گردشگری
توسعه گردشگری روستایی ملایر با ساخت خانه‌های بوم‌گردی
گردشگری روستایی تجربه زندگی محلی است که این فرصت نابِ آشنایی با آداب و رسوم، پیشینه تاریخی، فرهنگ زندگی و معیشت و محیط زیست مناطق روستایی از طریق خانه‌های بوم‌گردی مهیا شده است.
به گزارش ایرنا، حدود ۲ سال است که خانه‌های بوم‌گردی به کمک صنعت گردشگری آمده است و روستای هدف گردشگری مانیزان با بافت سنتی و تاریخی خود گوی سبقت را از دیگر روستاها ربوده و با جاذبه‌های بکر و طبیعی خود در منطقه دره جوزان گردشگران زیادی را جذب کرده است. خانه‌های قدیمی و کاهگلی روستا حالا محلی برای گذران لحظه‌های ماندگار گردشگران شده است تا شب را صبح کنند، از آش محلی بخورند و با آداب، سنت، فرهنگ و جاذبه‌های دیدنی آن آشنا شوند. روستاهایی که به لطف خانه‌های بوم‌گردی زنده و پویا هستند و انگیزه اهالی را برای ماندن در روستا چند برابر کرده است.
در این زمینه، ملایر که به واسطه جهانی شدن صنعت انگورش به عنوان پنجاه‌وسومین میراث مهم کشاورزی جهان در سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) شهرتی بین‌المللی پیدا کرده است، باید گردشگری روستایی خود را توسعه دهد؛ صنعتی که نیاز امروز جامعه به ویژه در مناطق روستایی است. روستاهای ملایر به ویژه روستاهایی که در بستر دره جوزان، منطقه انگورخیز این شهرستان قرار گرفته‌اند، زمینه‌ای مهیا برای گردشگری محسوب می‌شوند و می‌توان با راه‌اندازی اقامتگاه بوم‌گردی به توسعه صنعت توریسم این منطقه کمک کرد.
طبیعت زیبای روستای مانیزان
در حال حاضر ملایر از یک خانه بوم‌گردی در روستای هدف گردشگری مانیزان بهره‌مند است و هنوز در ابتدای راه گردشگری روستایی است. مانیزان روستایی با بافت باارزش و سنتی است که در فضایی بکر و طبیعی در دره جوزان قرار گرفته و هر سال میزبان گردشگران و مسافران زیادی در جشنواره ملی شیره‌پزی سنتی است. دومین خانه بوم‌گردی نیز در این روستا در حال راه‌اندازی است.
محمد همراهی یکی از اهالی روستای مانیزان است که سال‌ها با فعالیت در شورای اسلامی روستا در راه توسعه روستا و حفظ سنت‌های تاریخی و قدیمی گذشتگان مانیزان موی سپید کرده است. او با علاقه و عشق وافر به گردشگری تصمیم گرفت نخستین خانه بوم‌گردی را در شهرستان ملایر راه‌اندازی کند. اقامتگاهی که منزل شخصی وی با بیش از ۶۰ سال قدمت است و برای بازسازی و مرمت آن بیش از ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال از سرمایه شخصی‌اش هزینه کرده است.
اقامتگاه بوم‌گردی غزاله؛ پذیرای بیش از ۲ هزار گردشگر
اقامتگاه بوم‌گردی همراهی از ۲ سال پیش تاکنون میزبان بیش از ۲ هزار توریست و گردشگر بوده است. همراهی می‌گوید: گردشگران بسیاری به این روستا آمده‌اند و رضایت بالایی از اقامتگاه بوم‌گردی «غزاله» روستای مانیزان دارند، اما من قانع نیستم و هدف‌های بلندی در توسعه گردشگری دارم. همراهی برای توسعه اقامتگاه بوم‌گردی خود به دنبال نوآوری و کسب رضایت کامل گردشگران است. محمد همراهی قصد دارد مکانی مطلوب را برای گردشگران مهیا کند که تاریخی باشد. همراهی قصد دارد در این مسیر خط‌شکن باشد و از داخل و خارج کشور ایده می‌گیرد تا بتواند «شمال غیر مرطوب ایران» را به جهان معرفی کند.
