ایجاد مشاغل پایدار در روستاهای مرکزی

آوا صادق|  اراک- خبرنگار


  اهمیت روستاها و مردان و زنان سخت‌کوش این مناطق و نقش تأثیرگذار آنها در رشد و بالندگی شهرها، سبب شده یک روز را به نام روز «روستا و عشایر» نام‌گذاری کنند تا از این طریق به همگان یادآوری شود که اقتصاد کشور به‌خصوص بخش کشاورزی، بر پایه تلاش روستانشین‌هاست که باید این فرصت را مغتنم شمرد و این ارزش‌های صادقانه را ارج نهاد. استان مرکزی دارای روستاهای بسیار زیاد نسبت به استان‌های دیگر است. 

از آنجا که روستاها نقش مهمی در نظام اجتماعی و جمعیتی کشور در همه عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دارند، توجه به ایجاد و توسعه زیرساخت‌های روستایی، توجه ویژه به معیشت، اقتصاد و هویت بخشیدن به روستاها و جایگاه روستاییان در حرکت به سوی توسعه فراگیر لازم و ضروری است. امیدواریم با اجرای برنامه‌های هدفمند، توسعه و تجهیز بخش کشاورزی و مدرنیزه کردن آن، بیش از پیش شاهد تحقق توسعه پایدار مناطق روستایی و ارتقای کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های روستایی و عشایری کشور باشیم.


ضربه مهلک به اقتصاد با رشد مهاجرت به شهرها

یک کارشناس علوم اجتماعی با اشاره به این‌که روستاییان و عشایر نیروهای تولیدکننده‌ای هستند که سهم عمده‌ای در توسعه و اشتغال پایدار کشور دارند، می‌گوید: روند رشد مهاجرت به شهرها ضربه مهلکی به اقتصاد و توسعه و برنامه‌ریزی کشور وارد می‌کند، زیرا بخش عمده‌ای از تولیدات به‌خصوص کشاورزی و دامی کشور در روستاها توسط روستاییان صورت می‌گیرد. همچنین مهاجرت‌ بیشتر برنامه‌های شهری و روستایی را دچار چالش می‌کند. 

«مهناز رحمتی» با اشاره به این‌که در چند سال گذشته به دلایل مختلف، شاهد کاهش جمعیت روستایی بوده‌ایم که موجب چالش جدی در رونق اقتصاد شده است، بیان می‌کند: از دلایل مهم مهاجرت روستاییان به شهرها بی‌توجهی به ایجاد امکانات و مواردی است که در شهرها وجود دارد و روستاییان از آنها محروم هستند؛ از جمله آسفالت جاده‌های روستایی، تأمین آب برای کشاورزی و باغداری روستاها، پایین بودن وام مقاوم‌سازی مسکن روستایی و کمبود منابع لازم برای تأمین آب شرب روستاهاست.  

نبود برنامه‌ای مدون و اساسی برای ایجاد اشتغال در روستاها و نبود حمایت جدی از دهیاری‌ها و دهیاران توسط دولت و مجلس که همه آنها به دلیل آن است که اعتبارات این بخش‌ها ردیف ملی ندارند و فقط با بودجه استانی انجام می‌گیرند، از مواردی است که منجر به کاهش جمعیت روستایی شده است. وی می‌افزاید: در این زمینه دولت باید برای توسعه همه‌جانبه روستاها برای مهاجرت معکوس، برنامه و اقدامات لازم را انجام دهد. با توانمندسازی، توازن منطقی، توسعه روستایی، ایجاد اشتغال پایدار، توانمند کردن تولیدکنندگان، کیفی کردن آموزش و پرورش و برخوردار کردن روستاییان از امکانات کشوری و شهری که حق مسلم آنهاست، بسیاری از این مشکلات برطرف خواهد شد. 

این کارشناس علوم اجتماعی اظهار می‌کند: حال که روستاها به کانون‌های تولید و ارزش‌آفرینی، صنایع تبدیلی و فضای کسب و کار تبدیل شده‌اند، امید است با برنامه‌ریزی صحیح و اقدامات شایسته دولت نسبت به سرمایه‌گذاری و مدیریت کارآفرینی در مناطق روستایی، استفاده از مراکز دانش‌بنیان به منظور تولید محصولات ارگانیک و حمایت از گردشگری روستایی به منظور کسب درآمد و اشتغال، از مهاجرت روستاییان بتوان جلوگیری کرد.
همچنین با توجه به بهداشت و سلامت، ارائه تسهیلات مناسب برای مقاوم‌سازی و بهبود شرایط زندگی و آمد و شد روستاییان، شاهد تحقق اهداف توسعه‌ای روستاییان و عشایر سخت‌کوش کشور و به‌خصوص استان مرکزی که دارای روستاهای فراوان است، باشیم.


