کلاهبرداران در کمین مهاجران

خدیجه نوروزی_ روزنامه نگار

زندگی در ترکیه و تب و تاب مهاجرت این روزها داغ است. محبوبیت این کشور بین ایرانیان دلایل بسیاری دارد که از بین آنها می‌توان به امکانات بهتر زندگی، هزینه‌های پایین زندگی، نزدیکی به ایران و فرهنگ شبیه به ایران اشاره  کرد. رؤیای مهاجرت اما موجب‌شده تا بسیاری از افرادی که اقدام به انجام این کار می‌کنند بدون شناخت کافی از فرایندهای قانونی مورد سوءاستفاده و کلاهبرداری قرار بگیرند. محمد مسعودی- وکیل پایه یک دادگستری - در گفت‌وگو با همشهری درباره راه‌های مهاجرت به ترکیه، هزینه‌ها و سوءاستفاده‌هایی که ممکن است به‌وجود آید، می‌گوید.

خرید ملک برای گرفتن تابعیت
راهکار اول مهاجرت به ترکیه با گرفتن اقامت ترکیه است و گرفتن شهروندی و تابعیت ترکیه راهکار دوم. در گذشته فرد متقاضی تابعیت باید برای شهروند ترکیه‌شدن 5سال اقامت قانونی می‌داشت، بعد از آن اقامت دائم می‌گرفت و برای پاسپورت ترکیه اقدام می‌کرد. اما از سپتامبر 2018 آقای اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه قانونی تصویب کرد که به خارجی‌ها اجازه می‌دهد با 250هزار دلار خرید ملک در ترکیه بتوانند مستقیما برای شهروندی ترکیه اقدام کنند و نیازی به طی پروسه‌های قبلی نیست.

کلاهبرداری‌ها
سرمایه‌گذاری در ترکیه با مبالغ بالای 250هزار دلار پای کلاهبرداران زیادی را به گود باز کرده است که به بهانه‌ها و شیوه‌های گوناگون سرمایه‌گذاران ایرانی را تلکه می‌کنند. تبلیغات تلویزیونی بسیاری از شرکت‌های خرید و فروش ملک در ترکیه یکی از شیوه‌های جذب سوداگران است و سعی می‌کنند به‌گونه‌ای جذاب این کار را انجام دهند که افراد وسوسه و تحریک به برقراری ارتباط با آنها شوند. به این بهانه که ما خرج سفر خود و خانواده‌تان به ترکیه ازجمله پول بلیت و اقامت را پرداخت می‌کنیم تا از ما ملک بخرید. اما مشخص نیست که اسناد و سوابق ثبتی این املاک چه وضعیتی دارند. آیا به میزان قیمتی که اعلام می‌شود ارزش دارند یا خیر؟ سرمایه‌گذار هم بدون هیچ مشاور حقوقی وارد کشور ترکیه شده و با سازنده و فروشنده‌هایی در ترکیه طرف می‌شود که فقط به فکر منافع خودشان هستند و سعی می‌کنند تا به بیشترین شکل ممکن آن را حفظ کنند نه منافع سرمایه‌گذاران ایرانی را. از قیمت ملک و ارزش واقعی آن هم که بگذریم در بحث‌های حقوقی، قانونی و قراردادی مانند عدم‌آشنایی با پروژه‌های ساختمانی، با حقوق قراردادی ترکیه، واقف‌نبودن به منطقه جغرافیایی و محل پروژه‌هایی که قصد خریدش را دارند، ندانستن سوابق سازنده‌ها، عدم‌تحقیق درباره سوابق ثبتی ملک و بقیه مسائل مرتبط به پروژه ساختمانی مدنظر موجب‌شده بسیاری از ایرانی‌ها سرشان بی‌کلاه بماند و متضرر شوند و هزینه‌های مضاعفی را برای گرفتن وکیل بپردازند تا سرمایه از دست‌رفته‌شان را بازگردانند.

