بقای دوچرخه‌ها در فصل سرد
روند رو به رشد استفاده از دوچرخه در شهر تحت‌تأثیر افزایش بارندگی‌ها قرار می‌گیرد
محمد سرابی _ خبر‌نگار
آلودگی هوای شهرهای بزرگ در فصل سرما خود را بیشتر نشان می‌دهد؛ در همان فصلی که استفاده از دوچرخه و پیاده‌روی به بهانه سرما کمتر می‌شود. درحالی‌که ما همچنان درحال تشویق شهروندان به استفاده از دوچرخه هستیم و می‌خواهیم به کسانی که طرفدار ترافیک مبتنی بر خودروی شخصی هستند، ثابت کنیم که رکاب زدن چقدر می‌تواند برای پاکیزگی هوا و سلامتی جسم مفید باشد؛ در کشور‌های توسعه یافته اسکوتر برقی هم به فهرست وسایل حمل‌ونقل عمومی اضافه شده است.
از چند سال پیش و بعد از خودرو‌های هیبریدی، خودرو‌های هوشمند، تراموا، مترو، موتورسیکلت‌های برقی و دوچرخه؛ اسکوترهای برقی هم مورد توجه قرار گرفتند و طرح‌هایی برای استفاده بیشتر از آنها در شهرهای اروپایی ارائه شده است. این در حالی است که دعوت شهردار تهران از مسئولان ارشد دولتی برای حضور در سه‌شنبه‌های بدون خودرو به اندازه‌ای که باید مورد توجه قرار نگرفت. گویا ضرورت تغییر شیوه‌های حمل‌ونقل برای دیگر نهاد‌ها به اندازه شهرداری اهمیت ندارد.
تناسب معابر و دوچرخه
چند روز پیش معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران از ورود ۵۰۰۰ دوچرخه دنده‌ای به ناوگان حمل‌ونقل پاک شهر خبر داد. محسن پورسیدآقایی در این‌باره گفته بود که هم‌اکنون دوچرخه‌های بی‌دود موجود در سطح شهر دنده‌ای نیستند و در مسیرهای سربالایی دچار مشکلاتی می‌شوند، اما با آمدن این دوچرخه‌های دنده‌ای مشکل حل می‌شود. او درباره دوچرخه‌های اشتراکی شهر هم تأکید کرده بود که دوچرخه‌سواران این پروژه بیمه هستند و مبلغی از ودیعه آنها صرف بیمه می‌شود.
طرح دوچرخه‌های اشتراکی اگرچه در ابتدا تنها نمادین به شمار می‌رفت اما توانسته است بخشی از شهروندان را جذب کند و در مناطق مرکزی شهر کاربرد داشته باشد. حال باید دید با شروع فصل سرد این روند همچنان صعودی خواهد بود یا نه.
عضو شورای شهر تهران در این‌باره می‌گوید: بحث دوچرخهسواری از چند بعد قابل تأمل است. یکی از آنها معابری است که قابل دوچرخه سواری باشد. خیلی از معابر که با ترافیک سنگین و عبور و مرور موتورسیکلت‌ها روبه‌روست برای دوچرخهسواری مناسب نیستند با این حال جوانان سعی می‌کنند باز هم از دوچرخه استفاده کنند.
ناهید خداکرمی میافزاید: برای حفظ این جریان مشارکت مردم و رسانه‌ها را نیاز داریم تا دو موضوع پیاده‌روی و دوچرخهسواری با هدف حفظ تحرک شهروندان و استفاده کمتر از خودرو تداوم داشته باشد. سازمان‌های مردم‌نهاد در این زمینه نقش مهمی دارند. به‌خصوص در روز‌های سه‌شنبه که روز بدون خودرو نامگذاری شده است باید این روند را ادامه داد.
دوچرخهسواری بانوان
اگرچه دوچرخهسواری ورزشی مقوله‌ای متفاوت از دوچرخهسواری در شهرهاست اما درحالی‌که دو بانوی ورزشکار ایرانی عضو تیم‌های دوچرخهسواری اروپایی هستند هنوز درباره استفاده زنان از دوچرخه در تهران تردید‌هایی وجود دارد. خداکرمی در این زمینه می‌گوید: خانم‌ها برای دوچرخه سواری نیاز به «احساس امنیت» دارند. برای همین دختران ما برای دوچرخهسواری به تنهایی احتیاط می‌کنند و این کار بیشتر در مناطق مسکونی و در فاصله‌ای نزدیک دیده می‌شود. اگر در این بخش بانوان را تشویق کنیم و زمینه احساس امنیت را فراهم کنیم، تأثیر زیادی خواهد داشت. اگر اعضای خانواده همراه با یکدیگر دوچرخهسواری کنند امنیت معابر نیز بیشتر می‌شود. عضو کمیسیون سلامت و محیط‌زیست شورای شهر میافزاید: از نظر فرهنگی زمینه دوچرخهسواری بانوان آماده است اما خانواده‌ها نگرانی‌هایی درباره امنیت دخترانشان در برخی مسیر‌ها دارند. اینجا رسالت آقایان در امن کردن معابر، ورزشگاه‌ها و هرفضای عمومی دیگری که بانوان می‌توانند در آن حضور داشته باشند زیاد است.
خداکرمی تأکید می‌کند: بعضی اوقات که به بانوان توصیه می‌کنیم مسافت‌های طولانی را پیاده طی کنند می‌گویند که نگران کیف‌قاپی یا موبایل‌قاپی هستند یا ممکن است مورد آزار‌های کلامی قرار گیرند. اگر مردان مسائل عرفی و اخلاقی را به شکلی رعایت کنند که فضای امنی برای دوچرخهسواری بانوان در تمام شهر وجود داشته باشد اقبال این قشر به استفاده از دوچرخه زیاد خواهد بود.
