حمله به جنگل و حافظانش

 شب‌هنگام، سه‌راهی مریوان به سمت سنندج، کامیونی مخفیانه از پیچ و خم جاده عبور می‌کند؛ شبیه دزدهایی که هیچ چراغی به دست ندارند، نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود، محموله‌اش را پیچیده و عصا به دست در حال حرکت است، می‌خواهد تا روز نشده از این پیچ و خم‌ها عبور کند و مقصدش شهرهای مرکزی کشور است؛ همان جایی که محموله‌اش را به بهترین قیمت می‌خرند و او نمی‌داند پولی که می‌گیرد بهایش به ارزش فنا رفتن میراث طبیعی نسل آینده است. 

به گزارش ایرنا، چند نفری در آخرین پیچ ایستاده و ماشین را متوقف می‌کنند. دو دل شده، می‌ترسد پیاده شود و محموله‌اش لو برود، دل به دریا می‌زند و با سرعت تمام می‌خواهد دور شود، احساس می‌کند به چیزی برخورد کرده، شاید یک آدم اما پشیمان نیست و نمی‌ایستد. این حکایت همه دزدان جان طبیعت است که شبانه و مخفیانه می‌خواهند کمر درختان را بشکنند و آن را به یغما ببرند. بالاخره کامیون کمی جلوتر متوقف می‌شود، از این و آن می‌شنود به یکی از ماموران یگان حفاظت زده، زانوهایش سست می‌شود اما می‌داند که آگاهانه دل به این خطر زده است، خطری که نه به قیمت جان یک انسان که به قیمت تمام هستی زمین تمام می‌شود.

«اشکان ابراهیمی» ششمین مامور یگان حفاظت منابع طبیعی کردستان است که امسال در حین ماموریت با متجاوزان به عرصه‌های طبیعی دچار حادثه می‌شود. او جانش را کف دستش گرفته و از میراث بزرگ زمین حفاظت می‌کند. راننده‌ای که ۱۵ تن چوب قاچاق را بار زده بود و می‌خواست فرار کند به این مامور وظیفه‌شناس زد و او را مصدوم کرد. ابراهیمی اکنون در یکی از بیمارستان‌های سنندج بستری شده و دست، کتف و پای راستش به‌شدت آسیب دیده و دچار شکستگی شده است. مسئول روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان می‌گوید: این ششمین ماموری است که امسال در حین انجام ماموریت مصدوم می‌شود. «پیمان فتاحی» افزود: 5 مامور قبلی در مقابله با متجاوزان به عرصه‌های طبیعی و اطفای آتش‌سوزی مصدوم شده بودند و این اولین ماموری است که در حین مقابله با قاچاق چوب توسط خودروی حامل محموله زیر گرفتهو مصدوم می‌شود.


تنفس در شمال، تبر در زاگرس

از زمانی که جنگل‌های شمال کشور رفتند نفسی تازه کنند، سوداگران چوب نفس درختان زاگرس را به شماره انداخته‌اند. زاگرسی که بیش از 5 میلیون هکتار وسعت دارد و یکی از مهم‌ترین رویشگاه‌ها و عرصه‌های کلیدی ایران محسوب می‌شود و همه شهرت خود را از بلوط‌هایی دارد که یک به یک به زمین می‌افتند و اگر هر شهروند زاگرس‌نشین برای حفظ و حراست از آن مامور نشود، تعداد اندک ماموران یگان حفاظت همه مناطق زاگرس‌نشین در حفاظت از این عرصه‌ها راه به جایی نمی‌برند. تامین ۴۰ درصد آب کشور، تنوع زیستی جانوری و گیاهی بالا، اهمیت در تعدیل آب‌ و هوا و آثار اقلیمی، حفظ منابع خاک و جلوگیری از فرسایش از جمله کارکردهای این جنگل‌هاست.مطالعات نشان می‌دهد ۱۰ تا ۳۰ درصد معیشت خانوارهای روستایی در زاگرس به این جنگل‌ها وابسته است و گاهی هم آنان با نابودی زاگرس تیشه به ریشه معیشت خود و آیندگانشان می‌زنند.

بلوط یکی از مهم‌ترین گونه‌های درختی و درختچه‌ای زاگرس با عمری طولانی حدود ۵۰۰ سال (گاهی حتی تا ۲۰۰۰ سال) است و در ۱۱ استان کشور امتداد دارد که در نوع خود از بی‌نظیرترین جنگل‌های جهان به شمار می‌رود و حالا چشم طمع زغالگیران به دنبال درختانی است که هم خاک از آنان نفس می‌گیرد و هم هوا از آن سیراب می‌شود. در میان زاگرس‌نشین‌ها، مریوان در کردستان سهم بیشتری از زاگرس دارد و ۳۲ درصد از مساحت جنگل‌های کردستان در این شهرستان واقع شده و از ۱۹۳ هزار هکتار اراضی ملی در این شهرستان، ۹۷ هزار هکتار جنگل و ۹۶ هزار هکتار مرتع است و این یعنی ثروتی که هیچ جایگزینی برایش وجود ندارد. 

