سنگینی پروژه‌های نیمه‌تمام بر دوش اصفهان

شیرین شفیعی _  اصفهان- خبرنگار

صف دراز است و چشم‌ها در انتظار پروژه‌های پرآب و تابی که تا یکی، دو دهه گذشته قرار بود مشکلی از حمل و نقل یا بحران آب را در استان اصفهان حل کنند، اما امروز این پروژه‌ها‌ عنوان نیمه‌تمامی را یدک می‌کشند که در نبود بودجه میلیاردی دولت، ساختمان یا طرح و نقشه‌های قدیمی‌شان در سراشیبی فرسودگی افتاده است.

از اوایل دهه 80 تا میانه‌ دهه 90، کلنگ‌های زیادی در اصفهان به زمین خورد تا مشکلات مردم گوشه و کنار استان را حل کند. در این فهرست بلندبالا پروژه‌های بزرگ و شاخصی هم به چشم می‌خورند که قرار بود در مدت چهار،‌پنج سال و با تزریق بودجه‌های سالانه به سرانجام برسند، اما رکود اقتصادی و کسری بودجه دولت ترمز پیشرفت آنها را کشید و هنوز هم معطل اعتبار برای تکمیل مانده‌اند.

فهرستی از پروژه‌های ریز و درشت
قطار سریع‌السیر اصفهان-تهران، سامانه دوم آب‌رسانی به اصفهان بزرگ، سالن اجلاس سران، راه‌اندازی تراموا، سد سوم کوهرنگ، تونل بهشت‌آباد و تونل گلاب، حلقه چهارم ترافیکی شهر، شهرک طلا و شهرک سلامت، پروژه نمایشگاه بزرگ بین‌المللی اصفهان، موزه دفاع مقدس، بندر خشک و چند هزار پروژه دیگر که سال‌ها پیش کلنگ شروع به ساختشان زمین خورد، به دلیل کمبود اعتبار یا مشکلات اجرایی گرد و غبار فراموشی گرفته‌اند. 
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اصفهان با اشاره به سهم قابل توجه استان در پروژه‌های نیمه‌تمام دولتی به همشهری می‌گوید: در سراسر کشور ۵ هزار طرح ملی و ۶۵ هزار طرح استانی نیمه‌تمام بیشتر در بخش‌های حمل و نقل، انرژی و منابع آب وجود دارد که سهم اصفهان ۳ هزار طرح است.
نعمت‌الله اکبری ارزش طرح‌های نیمه‌تمام استان را حدود 3 هزار میلیارد تومان برآورد می‌کند.

پروژه‌های نیمه‌تمام تلنبارشده 
معاون عمرانی استاندار اصفهان هم درباره انتقاداتی که به تلنبار شدن پروژه‌های نیمه‌تمام در استان وارد می‌شود به همشهری می‌گوید: اعتبار پروژه‌های عمرانی استان در سال 98، حدود 2017 میلیارد تومان است که از این میزان 375 میلیارد تومان اعتبار پروژه‌های استانی، 306 میلیارد تومان اعتبار پروژه‌های ویژه استانی، 910 میلیارد تومان پروژه ملی و 389 میلیارد تومان اعتبار پروژه‌های متوازن منطقه‌ای است.
حجت‌الله غلامی با تایید وجود حجم انبوهی از پروژه‌های نیمه‌تمام در استان ادامه می‌دهد: با توجه به میزان اعتبار تامین‌شده در 2 سال گذشته، پیگیر اجرای این طرح‌ها بوده‌ایم و در هفته دولت امسال موفق شدیم 1720 پروژه را افتتاح کنیم.

قطار سریع‌السیر در ایستگاه اول
معاون عمرانی استاندار اصفهان سرنوشت طرح‌هایی مانند قطار سریع‌السیر اصفهان- تهران را هم در گرو تامین بودجه لازم برای اجرا می‌داند و می‌گوید: این پروژه سال‌هاست که به دلیل مشکلات مالی متوقف مانده بود تا این‌که امسال موضوع فاینانس برای تامین اعتبار آن مطرح شد و حالا بخشی از فاینانس را فعال کرده‌ایم. قطار سریع‌السیر در 5 کارگاه و به طول 260 کیلومتر در حال برنامه‌‌ریزی است و می‌توان گفت که آن‌ را با مشارکت شرکت سی.ان.سی چین دوباره فعال کردیم. 
غلامی با تاکید بر این‌که قطار سریع‌السیر باید زودتر فعال و با یک برنامه زمان‌بندی 4 ساله به بهره‌برداری می‌رسید، توضیح می‌دهد: پیش‌بینی می‌کنیم با یک برنامه زمان‌بندی 4ساله بتوانیم آن‌ را آماده بهره‌برداری کنیم.