او می‌گوید: زنان و مردان خود می‌توانند این شیوه حضور در جامعه را مدیریت کنند و آسیب‌هایی که دراین بخش متصور می‌شود هم کاهش خواهد داشت.
خداکرمی در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره استقبال مسئولان دولتی از سه‌شنبه‌های بدون خودرو می‌گوید: متأسفانه تصور می‌کنم مشکل محیط‌زیست تهران به اندازه کافی دغدغه دولتمردان ما نیست. در شهرداری این دغدغه خیلی عمیق‌تر است ولی در بین مسئولان ارگان‌ها و حتی در سازمان محیط‌زیست هم به این نکته توجه نمی‌شود که مدیران خود باید پرچمدار استفاده نکردن از خودروی شخصی باشند.
این عضو شورای شهر تأکید می‌کند: حضور مداوم انبوه خودروی شخصی در خیابان‌ها به معنی مرگ تدریجی درختان است که خود زندگی شهرنشینان را تهدید می‌کند.
بارندگی در تهران با نخستین بارش برف در کوه‌های البرز شروع شد و از اول آبان وارد ایامی می‌شویم که باید مراقب هوای ناپایدار باشیم. پناه بردن به خودرو‌های شخصی در این ایام بیشتر می‌شود درحالی‌که همین خودرو‌ها عامل اصلی آلودگی هوای شهرها هستند.
اسکوترهای برقی در اروپا
دو سال پیش (2017) پیش‌بینی می‌شد اسکوترهای برقی خیلی زود به وسیله‌ای تازه در حمل‌ونقل عمومی پاک و ارزان برای مناطق شهری تبدیل شود. اما با گذشت 2سال اکنون مدیران شهری شهرهای سراسر اروپا چندان مطمئن نیستند. آنها در این مدت دریافته‌اند که ترغیب شهروندان به استفاده از سفرهای ترکیبی با استفاده از مترو و اسکوترهای الکترونیکی، به جای خودروی شخصی چندان موفقیت آمیز نبوده و شهروندان بیشتر در مسافت‌های کوتاه از اسکوتر استفاده کرده‌اند یا اسکوترها بیشتر مورد استفاده گردشگران بوده‌است. هرچند استفاده از اسکوتر هم چندان ارزان نیست. استفاده از یک اسکوتر الکترونیکی به‌مدت 20دقیقه می‌تواند 5یورو (5.50دلار آمریکا) هزینه در بر داشته باشد. درحالی‌که در ابتدا تصور می‌شد مسافرانی که به پایانه‌های راه‌آهن یا اتوبوس می‌آیند، این امکان را داشتند که از اسکوتر برقی استفاده کنند اما چنین کاری نکرده‌اند. واقعیت این است آنگونه که مدیران شهری تصور می‌کردند، اسکوترهای الکترونیکی به‌عنوان یک روش حمل‌ونقل جدی دیده نمی‌شوند. یک گروه مشاور به نام T-6در تحقیقاتی که انجام داده‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که اسکوترهای الکترونیکی تاکنون هیچ تأثیری در مالکیت خودرو نداشته‌اند. پژوهشگران این تحقیق معتقدند که این اسکوترها کاربران را از اشکال دیگر حمل‌ونقل «سبز» منحرف می‌کند. «44درصد از پاسخ دهندگان گفتند که اسکوتر الکترونیکی خود را جایگزین پیاده روی می‌کنند و 30درصد دیگر هم گفتند که به دلیل آنکه اسکوترهای الکترونیکی در دسترس نبودند از وسایل نقلیه عمومی استفاده می‌کردند.« کاربران 59درصد گفتند که پیاده روی می‌کنند، درحالی‌که 31درصد دیگر دوچرخه سواری یا از وسایل نقلیه عمومی استفاده می‌کردند.
شرکت‌های استارتاپی، با پول نقد محبوب‌ترین مقصد جهانگردی اروپا را با اسکوتر الکترونیکی خود پر کرده‌اند، بدون اینکه برنامه‌ای روشن برای استفاده از آنها در مناطق پرجمعیت داشته باشند. پژوهشگران T-6، دریافته‌اند که تنها در پاریس 12استارتاپ حدود 20هزار اسکوتر را در این شهر به کارگرفته. اما مشکل اصلی در استفاده از اسکوترها به جمع‌آوری آنها برمی‌گشت. چرا که آنها شب‌ها جمع‌آوری نمی‌شدند. از طرفی بسیاری از استفاده‌کنندگان از اسکوترها جوانانی بودند که چندان توجهی به نگهداری از آن نداشتند. در پایتخت آلمان، برلین، 5شرکت اجاره‌ای تقریباً 10هزار اسکوتر الکترونیکی را برای استفاده ارائه می‌دهند. مقامات شهرداری هامبورگ و مونیخ تخمین می‌زنند که تعداد اسکوترهای اجاره‌ای حدود 3هزار دستگاه باشد، درحالی‌که پلیس استکهلم در هر زمان معین تنها هزار و 500اسکوتر را شمارش کرده است.
کشورهایی که مقررات ایمنی اسکوتر الکترونیکی را اجرا کرده‌اند عبارتند از فرانسه، آلمان، اتریش، بلژیک، فنلاند، نروژ، پرتغال و سوئد. آلمان نیز با تکیه بر قوانین سخت از ژوئن 2019اسکوتر را برای استفاده در شهرها به‌کار گرفته‌است.
اکنون تصور می‌شود 19شرکت اجاره اسکوتر الکترونیکی در سراسر اروپا فعالیت می‌کنند. این شرکت‌ها علاوه بر لیم و پرنده، Voi سوئد، Circ آلمان و شرکت هلندی Dott را نیز شامل می‌شوند.
در همینه زمینه :
