توجیه منطقی یک دغدغه

شهلا کاظمی‌پور ـ  جامعه‌شناس

 نگرانی از پایین بودن سطح مطالعه در جامعه، ناشی از مشکلاتی است که به دلیل نبود آگاهی‌ها و کمبود معلومات و اطلاعات می‌تواند هر اجتماعی را متأثر از مشکلات و معضلات پدید آمده از این کاستی کند. کتابخوانی و رواج مطالعه بسیاری از مشکلات فرهنگی را کاهش می‌دهد و از معضلاتی که می‌تواند در جامعه شیوع یابد، پیشگیری می‌کند.
مبارزه با خرافات، کمتر شدن رفتارهایی مانند دهن‌بینی و چشم و همچشمی، افول فردگرایی و سودجویی و تمایل و اقبال عمومی به مشارکت‌های اجتماعی از فواید مستقیم افزایش مطالعه در هر منطقه‌ای است. در واقع سوء‌تعبیرها، کج‌فهمی‌ها و شایعات همواره برای حیات خود به بستری نیاز دارند که به دلیل ناآگاهی ایجاد می‌شود. همان قدر که بالارفتن سطح آگاهی موجب تخصص‌گرایی و توجه به ثمرات کسب دانش می‌شود ناآگاهی و فقر اطلاعات به بروز رفتارهای غیرعقلانی و غیرمنطقی می‌انجامد.
به عبارت بهتر وقتی سرانه مطالعه در هر جامعه‌ای به 3-2 دقیقه در روز کاهش یابد؛ در واقع اطلاعات مورد نیاز از طریق منابع دیگری به غیر از کتاب دریافت می‌شود.حال اگر این منابع رسمی و مورد اطمینان باشند ـ مانند رسانه‌های جمعی مطبوعات ـ می‌توان تا حد زیادی از تأثیر مثبت آنها اطمینان داشت، در غیراین صورت رواج اخبار و اطلاعات از طریق منابع غیر موثق و غیررسمی جامعه را با خطرات زیادی رو‌به‌رو خواهد کرد.  تأثیری که مطالعه بر اصلاح رفتارها در جمع‌های کوچک مثل خانواده ، محل کار و تحصیل می‌گذارد در صورت تعمیم، به اصلاح رفتارهای اجتماعی می‌انجامد و بدین ترتیب زمینه‌ساز توسعه و ارتقای فرهنگی می‌شود. از این رو دغدغه صاحبنظران در ‌این باره و دعوت چهره‌های فرهنگی به مطالعه و کتابخوانی توجیه کاملاً منطقی و عقلانی دارد، زیرا کتابخوانی رفتاری مهم و مفید است و فقدان آن موجب تأثیرات منفی و رواج آن سبب‌ساز اتفاقات مفید در جامعه خواهد بود.