در جمهوری اسلامی ایران ماده ۴۶ تا ۵۰ قانون اساسی بر حفاظت و صیانت از منابع طبیعی، جنگل‌ها و محیط‌زیست تاکید دارد و تحقق این اصل بسیار مهم و حیاتی است. از سوی دیگر در ماده ۴۸ قانون حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی تصریح شده و در خصوص از بین بردن منابع طبیعی از جمله جنگل‌ها جرم‌انگاری شده است. با همه این قوانین برخی سودجویان با خودروهای تندرو چوب‌های بلوط را برای فروش و تبدیل کردن به زغال به استان‌های دیگر می‌برند که این باعث تخریب عرصه‌های جنگلی و کاهش تاج پوشش جنگل‌های استان شده است. 


توقیف محموله‌ها؛ یکی پس از دیگری 

۶ محموله چوب قاچاق در اراضی جنگلی حوزه سنندج در چند روز گذشته کشف شده، این را رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سنندج گفت و افزود: این محموله‌های قاچاق شامل ۳۰ تن درخت جنگلی بود و در همین زمینه ۶ نفر نیز دستگیر و تحویل مراجع قضایی شدند. فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کردستان هم گفت: در نیمه نخست امسال ۳۰ هزار کیلوگرم چوب و هزار و ۳۹۰ کیلوگرم زغال قاچاق در این استان کشف شده است.  «اردشیر دولتیاری» افزود: ۴۰۰ مورد بازدید از خودروهای مشکوک داشتیم و ۱۳ نفر در این رابطه دستگیر و تحویل مراجع قضایی شدند. البته افزایش گشت‌های ثابت و سیار در سال جاری از جمله اقدامات برای مقابله است و ۱۵ ایستگاه ایست و بازرسی نیز در سطح استان فعالند.


فصل مقابله با تبر

قاچاق درختان جنگلی به دلیل طرح تنفس درختان جنگلی شمال کشور و افزایش قیمت چوب در چند سال اخیر در استان کردستان روند افزایشی داشته و اوایل پاییز تا اواخر زمستان دورانی است که سودجویان کمر به قطع درختان زاگرس می‌بندند.  مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان می‌گوید: با اجرای طرح تنفس ۱۰ ساله در جنگل‌های شمال، بهره‌برداری از این مناطق متوقف شد و از طرفی شاهد سرمایه‌گذاری بالا در صنایع چوبی و کاغذ و صنایع وابسته به چوب در کشور هستیم.

«سعدی نقشبندی» با بیان این‌که واردات چوب به کشور هم محدودیت‌هایی دارد، افزود: به همین دلیل صنایع وابسته به چوب وقتی افزایش تقاضا داشته باشند، به دلیل کمبود ماده اولیه که همان چوب است، با مشکل مواجه می‌شوند و قیمت‌ها افزایش می‌یابد.  او تاکید کرد: این طبیعی است که با بالا رفتن قیمت چوب، قاچاقچیان به صرافت بیفتند و بخواهند این ماده را با قطع درختان زاگرس به صنایع چوب بفروشند.  نقشبندی با بیان این‌که ۱۱ استان زاگرس‌نشین از اوایل پاییز تا اواخر زمستان مورد هجوم قاچاقچیان چوب هستند، یادآور شد: با همکاری دهیاران، شوراها و مراجع قضایی و انتظامی و بر اساس تکالیف قانونی، مسیرهای در معرض خطر شناسایی شده و گشت‌های ما فعال است.

وی اضافه کرد: منابع طبیعی و آبخیزداری به‌تنهایی نمی‌تواند این مسیرها و افراد را شناسایی کند و برای مقابله با سوداگران چوب نیازمند همراهی و حمایت مردم و جوامع محلی هستیم که مهم‌ترین پشتیبان عرصه‌های طبیعی به شمار می‌روند. بر اساس استانداردها، هر ۱۰ هزار هکتار عرصه طبیعی نیازمند یک بازرس و ناظر است. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان با بیان این‌که در کردستان ۲۰ هزار هکتار آبراهه و ۳۷۴ هزار هکتار جنگل دست‌کاشت و طبیعی داریم، گفت: گستردگی عرصه‌ها و کمبود نیروی انسانی، کار حفاظت را دشوار کرده و برای نظارت هکتار به هکتار این منابع خدادادی همه باید همکاری کنیم.  وی اظهار کرد: شماره تلفن ۱۵۰۴ و گشت‌های محسوس و غیرمحسوس این اداره کل آماده دریافت گزارش‌های مردمی هستند.