ترمز 10ساله در آزادراه‌های شرق و غرب
معاون عمرانی استاندار اصفهان یکی دیگر از پروژه‌های نیمه‌تمام مهم استان را آزادراه‌های کنارگذر شرق و غرب اصفهان معرفی می‌کند و می‌گوید: این 2 کنارگذر به مدت 10 سال متوقف شده بود، اما در سال 96 و با هماهنگی وزارت راه و شهرسازی توانستیم مشارکت یک سرمایه‌گذار را برای آنها جلب کنیم تا جایی که آزادراه شرق در مرحله 60 کیلومتر اول  حدود 80 درصد پیشرفت داشته است. 
وی اظهار امیدواری می‌کند قطعه اول و دوم این طرح‌های مهم در مقیاس ملی تا پایان سال افتتاح شوند و می‌افزاید: قطعه سوم را نیز شروع کرده‌ایم که با مشارکت و سرمایه‌گذاری سازمان همیاری شهرداری و مجوز هیات دولت، در دستور کار قرار گرفته است و پیش‌بینی می‌شود ظرف یک ماه آینده عملیات اجرایی آن آغاز شود و با یک برنامه 18ماهه به بهره‌برداری برسد.
غلامی با اشاره به افتتاح بخشی از آزادراه غرب اصفهان در سال‌های گذشته یادآور می‌شود: 25 کیلومتر باقی‌مانده این آزادراه نیز با مشارکت بخش خصوصی فعال شده و این موارد گویای آن است که پروژه‌هایی که سال‌های طولانی متوقف شده بودند با پیگیری‌ها و تلاش مسئولان استانی، دوباره به جریان افتاده‌اند. معاون عمرانی استاندار اصفهان همچنین پروژه‌های بخش آب از جمله سد کوهرنگ و سامانه دوم آب‌رسانی اصفهان را در مقیاس بزرگ و ملی معرفی می‌کند و می‌گوید: در حال برنامه‌‌ریزی برای تعیین تکلیف این مجموعه همراه با 3300 پروژه خرد و کلان نیمه‌کاره در استان هستیم و امیدواریم مشابه کاری که در هفته دولت انجام شد بتوانیم بخشی از آنها را به مرور تکمیل و آماده بهره‌برداری کنیم.

طرح‌های نیمه‌تمام در نصف جهان
در مرکز استان و سومین کلان‌شهر بزرگ کشور هم 1555 طرح در بخش‌های عمرانی، پژوهشی، ‌آی.تی و مشارکتی نیمه‌تمام وجود دارد که به گفته معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان، از بین آنها ۱۸۸ طرح به عنوان مهم‌ترین طرح‌های نیمه‌تمام مناطق مختلف شناسایی شد که ۲۰ پروژه شاخص در بین آنها وجود دارد.
علیرضا صادقیان با اشاره به سهم 60 درصدی پروژه‌های نیمه‌تمام شاخص در بودجه عمرانی شهرداری می‌گوید: امسال ۶ هزار میلیارد تومان بودجه برای طرح‌های عمرانی در نظر گرفته شده است که نشان از تصمیم جدی شهرداری برای تکمیل طرح‌های شاخص نیمه‌تمام تا 3 سال آینده دارد. وی سالن نمایشگاه‌های بین‌المللی و سالن همایش‌ها را از مهم‌ترین این طرح‌ها معرفی می‌کند و می‌افزاید: بر اساس پیش‌بینی‌ها این 2 طرح به ترتیب تا پایان امسال و پایان سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.
معاون برنامه‌‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان حلقه (رینگ) چهارم ترافیکی اصفهان، عملیات خط 2 قطار شهری را از دیگر طرح‌های شاخص این شهر می‌داند.