مهاجرت به دلیل نبود اشتغال پایدار

مدیرکل دفتر روستایی و عشایر استانداری مرکزی نیز با اشاره به این‌که استان مرکزی دارای 1638 روستاست، می‌گوید: از این تعداد 1128 روستا دارای سکنه، 820 روستا دارای شورای اسلامی و 792 روستا دارای دهیاری است. «حجت‌الله کاظمی» به ایجاد 12 هزار و 253 فرصت شغلی در روستاهای استان در 3 سال گذشته اشاره می‌کند و می‌افزاید: با توجه به اقدامات اساسی و زیربنایی انجام‌شده در حوزه برق‌رسانی، آب‌رسانی، گازرسانی، توسعه شبکه ارتباطات و مخابرات و محورهای مواصلاتی و با وجود تأمین امکانات زیرساختی روستاها، اما مهاجرت روستاییان به شهر ادامه دارد که نبود شغل مناسب و درآمد پایدار یکی از دلایل اصلی آن است. 

وی می‌افزاید: اولویت دولت در روستاها توسعه مشاغل پایدار روستایی، توانمندسازی و درآمدزایی بوده است که در این مورد لایحه اشتغال پایدار روستایی از محل صندوق توسعه ملی به مبلغ 15 میلیارد ریال مورد تصویب مجلس شورای اسلامی قرار گرفت که تلاش می‌کنیم اجرای آن نیز با موفقیت همراه باشد. مدیرکل دفتر روستایی و عشایر استانداری مرکزی اظهار می‌کند: 987 روستای استان گازرسانی و 104 هزار و 620 خانوار از نعمت گاز بهره‌مند شده‌اند و 15 روستا با جمعیتی بیش از 510 خانوار نیز در مرحله گازرسانی هستند. همچنین 840 روستا از آب شرب سالم استفاده می‌کنند که در این زمینه 714 باب مخزن آب به حجم 95 هزار و 345 مترمکعب آب‌رسانی شده است. 

شبکه توزیع آب روستاها نیز 4375 کیلومترمربع و انشعابات واگذارشده 149 هزار و 804 انشعاب است. کاظمی ادامه می‌دهد: کل راه‌های روستایی استان مرکزی 4446 کیلومتر است که از این میزان 3226 کیلومتر آسفالت، 386 کیلومتر شوسه و 834 کیلومتر خاکی است. البته در طول 4 سال اخیر 17 هزار و 502 تن قیر رایگان برای آسفالت به روستاها اختصاص یافته است. وی می‌گوید: تعداد روستاهای دارای طرح هادی استان مرکزی 878 روستاست که برای امسال هزار میلیارد ریال اعتبار به منظور پیشبرد برنامه‌های آنها اختصاص یافته است. این در حالی است که تاکنون اجرای طرح هادی در 117 روستا به پایان رسیده و 298 پروژه نیز نیمه‌تمام است.


اجرای پروژه‌های عمرانی در روستاها

مدیرکل دفتر روستایی و عشایر استانداری مرکزی می‌گوید: مجموع کل اعتبارات هزینه‌شده پروژه‌های عمرانی روستاهای استان در سال‌های 92 تا 98 معادل 283 میلیارد تومان بوده که برای ساخت واحدهای ساختمانی دهیاری‌ها، بوستان‌ها، جدول‌گذاری برای هدایت آب‌های سطحی، کانال آب‌رسانی، زیرسازی و آسفالت، پیاده‌راه‌سازی، احداث غسالخانه‌، بلوارکشی، احداث دیوار ساحلی و... هزینه‌ شده است.

«حجت‌الله کاظمی» می‌افزاید: توسعه ورزش در مناطق روستایی و جبران کمبودها در سرانه ورزشی یکی از ضروریات است که تلاش کرده‌ایم با انعقاد تفاهم‌نامه با دهیاری‌ها برای ساخت 100 زمین ورزشی با چمن مصنوعی این کمبودها را رفع کنیم. در این راستا جانمایی اراضی انجام شده و برخی از دهیاری‌ها نیز کار آماده‌سازی زمین‌ها را آغاز کرده‌اند و هم‌اکنون 40 پروژه در حال آماده‌سازی برای ساخت زمین ورزشی است.

وی اظهار می‌کند: با تلاش‌هایی که انجام شده و پیگیری و توسعه روستاها به منظور ماندگاری روستاییان، اما نبود اشتغال پایدار و عواملی مانند تحصیلات فرزندان و وجود برخی از امکانات در شهرها نتوانسته جلوی مهاجرت روستاییان به شهرها را بگیرد.