطی عادل عبدالمهدی با صدور پیامی برای مردم عراق بار دیگر به مرکز توجه رسانه‌های این کشور بازگشته است. او در این پیام ضمن تأکید بر حق اعتراض مدنی و پیگیری عواملی که به مردم در جریان تحولات اخیر آسیب زده‌اند وعده داد ظرف مدت محدودی قانون انتخابات جدید را تهیه کند و همچنین تغییرات مهمی در ساختار کابینه خود اعمال خواهد کرد.
تغییر لحن مرجعیت نسبت به اعتراضات
موضع آیت‌الله سیستانی همواره حمایت از مطالبات مردمی در برابر دولت‌ها بوده است؛ امری که در جریان بحران اخیر عراق نیز در قالب حمایت صریح ایشان از اعتراضات خیابانی علیه فساد اقتصادی و ناکارآمدی دولت قابل مشاهده بود. اما پیام آیت‌الله سیستانی در روز جمعه برای نخستین‌بار، علاوه بر حمایت همیشگی از شهروندان و حق آنها برای اعتراض، شامل هشدارهایی نسبت به تبعات ادامه وضعیت کنونی عراق نیز می‌شد؛ امری که به‌طور گسترده مورد توجه رسانه‌های داخلی و خارجی عراق قرار گرفت. در پیام روز جمعه آیت‌الله سیستانی که توسط نماینده ایشان در کربلا برای نمازگزاران قرائت شد آمده است: نباید زمینه برای نفوذ احتمالی جریاناتی از داخل یا خراج عراق در اعتراضات مردمی فراهم شود؛ جریاناتی که در گذشته سهم مهمی در بحران‌های عراق داشته‌اند و اکنون هم ممکن است به‌دنبال سوءاستفاده از اعتراضات مردمی برای تحقق اهداف خود باشند. بخش عمده رسانه‌های عربی این قسمت از پیام آیت‌الله سیستانی را به‌عنوان اشاره‌ای غیرمستقیم به آمریکا، عربستان سعودی و حزب بعث تفسیر کرده‌اند.
از سوی دیگر، در پیام مرجعیت نجف با اشاره به نقش نیروهای امنیتی در حفظ ثبات و استقرار عراق آمده: احترام ارتش و آنان که برای مبارزه با تروریسم داعش به ارتش پیوستند باید از سوی مردم و معترضان حفظ شود. امنیت و ثبات کنونی عراق مدیون این نیروهایی است که هم‌اکنون نیز بعضا در خط مقدم مشغول مبارزه با تروریست‌ها هستند. پیام آیت‌الله سیستانی درباره نیروهایی که برای مبارزه با تروریسم داعشی به ارتش پیوستند نیز از سوی بخش اعظم رسانه‌های عرب‌زبان به‌عنوان اشاره‌ای ظریف به حشد شعبی ارزیابی شده است؛ نیرویی مردمی که طی روزهای اخیر در معرض شدیدترین حملات رسانه‌ای از سوی آمریکا و برخی کشورهای عربی قرار گرفته است.
واثق الهاشمی، مدیر مرکز تحقیقات استراتژیک عربی به فاصله ساعاتی بعد از انتشار پیام آیت‌الله سیستانی خطاب به نمازگزاران در مصاحبه با شبکه الجزیره گفت: به‌نظر می‌رسد مرجعیت با اعطای فرصتی دوباره به دولت برای تحقق مطالبات معترضین از طریق آرام کردن فضای جامعه موافقت کرده است. این در حالی است که تنها ظرف 5روز گذشته، 23تن از شهروندان عراقی در جریان ناآرامی‌های خیابانی جان باخته و بیش از هزار نفر نیز مجروح شده‌اند. اگرچه مجموعه تحولات اخیر نشان می‌دهد دولت دست‌کم در این مرحله موفق به عبور از بحران و جلب حمایت نیروهای سیاسی و دینی برای باقی‌ماندن در قدرت شده، اما مشخص نیست تا چه اندازه قادر به اجرای وعده‌های اصلاحی و تحقق مطالبات واقعی معترضان در مدت‌زمان محدود پیش روی خود باشد.
حملات ناشناس به مواضع نیروهای آمریکا در عراق
وزارت دفاع عراق در ساعات پایانی روز جمعه اعلام کرد؛ نیروهای ناشناس با 17راکت، نقطه‌ای در نزدیکی محل استقرار نیروهای آمریکایی را مورد حمله قرار داده‌اند. این حمله در استان نینو در شمال عراق رخ داده و به‌نظر می‌رسد هدف از آن، ارسال پیامی تهدیدآمیز برای نیروهای آمریکایی مستقر در پایگاه القیاره بوده است. طی هفته‌های گذشته و همزمان با ناآرامی‌های عراق، سفارت آمریکا و پایگاه‌های میزبان نیروهای این کشور چندین‌بار در معرض حملات مشابه قرار گرفته‌اند.
