بحران در زیست بوم خلیج فارس

خلیج فارس از اکوسیستم‌های کلان و دارای غنا و تنوع زیستی ارزشمند است و هر گونه تغییر در شرایط زیستگاهی این اکوسیستم آسیب‌ها و خسارت‌های غیرقابل‌جبرانی به آن وارد می‌کند. 
آلودگی‌های نفتی ناشی از حوادث یا نشت و تخلیه مشتقات نفتی در خلیج فارس یکی از هزاران منابع مختلف و آلاینده‌های تهدیدکننده است که محیط ‌زیست آن را مورد هجوم قرار داده است.

به گزارش ایسنا، به دلیل شرایط اقلیمی ویژه بسیار آسیب‌پذیر خلیج فارس، ورود کمترین آلاینده به داخل دریا آثار مخربی بر سلامت آبزیان و موجودات آن دارد و حمل ‌و ‌نقل جهانی نفت در آن باعث بر جای ماندن لکه‌های نفتی بسیاری از نفت‌کش‌ها در آب‌های خلیج فارس و بروز تاثیرات نامطلوب بر محیط ‌زیست این منطقه شده است.


از تخریب سواحل تا قاچاق گونه‌های در معرض انقراض

 «مریم قائمی» رئیس مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج‌ فارس بوشهر، با اشاره به این‌که در نقاط مختلف شهر بوشهر ورودی‌های فاضلاب به دریا می‌ریزد و موجب آلوده شدن آبزیان و مخاطرات زیست‌محیطی برای آن مناطق می‌شود افزود: شهرهای دیگر استان نیز با این مشکلات مواجهند. 

برای نمونه، عسلویه که از بی‌نظیرترین مناطق دارای تنوع‌ زیست دریایی است، و بزرگ‌ترین جنگل حرّای استان و اکوسیستم مرجانی در آنجا قرار گرفته است، پساب‌های خروجی در این منطقه و آلودگی‌های تأسیسات نفتی باعث شده که این اکوسیستم‌های مهم در معرض خطر باشند.

وی افزود: خلیج فارس به عنوان یکی از مهم‌ترین شاهراه‌های اصلی دنیا و یک منطقه دریایی ویژه که به‌شدت در معرض آسیب اعلام شده، با مخاطرات و معضلات زیادی روبه‌رو است. صید بی‌رویه، کاهش شدید ذخایر آبزیان، قاچاق گونه‌های در معرض انقراض، ورود پسماندهای خانگی و صنعتی، آلودگی‌های نفتی، تخریب سواحل، نابودی زیستگاه‌های ساحلی و زباله‌های دریایی از مخاطراتی است که خلیج فارس را تهدید
 می‌کند.


وضعیت آلودگی در خلیج ‌فارس

رئیس مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج ‌فارس بوشهر اظهار کرد: با توجه به ورود حجم زیادی از پسماندها و پساب‌های خانگی و صنعتی، وضعیت آلودگی خلیج فارس بحرانی است و این امر موجب کاهش تعداد آبزیان شده و شغل سنتی مردم یعنی ماهیگیری را با تهدید مواجه کرده است که شهر بوشهر نیز از این قضیه مستثنا نیست. 

قائمی خاطرنشان کرد: مطالعاتی که ما در سال‌های ۹۵ و ۹۶ در اکوسیستم‌های حرّای استان داشتیم نشان داد که PH آب در اکوسیستم‌های نای‌بند که نزدیک به تأسیسات نفتی است، نسبت به جنگل‌های حرای مل‌گنزه و بردستان که با این تاسیسات فاصله بیشتری دارند، کاهش پیدا کرده بود؛ یعنی PH به سمت اسیدی شدن کاهش یافته بود، که این مساله می‌تواند زنگ خطر باشد، چون یکی از معضلاتی که آلودگی‌های نفتی و گازهای گلخانه‌ای ایجاد می‌کنند کاهش PH‌ها و اسیدی شدن آب دریاست. اسیدی شدن آب دریا باعث از بین رفتن گونه‌هایی که اسکلت کربناتی دارند مثل مرجان‌ها و بسیاری از سخت‌پوستان می‌شود. بنابراین این مساله توجه ویژه به این منطقه و رعایت ملاحظات زیست‌محیطی را می‌طلبد.


خسارت‌های زیست‌محیطی آب‌شیرین‌کن‌ها

این کارشناس و عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی گفت: یکی دیگر از معضلاتی که کشورهای حوزه خلیج فارس دارند استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ها بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیست‌محیطی است، چون پساب‌های خروجی آب‌شیرین‌کن‌ها می‌توانند شوری آب دریا را ۱۰ تا ۲۰ درصد و دمای آب را ۷ تا ۸ درجه در منطقه افزایش دهند. بنابراین نیاز است برای استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ها حتما ملاحظات زیست‌محیطی در نظر گرفته شود.

وی تاکید کرد: مساله دیگر ساخت جزایر مصنوعی توسط کشورهای حاشیه خلیج فارس است که مشکلات گوناگونی ایجاد می‌کند. این جزایر علاوه بر انقراض نسل آبزیان و مرجان‌ها در سواحل این کشورها، آلودگی‌هایی ایجاد می‌کنند و باعث کدرشدگی آب می‌شوند. 

قائمی خاطرنشان کرد: در مجموع، با توجه به شرایط ویژه جغرافیایی و نیمه‌بسته بودن خلیج فارس، توده‌های آب در خلیج فارس حرکات ضعیفی دارند که جهتشان خلاف عقربه‌های ساعت است و زمان زیادی طول می‌کشد تا آب‌های خلیج فارس از طریق تنگه هرمز تعویض شوند و ممکن است ۳ تا ۵ سال طول بکشد. این مساله حساسیت بالای این منطقه را نشان می‌دهد و این‌که آثار مخرب فعالیت‌های صنعتی و آلودگی‌های واردشده به این منطقه حساس چقدر می‌تواند تاثیرگذار باشد.