اقامتگاه بوم‌گردی وی همان سادگی خانه‌های روستایی را دارد و پوشیده از فرش دستباف، سقفی با تیرهای چوبی و پله‌های قدیمی و حیاطی پر از درخت و سنگفرش و اتاق‌های قدیمی است و طبق سلیقه گردشگران آش محلی و غذاهای سنتی درست می‌کند. همراهی گنجینه‌ای از سنت‌ها و آیین‌های بومی و محلی مانیزان است و زندگی در روستا را برای خود افتخار می‌داند. روستایی که یکی از روستاهای هدف گردشگری استان همدان است و گنجی پنهان در منطقه حفاظت‌شده لشگَردَر چشم‌نواز و منطقه دره جوزان است با بیشه‌زارهای طبیعی، رودخانه‌های خروشان، تفرجگاه‌های زیبا، طبیعت بکر و دست‌نخورده با تاکستان‌های مصفا و باغ‌های انگور که در جهان نظیر ندارد.
جاذبه‌های گردشگری مانیزان
همراهی می‌گوید: امامزاده یا قدمگاهی در روستای مانیزان وجود دارد که به «زیارت درُه» معروف است و چشمه آبی نیز در این منطقه واقع شده و معروف است که کریم خان زند وقتی در ملایر زندگی می‌کرده از آب گوارای این چشمه می‌نوشیده است. وی با اشاره به چشم‌انداز زیبا و بافت باارزش روستای مانیزان می‌گوید: در گذشته مردم روستا گوسفندی را ذبح کرده و تا قبل از چیدن گندم‌ها چند روزی را در این تفرجگاه اقامت می‌کردند و هنگام برداشت انگور و دیگر محصولات پاییزی به روستا بازمی‌گشتند.
به گفته همراهی، مانیزان اولین مکانی در دنیاست که پرواز در آن صورت گرفته و این قبل از پرواز برادران رایت بوده و چون کاتب یا انجمنی نبوده این اتفاق نادر ثبت نشده و همچون رازی پنهان مانده است. شیره‌پزی سنتی نیز آیینی کهن است که مانیزان در دل خود جای داده و یک دهه است که هم‌زمان با فصل برداشت انگور در شهریور و مهر، میزبان گردشگران بسیاری است.
اینها جاذبه‌های طبیعی و آیین‌هایی بومی است که همراهی تلاش می‌کند با استفاده از این ظرفیت‌ها گردشگری را در مانیزان رونق بخشد.
نگین سبز الوند؛ پذیرای گردشگران
در آن سوی ملایر منطقه‌ای در دامنه کوه معروف به «نگین سبز الوند» است که با راه‌اندازی خانه بوم‌گردی مقصد دیگر گردشگران شده و طبیعت زیبایش دست‌نخورده باقی مانده است. مجید جعفری جوانی اهل روستای علی‌آباد دمق است که خانه پدری‌اش را اقامتگاه بوم‌گردی کرده و مسیر سبز گردشگری را در این نقطه از شهرستان هموار کرده است.
وی می‌گوید: علی‌آباد دمق دارای موقعیت آب‌وهوایی ویژه و طبیعتی زیبا در دامنه کوهستان است و بافت سنتی و قدیمی روستا تا حدودی حفظ شده است. جعفری وجود آبشار طبیعی، باغ‌های گردو، کمپ عشایری که کوچ نشین هستند و از اردیبهشت تا اوایل شهریور در این منطقه اسکان دارند، وجود داروهای گیاهی متنوع و اقلیم خاص این روستا را از دیگر جاذبه‌ها و دلیلی برای ایجاد اقامتگاه بوم‌گردی عنوان کرد.
طبیعت زیبای اقامتگاه بوم‌گردی روستای علی‌آباد دمق
مسئول اقامتگاه بوم‌گردی نگین سبز الوند تاکنون بیش از ۲۰۰ میلیون ریال از سرمایه شخصی خود را برای بازسازی و مرمت این اقامتگاه هزینه کرده است و به‌زودی این اقامتگاه را به بهره‌برداری می‌رساند. جعفری خاطرنشان می‌کند: چند گردشگر از کشور آلمان و شهرهای ایران داشته و گردشگران آلمانی بسیار از فرهنگ گردشگرپذیری مردم روستا و جاذبه‌های آن ابراز رضایت کرده‌اند. وی می‌افزاید: بافت قدیمی و سنتی خاستگاه هر منطقه است و خانه‌های این روستا در بستری از سنگ گرانیت ایجاد شده و زیبایی خاصی به روستا داده است.
پدر خانه بوم‌گردی ایران؛ الگویی در ساخت خانه بوم‌گردی
مسئول اقامتگاه بوم‌گردی نگین سبز الوند که در یکی از آموزشگاه‌های زیر نظر فنی‌وحرفه‌ای تور گردشگری بومی و محلی آموزش می‌دهد، به حضور 3 تور گردشگری در روستای علی‌آباد دمق اشاره می‌کند و می‌گوید: تورهای گردشگری زیادی علاقه‌مند به حضور در این روستا هستند.
