الواح هخامنشی از چه سخن می‌گویند؟

جزئیات تاریخ امپراطوری هخامنشی حتی درباره زنان در الواح هخامنشی بازگو شده‌اند.

مریم دارا، استادیار پژوهشکده زبان‌شناسی، متون و کتیبه‌های پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اعلام این خبر، گفت: مادرانی که در تخت‌جمشید کار می‌کردند پس از فرزنددار شدن پاداش می‌گرفتند و زنان نقش مهمی در اقتصاد این دوران داشتند.
به گزارش پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، دارا افزود: الواح به‌دست آمده در باروی تخت‌جمشید و خزانه آن، الواح هخامنشی به زبان و خط عیلامی هخامنشی، فارسی باستان، آرامی و حتی فریجی نوشته شده‌اند که با وجود کوچک بودن اندازه، اطلاعات بسیار ارزشمندی ارائه می‌کنند. او افزود: این اطلاعات از آن رو اهمیت دارند که برخلاف کتیبه‌های شاهی هخامنشی که در آنها از ساتراپی‌ها و پیروزی‌های شاهان خبر داریم در این الواح از زندگی روزمره کارکنان تخت‌جمشید و مسائل مالی و اداری آن امپراطوری مطلع می‌شویم. این زبان‌شناس افزود: بیشتر این الواح به‌صورت تکه‌تکه یا خردشده به‌دست آمده‌اند اما شکل این الواح متنوع و متناسب با محتوای کتیبه آنهاست.

دارا گفت: بیشتر این الواح زبانی شکل و کمتر به‌صورت تخت و الواح تخت بزرگ‌تر و شامل روزنامه یا گزارش پرداخت‌ها در یک شهر یا محل هستند. استادیار پژوهشکده زبان‌شناسی، متون و کتیبه‌ها ادامه داد: گزارش پرداخت، جیره یا دستمزد، پاداش، مجوز سفر، دستمزد، گزارش سفر کارمندان مسافر، نامه، امور مرتبط با جشن‌ها، صورتحساب، قیمت، حکم و ابلاغ، رسید نقل و انتقال و اسکان، صورت اجناس انبارشده، رسید مالیات و امور اجتماعی و زندگی روزمره موضوعات و اموری هستند که در الواح تخت‌جمشید به چشم می‌خورند و اطلاعات فراوانی درباره‌ جزئیات تاریخ هخامنشی ارائه می‌کنند. همچنین در الواح خزانه آورده شده که این دستمزد گاه به شکل نقره پرداخت می‌شد.
به گفته او، در باروی تخت‌جمشید بیشتر الواح شامل دستمزد و جیره، اسناد اداری و مالی، مالیات، انبار کردن اجناس، حمل‌ونقل و پرداخت‌ها می‌شوند و درواقع با مطالعه آنها مشخص می‌شود که چه‌کسی، با چه سمتی، به چه دلیل، به چه میزان و از چه جنسی جیره یا دستمزد دریافت می‌کرده است.
 دارا با بیان اینکه کالاهایی که به شکل دستمزد یا پاداش پرداخت می‌شدند شامل مواد خام، غله (گندم و جو)، انواع میوه، روغن، آرد، نان یا حیوانات اهلی همچون گاو و گوسفند بودند، گفت: این پرداخت‌ها روزانه، ماهانه یا سالانه انجام می‌شد. او تصریح کرد: حتی مادرانی که در تخت‌جمشید کار می‌کردند پس از فرزنددار شدن پاداش می‌گرفتند که این پاداش به نسبت جنسیت پسر یا دختر متفاوت بود. او افزود: براساس کتیبه‌های الواح تخت‌جمشید جیره سفر کارکنان تخت‌جمشید به شوش، بابل و سایر مناطق امپراطوری نیز مشخص بود و حتی جیره غذای مرکب در اصطبل یا هنگام سفر در الواح آمده است. این پژوهشگر و زبان‌شناس ادامه داد: این کتیبه‌ها کمک می‌کنند که تقویم مورد استفاده هخامنشیان شامل نام ماه‌ها (به فارسی باستان و عیلامی) و سال‌ها را بدانیم، خدایانی که پرستش می‌کردند را بشناسیم و با اوزان و مقادیر و نام مکان‌ها و اشخاص آشنا شویم. 1783لوح هخامنشی در هفته‌های گذشته از مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو به کشور بازگشته و 115قطعه آن اکنون در موزه ملی ایران قابل بازدید است.