منابع
کاهش سرعت افت آب‌های زیرزمینی در یزد
شرکت آب منطقه‌ای یزد با اجرای طرح‌های تحویل حجمی آب و خاموشی چاه‌های کشاورزی، سرعت افت آب‌های زیرزمینی در دشت‌ها و آبخوان‌های یزد که جزو 10 استان دارای بیشترین کسری مخزن است را کاهش داده است. به گزارش ایسنا، یزد با توجه به شرایط خاص اقلیمی و همچنین وقوع دوره‌های خشکسالی شدید و متمادی بیش از سایر نقاط کشور نیازمند به کارگیری شیوه‌های مدیریتی و استفاده بهینه از منابع آبی خود است.
هر ساله به طور متوسط بیش از یک میلیارد متر مکعب از آب‌های زیرزمینی استان یزد تخلیه می‌شود که این حجم برداشت به دلیل تخلیه مازاد بر آب تجدید‌پذیر موجب افت شدید سطح آب در اکثر دشت‌های استان یزد شده است. طرح تحویل حجمی آب چاه‌های کشاورزی برای 10 دشت استان در دستور کار شرکت آب منطقه‌ای یزد قرار دارد و برای سایر دشت‌ها نیز اجرای طرح خاموشی 60 روزه‌ای در نظر گرفته شده است چراکه برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی منجر به افت شدید سطح این آبها در آبخوان‌های کشور شده و در این میان یزد جزو 10 استان دارای بیشترین کسری مخزن به شمار می‌رود.
در این میان بخش کشاورزی با مصرف بیش از 83 درصد منابع آبی استان یزد عمده‌ترین مصرف‌کننده آب استان محسوب می‌شود، لذا در این راستا نظارت و کنترل حجم برداشت در این بخش کمک چشمگیری به احیا و تعادل‌بخشی به منابع آبی استان خواهد کرد.
«مهدی برزگری» کارشناس حفاظت و بهره‌برداری منابع آب شرکت آب منطقه‌ای یزد در این زمینه از آغاز اجرای طرح ملی احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی از سال 1393 با هدف برنامه‌ریزی جهت توقف افت سطح آب‌های زیرزمینی در یک برنامه‌ریزی مشخص خبر می‌دهد.
وی اظهار می‌کند: «تعیین تکلیف چاه‌های غیرمجاز»، «نصب کنتورهای هوشمند»، «اصلاح و تعدیل پروانه‌های بهره‌برداری چاه‌های کشاورزی»، «ایجاد تشکل‌های آب بران ابرکوه و بهادران» و «تقویت اکیپ‌های گشت و بازرسی» ازجمله اقدامات کلیدی استان در راستای اجرای این طرح ملی تاکنون بوده است.
وی عدم کنترل اضافه برداشت در چاه‌های کشاورزی، نبودن الگوی کشت مناسب و همچنین وجود سامانه‌های آبیاری سنتی با هدررفت زیاد آب را از جمله معضلات استان عنوان می‌کند و می‌گوید: رفع این معضل نیازمند آموزش، فرهنگ‌سازی و تعامل بیش از پیش سازمان جهاد‌کشاورزی استان است.
این کارشناس حوزه منابع آب اجرای طرح تحویل حجمی آب را الزامی قانونی برای همه دشت‌های استان می‌داند و بیان می‌کند: نصب کنتورهای هوشمند مهم‌ترین اقدام در راستای اجرای طرح تحویل حجمی آب است تا از طریق آن بتوان برنامه خاموشی چاه‌های کشاورزی را در دشت‌ها اجرایی کرد.
وی اضافه می‌کند: برنامه خاموشی چاه‌های کشاورزی از سال 95 در اکثر دشت‌های استان و در سال 96 و 97 در تمام دشت‌های یزد اجرایی شده است. برزگری در مورد مزایای طرح خاموشی چاه‌ها تاکنون در استان، تصریح می‌کند: با توجه به این‌که خاموشی چاه‌های کشاورزی در زمان مشخصی انجام می‌شود و در مقابل نیز تخلیه چاه‌ها به طور همزمان صورت نمی‌گیرد، در اکثر دشت‌ها شاهد کند شدن روند افت سطح آب زیرزمینی و علاوه بر آن، صرفه‌جویی در مصرف برق بوده‌ایم.