عنوان پایتخت پروژه‌های نیمه‌تمام را قبول ندارم
معاون عمرانی شهردار اصفهان هم در واکنش به انتقادهایی که درباره تعداد زیاد پروژه‌های نیمه‌تمام مطرح می‌شود و اصفهان را پایتخت این طرح‌ها می‌دانند به همشهری می‌گوید: درست است که در سال‌های گذشته یک‌سری پروژه‌های عمرانی تعریف شده که هنوز به سرانجام نرسیده است، اما این پروژه‌ها هر سال بودجه دریافت می‌کنند. 
ایرج مظفر با اشاره به گردش مالی ۴۰۰ میلیارد تومانی پروژه‌های عمرانی در شهر اصفهان یادآور می‌شود: قرارداد ۱۲۰ میلیارد تومانی از این پروژه‌ها در یک سال گذشته بسته شده است که این نشان می‌دهد سیاست مدیریت شهری، تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام بوده. با وجود این بیش از ۲۲۷ پروژه دیگر در شهر اصفهان در حال اجراست. 
وی از ادامه کار در پروژه‌های میدان امام علی(ع)، سالن اجلاس سران، خط 2 قطار شهری و حلقه حفاظتی چهارم شهر خبر می‌دهد و می‌گوید: هیچ‌یک از این پروژه‌ها به نام نیمه‌کاره رها نشده‌اند بلکه در حال تکمیل و اجرا هستند.  مظفر به طور کلی دلیل اصلی نیمه‌تمام ماندن بعضی پروژه‌های شهری را کمبود اعتبار، نبود سیاست‌گذاری و در مواردی نیز وجود اختلاف و معارض در مسیر اجرای پروژه می‌داند.  معاون عمرانی شهردار اصفهان از تکمیل 9 کیلومتر از مسیر حلقه چهارم ترافیکی تا پایان سال 99 خبر می‌دهد و می‌گوید: این حلقه حفاظتی پس از قطار شهری، دومین پروژه بزرگ شهری به شمار می‌آید. ساخت مرکز همایش‌های بین‌المللی اصفهان نیز از سال 90 آغاز شد و سال به سال بودجه دریافت می‌کرد تا این‌که سال 97 شهرداری تصمیم گرفت آن را با سرعت بیشتری ادامه دهد. به همین دلیل درصد پیشرفت آن نسبت به قبل 3 برابر شد، طوری که 74 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 99 بتوانیم قسمت سالن، محوطه و تاسیسات این پروژه را به بهره‌برداری برسانیم. 

ردپای پررنگ تورم 

استادتمام دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان یکی از دلایل مهم زمان‌بر بودن پروژه‌ها را تورم و رکود می‌داند و توضیح می‌دهد: پروژه‌های بزرگ و زیربنایی که جنبه توسعه‌ای دارند و در ردیف بودجه عمرانی دولت و دستگاه‌های دولتی قرار می‌گیرند، در شرایط تورمی و کسری بودجه سهم اعتبار عمرانی برای اتمام آنها هم به صورت طبیعی ناچیز می‌شود. 
کمیل طیبی انباشتگی حجمی بودجه را به‌تدریج باعث توقف و عدم اتمام پروژه‌ها می‌داند و می‌گوید: در این شرایط نه‌تنها منابع دوره گذشته بلکه هزینه‌های جاری هم باید برای بهره‌برداری از پروژه‌ها در نظر گرفته شود چون اگر بودجه انباشت پرداخت نشود، باز هم پروژه دچار کمبود اعتبار می‌شود. 

   غبار 20 ساله بر چهره طرح‌های 3 ساله 

نماینده فلاورجان با اظهار تاسف از طولانی شدن زمان تکمیل پروژه‌هایی که 3 ساله تعریف شده بودند به 10 و حتی 20 سال می‌گوید: علت اصلی طولانی شدن پروژه‌های نیمه‌تمام استان اصفهان را می‌توان به 2 گروه سوءمدیریت و عدم پیگیری به‌موقع مدیران و کم‌کاری وزارتخانه‌ها و پس از آن کمبود بودجه دسته‌بندی کرد؛ بنابراین بهترین راهکار استفاده از مدیران کارآمد و هماهنگی بین دستگاهی است تا در مدت زمانی مشخص تمام پروژه‌ها به اتمام برسد.  حجت‌الاسلام سیدناصر موسوی‌لارگانی همچنین نگاه برخوردار به اصفهان را ظلم مضاعفی به این استان می‌داند و تاکید می‌کند: متاسفانه دولت‌ها و مجلس‌ها نوعی تفکر در ذهنشان ایجاد شده که تمام امکانات در اصفهان وجود دارد.