اعتماد نکنید، تحقیق کنید
برای مهاجرت نباید به تبلیغات تلویزیونی اعتماد کرد و صرفا با تکیه بر آن اقدامی انجام داد چون صداقتی در پس این تبلیغات وجود ندارد؛ چرا که تبلیغ‌کنندگان فقط به فکر کمیسیونی که از فروشنده نصیبشان می‌شود، هستند و مصرف‌کنندگان و خریداران برایشان هیچ اهمیتی ندارد. درحالی‌که خریدار ایرانی باید شخصی را در کنارش داشته باشد که در درجه اول به فکر حفظ منافع او باشد.  همچنین زمانی که می‌خواهد خریدی انجام دهد به قوانین ترکیه آشنایی کامل داشته باشد؛ چرا که قانون ترکیه از لحاظ حمایت از مصرف‌کنندگان کامل است. برای نمونه مقرره‌ای وجود دارد که در قراردادهای ساختمانی یا فروش باید بازه زمانی 14روزه برای مصرف‌کننده درنظر گرفته شود که بدون هیچ قید و شرطی بتواند معامله را فسخ کند و پولش را پس بگیرد. اما در بسیاری از قراردادها به‌علت ناآگاهی از قوانین ترکیه این شرط قید نمی‌شود و عملا دست و پای خریداران ایرانی را می‌بندد.
موضوع دیگری که وجود دارد این است که متأسفانه تمام قراردادهای خرید ملک به زبان ترکی استانبولی است، درحالی‌که ایرانی‌ها باید از سازنده‌های ترک (فروشنده‌های املاک) حتما درخواست کنند قراردادها به زبان انگلیسی یا به هر دو زبان امضا شود تا این شانس را داشته باشند که به‌طور کامل از محتویات قرارداد اطلاع پیدا کنند. درست است که ممکن است بسیاری از مهاجران قادر به صحبت به زبان ترکی باشند اما قطعا تسلط کافی به متون نوشتاری آن ندارند و امکان اشتباه در برداشت‌ها و معانی آن وجود دارد. سوابق سازنده ملک را نیز حتما بررسی کنند و ببینند او چند پروژه ساخته و آنها اکنون چه وضعیتی دارند. به‌طور کلی تحقیق کنند که سازنده خوشنامی هست یا خیر. معمولا سازنده‌های خوشنام در مکان‌های جغرافیایی بد پروژه نمی‌سازند و اسناد ساختمانی‌شان از لحاظ حقوقی مشکلی ندارد. از مصالح ساختمانی خوبی استفاده می‌کنند و تعهداتشان را به‌موقع انجام می‌دهند. قیمت‌هایشان هم معمولا منصفانه است و قصد ندارند سود یک‌شبه را از یک پروژه ببرند. فعالیت‌شان سال‌هاست که در یک بستر صادقانه ادامه دارد و به‌دنبال حفظ اعتبارشان هستند. اما سازنده‌های نامشهور و نامطمئن متأسفانه تلویزیون‌های ماهواره‌ای را اشغال کرده‌اند و مدام از خرید ملک در ترکیه و دریافت پاسپورت در یک‌ماه می‌گویند، درحالی‌که عملا امکان‌پذیر نیست چون برای گرفتن پاسپورت به سند ملک احتیاج است که صدورش یک‌ماه طول می‌کشد. بنابراین منطقا امکان ندارد که بتوان در یک‌ماه پاسپورت گرفت.

مدت زمان گرفتن اقامت و هزینه‌ها
اگر شرایط گرفتن اقامت برای متقاضی فراهم شود مانند داشتن کار در ترکیه، پذیرش دانشگاه، خرید ملکی پایین‌تر از 250هزار دلار و یا اجاره ملک، گرفتن اقامت بین 20روز تا یک‌ماه زمان می‌برد. 
برای گرفتن اقامت معمولا اگر مسائل حقوقی پیچیده‌ای در بین نباشد توصیه ما این است که شخص مستقلا اقدام کند. هزینه‌ها بسته به روشی که فرد می‌خواهد اقامت را از آن طریق دریافت کند متفاوت است و از هزار تا 5هزار لیر  است. اگر همراه با خرید ملک باشد تا 600هزار لیر هزینه دارد. اقامت به همراه اجاره ملک هم از 10هزار لیر به بالا متغیر خواهد بود. برای گرفتن پاسپورت ترکیه نیز بین 3تا 6‌ماه زمان لازم است که گرفتن اقامت هم مقدمه‌ای در برنامه تابعیت است. در بحث خرید ملک و سرمایه‌گذاری 250هزار دلاری برای تابعیت توصیه می‌کنیم حتما یک وکیل معتمد همراه داشته باشند که برایشان بین 8تا 9هزار دلار هزینه دارد. در بحث هزینه‌های دولتی هم شخص باید حق تمبر پرداخت و درخواستش را به سازمان مهاجرت ترکیه تقدیم کند و بین هزار تا 1500 لیر متغیر است.

داستان‌های غیرواقعی
برای مهاجرت نباید به تبلیغات تلویزیونی اعتماد کرد و صرفا با تکیه بر آن اقدامی انجام داد چون صداقتی در پس این تبلیغات وجود ندارد؛ چرا که تبلیغ‌کنندگان فقط به فکر کمیسیونی که از فروشنده نصیبشان می‌شود، هستند و مصرف‌کنندگان و خریداران برایشان هیچ اهمیتی ندارد. درحالی‌که خریدار ایرانی باید شخصی را در کنارش داشته باشد که در درجه اول به فکر حفظ منافع او باشد