وی در این زمینه به معضل تداخل آب شور و شیرین در دشت چاه‌گیر به دلیل مجاورت با کفه ابرکوه اشاره می‌کند و می‌گوید: این دشت از نظر کیفیت آب به دلیل شوری بالا یکی از دشت‌های آسیب‌پذیر به شمار می‌رود ولی پذیرش مناسب طرح خاموشی چاه‌ها از سوی کشاورزان و همچنین نصب 100 درصدی کنتورهای هوشمند در این دشت منجر به بهبود کیفیت آب آبخوان مذکور و اجرای موثرتر این طرح شده است.
این کارشناس در ادامه با بیان این‌که حجم آب صرفه‌جویی شده در سال 95 ناشی از خاموشی چاه‌های کشاورزی یزد 44 میلیون مترمکعب، در سال 96 بالغ بر 75 میلیون متر مکعب و در سال 97 نیز 49/84 میلیون متر مکعب بوده است، خاطرنشان می‌کند: همچنین در سال گذشته از طریق پر و مسلوب‌المنفعه کردن 65 حلقه چاه غیرمجاز در استان، به میزان 2/2 میلیون متر مکعب برداشت غیرمجاز از سفره‌های زیرزمینی استان کاسته شده است.
وی با اشاره به این‌که در سال جاری طرح تحویل حجمی آب چاه‌های کشاورزی برای 10 دشت استان در دستور کار شرکت آب منطقه‌ای یزد قرار دارد، اعلام می‌کند: برای سایر دشت‌ها نیز اجرای طرح خاموشی 60 روزه در نظر گرفته شده که لازم است برای دشت‌های با شوری بالا و نیازمند به آب‌شویی، طرح خاموشی به صورت 45 روزه اجرا شود. این مسئول در پایان تاکید می‌کند: رویکرد شرکت آب منطقه‌ای یزد برای اجرای طرح خاموشی زمستانه و تحویل حجمی آب، محول کردن مدیریت مصرف آب به کشاورزان براساس میزان آب مورد نیاز محصولات آنهاست.
تامین آب استان یزد با مشکلات زیادی روبه‌رو است
سرپرست شرکت آب و فاضلاب استان یزد، بحث آب‌رسانی به شهر یزد را یک موضوع حیاتی و دارای اهمیت عنوان کرد و گفت: یزد وابستگی زیادی به خط انتقال آب دارد و در حال حاضر با محدود شدن میزان آب انتقالی، وضعیت تامین آب استان دچار مشکلات فراوانی شده است.
« محمد فاتحی» در مراسم افتتاحیه مرحله استانی مسابقات مهارت فنی و تخصصی شرکت‌های آب و فاضلاب گفت: استان یزد از لحاظ آبی همیشه دچار تنش بوده و در موارد خاص و به دلیل خشکسالی‌های اخیر این تنش بیشتر شده است.
وی منابع آب یزد را بسیار محدود دانست و خاطرنشان کرد: شهر یزد با جمعیتی نزدیک به ۸۰۰ هزار نفر تنها بین ۳۰ تا ۴۰ حلقه چاه آب شرب از منابع داخلی زیرزمینی و یک هزار و ۳۰۰ لیتر بر ثانیه در شبانه‌روز آب انتقالی برای تامین آب دارد که با این میزان، تامین آب شهر به سختی صورت می‌گیرد.
وی برگزاری مسابقات مهارت‌های فنی و تخصصی را به عنوان یک کار تیمی حائز اهمیت دانست و افزود: توسعه مشارکت جمعی، افزایش سرعت، دقت و کیفیت انجام کار، یافتن استعدادهای ویژه، تبادل افکار و روش‌های اجرای کار از مزایای انجام یک کار تیمی در این دوره از مسابقات است.
سرپرست شرکت آب و فاضلاب استان یزد با بیان این‌که ما باید کار تیمی را به معنای واقعی انجام دهیم افزود: تخصص و مهارت یکی از مهم‌ترین عوامل برتری در انجام امور است ولی مهم‌تر از آن همدلی و همراهی در کار تیمی است که بدون آن به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید.