جعفری عباس برزگر، پدر خانه بوم‌گردی ایران، را بهترین الگوی خود در این راه معرفی می‌کند که از راه‌اندازی خانه بوم‌گردی وی در بوانات شیراز ایده گرفته و امیدوار است در مسیر گردشگری روستایی به موفقیت‌های بزرگی دست پیدا کند. اقامتگاه بوم‌گردی نگین سبز الوند در سایت جامعه بوم‌گردی معرفی شده و به گفته جعفری قرار است در کتاب «جامعه بوم‌گردی ایران» نیز معرفی و ثبت شود.
علی‌آباد دمق؛ مقصد گردشگری روستایی
جعفری اظهار می‌کند: روستای علی‌آباد دمق راه دسترسی خوبی به مرکز استان همدان، تویسرکان، نهاوند و روستای وَرکانه دارد و می‌تواند پایلوت گردشگری برای معرفی دیگر جاذبه‌های گردشگری خارج از روستا باشد.
وی بر این باور است که اقامتگاه بوم‌گردی تنها بخشی از کار است و گردشگران بسیار علاقه‌مند به طبیعت‌گردی و آشنایی با آداب و رسوم و سنت‌های روستایی و زندگی عشایر هستند که این دو مکمل یکدیگر هستند و می‌توانند به اکوتوریسم منطقه کمک کنند. با توجه به این‌که ملایر شهر جهانی انگور، شهر ملی منبت و صاحب بیش از ۳۴۰ اثر تاریخی و طبیعی است، ابراهیم جلیلی رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر اعلام کرد: در تلاش هستیم اقامتگاه‌های بوم‌گردی را در روستاهایی که بافت باارزش دارند، راه‌اندازی کنیم.
اقامتگاه بوم‌گردی مانیزان آماده افتتاح
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر می‌گوید: در حال حاضر فقط یک خانه بوم‌گردی در روستای هدف گردشگری مانیزان راه‌اندازی شده و میزبان گردشگران بسیاری است. وی ادامه داد: به همت دهیاری روستای مانیزان دومین اقامتگاه بوم‌گردی نیز در این روستا در دست اقدام است و به زودی پذیرای گردشگران خواهد بود. جلیلی تصریح کرد: علاوه بر این یک خانه بوم‌گردی نیز در روستای علی‌آباد دمق در حال اجراست که مقرر شد با اخذ تسهیلات لازم، استحکام‌بخشی‌های لازم را انجام دهد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر افزود: ۲ متقاضی ساخت خانه بوم‌گردی نیز در روستاهای داویجان و طائمه داریم که در حال اخذ مجوز و انجام اقدامات لازم هستند. وی یادآور شد: اقامتگاه‌های بوم‌گردی مانیزان و علی‌آباد دمق آماده افتتاح است و ۲ اقامتگاه دیگر تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد. در مجموع تعداد خانه‌های بوم‌گردی این شهرستان به 5 مورد می‌رسد. جلیلی گفت: روستاهایی همچون داویجان، علمدار علیا و سفلی و کمازان دارای بافت‌های باارزش هستند و موقعیت جغرافیایی خوبی از نظر گردشگری دارند. این مقام مسئول با بیان این‌که روستاهای واقع در مسیر سد کلان و دره جوزان فضاهای دست‌نخورده و بکری برای خانه بوم‌گردی و گردشگری روستایی دارند، افزود: باید به سمت و سوی ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی سنتی در روستاها برویم.
مجتمع مرویل؛ مسیر هموار گردشگری در سد کلان
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر اظهار کرد: مجتمع مرویل در مسیر سد کلان نیز با راه‌اندازی خانه‌های بوم‌گردی ظرفیت خوبی را برای جذب گردشگر ایجاد کرده است. وی با بیان این‌که خانه‌های بوم‌گردی باید شرایط لازم را از نظر میراث فرهنگی داشته باشند، ادامه داد: متقاضیان راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی می‌توانند متناسب با طرح از تسهیلات ۶ درصدی استفاده کنند. جلیلی راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی را در افزایش درآمد روستاییان موثر دانست و گفت: با توجه به این‌که ملایر در ساخت‌و‌ساز و نوسازی مسکن روستایی پیشتاز است، باید تلاش کنیم معماری سنتی و بافت باارزش روستاها را حفظ کنیم.
