حذف 300منطقه نمونه از چرخه گردشگری

محمد باریکانی _ خبر‌نگار

۱۱۶۸منطقه نمونه گردشگری در دولت دهم با هدف ایجاد مقاصد گردشگری جدید در داخل کشور و البته با هدف تقویت گردشگری داخلی و توزیع سفرها به نقاط کمتر برخوردار تعیین و مصوبه هیأت وزیران وقت را نیز گرفت.

اکنون حدود یک‌دهه از تعیین مناطق نمونه گردشگری کشور گذشته است و همزمان نیز روزنامه همشهری در گزارش‌هایی اعلام کرد که بسیاری از این مناطق نه از امکانات زیرساختی و نه حتی از جاذبه‌های مناسب گردشگری برخوردارند. با شروع به‌کار دولت تدبیر و امید در همان سال‌های ابتدایی تغییر دولت، مسعود سلطانی‌فر، رئیس وقت سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و البته وزیر فعلی ورزش و جوانان، بر گزارش‌های همشهری مهر تأیید زد و از لزوم بازنگری در مناطق نمونه گردشگری کشور خبر داد.
سعید شیرکوند، معاون سرمایه‌گذاری وقت سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگر نیز اعلام کرد که مناطق نمونه گردشگری بدون مطالعه و نیازسنجی در دولت وقت به تصویب رسیدند و امکان‌سنجی تبدیل این مناطق به منطقه نمونه گردشگری، محاسبه میزان جذب گردشگر و پیش‌بینی منابع در هیچ کدام از مناطق نمونه گردشگری مورد‌توجه قرار نگرفته است.

قحطی منطقه نمونه گردشگری
مشخص نبود که سازمان وقت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور در دولت دهم چگونه و بر چه اساسی برخی مناطقی که هیچ ظرفیت گردشگری یا حتی امکان تبدیل شدن به مقصد گردشگری را نداشتند، در فهرست مناطق نمونه گردشگری کشور گنجانده بود. برخی از مناطق انتخاب شده در فهرست 1168منطقه نمونه گردشگری کشور در روستا‌هایی واقع شده بودند که نشانی از آب و آبادانی در آنها وجود نداشت، امکان بردن آب و برق به این مناطق بسیار پرهزینه بود و توان ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در آن نقاط که در تمام طول سال حتی پای گردشگران به آنها نرسیده و نامشان نیز شنیده نشده بود، وجود نداشت. همان زمان نیز روزنامه همشهری و منتقدان طرح تعیین مناطق نمونه گردشگری معتقد بودند اجرای این طرح در برخی روستاها و مناطق کشور غیرممکن است؛ چون امکان ایجاد زیرساخت در آنها یا ایجاد علاقه در گردشگران برای بازدید از آن مناطق وجود ندارد.

طرح هیجانی 
دفتر مناطق نمونه گردشگری و زیرساخت‌ها در سازمان سابق میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، وظیفه برنامه‌ریزی برای ایجاد تأسیسات زیربنایی گردشگری مورد‌نیاز در مناطق نمونه، قطب‌ها، محورها و روستاهای هدف گردشگری را برعهده داشت.
این دفتر همچنین موظف به بررسی طرح‌های ایجاد تأسیسات زیربنایی گردشگری و واحدهای پذیرایی و اقامتی در مناطق نمونه گردشگری بود. امکان عرضه صنایع‌دستی، فعالیت‌های تفریحی، ورزشی و همچنین نظارت بر اجرای طرح‌های توسعه در مناطق نمونه، قطب‌ها، محورها و روستاهای هدف گردشگری نیز به‌منظور اطمینان از رعایت استانداردها و ضوابط مصوب تا پایان مرحله ساخت این مناطق هم بر عهده این دفتر گذاشته شد.  این دفتر همچنین وظیفه داشت گزارش مستمر پیشرفت طرح‌های گردشگری در مناطق نمونه گردشگری را تهیه و تنظیم کند.

 فهرست بلند‌بالای 1168منطقه نمونه گردشگری در شرایط موجود دولت دهم، نشانه به سرانجام نرسیدن چنین طرح گسترده‌ای بود و تلاش برای تامین اعتبار طرح‌های گردشگری در مناطق نمونه گردشگری نیز به نتیجه نرسید.
تلاش‌های سازمان وقت میراث‌فرهنگی و معاونت سرمایه‌گذاری آن زمان نیز برای ارائه طرح‌های مناسب به‌منظور تشویق سرمایه‌گذاران برای ورود به چنین طرحی به نتیجه نرسید. بدین‌ترتیب انتخاب تعداد بالای مناطق نمونه گردشگری در کشور تبدیل به یک طرح هیجانی و هزینه‌بر شد تا آنکه در نهایت در دولت یازدهم تصمیم به بازنگری در این طرح هیجانی گرفته شد.

تنها 97منطقه در دست احداث است
یک دهه از انتخاب 1168منطقه نمونه گردشگری و مسیر ناهموار اجرای این طرح در کشور گذشته است. اما آیا آنگونه که انتظار می‌رفت، مناطق نمونه گردشگری توانستند به چرخه گردشگری ایران ورود کرده و مقاصد جدیدی در گردشگری داخلی کشور معرفی کنند؟
روزنامه همشهری یک‌دهه پس از مصوبه هیأت دولت دهم برای ایجاد مناطق نمونه گردشگری کشور حالا سراغ معاون فعلی سرمایه‌گذاری، حقوقی و امور مجلس وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی رفته است تا پیگیر وضعیت این مناطق شود.
حسین اربابی، معاون سرمایه‌گذاری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور در پاسخ به این سؤال همشهری که تعیین تکلیف این مناطق در دولت یازدهم و دوازدهم به چه نتیجه‌ای رسیده است؟ گفت: مناطق نمونه گردشگری کشور پایش شده‌اند و اکنون وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در حال نهایی کردن برنامه‌ریزی‌ها برای این مناطق است.

به گفته اربابی، در پایش‌های انجام شده و بازنگری این مناطق، آنها که تاکنون هیچ اتفاقی برایشان نیفتاده است یا جذابیتی در حوزه گردشگری و سرمایه‌گذاری در آنها وجود نداشت از چرخه گردشگری کشور خارج شده‌اند.
معاون سرمایه‌گذاری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور تأکید کرد: تاکنون بیش از 300منطقه نمونه گردشگری کشور از فهرست 1168منطقه نمونه گردشگری خط خورده‌ و از چرخه گردشگری کشور خارج شده است.
به گفته حسین اربابی، تنها کارگاه ایجاد 97منطقه نمونه گردشگری از فهرست 1168منطقه نمونه مصوب شده در دولت دهم فعال بوده که در حال نزدیک شدن به دروازه ورود به گردونه گردشگری ایران هستند.