میراث
تشکیل ستاد آماده‌سازی هگمتانه برای ثبت جهانی
ناهید زندی صادق| همدان ـ خبرنگار:
هفته گذشته به مناسبت روز جهانی گردشگری، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان برای خبرنگاران حوزه گردشگری همدان تور رسانه‌ای برگزار کرد. در آغاز این تور، یک خانه بوم‌گردی در حیدره قاضی‌خان افتتاح شد که به گفته مسئولان بیست‌وسومین خانه بوم‌گردی فعال استان است.
در ادامه از خانه بوم‌گردی دولتسرا در روستای فسیجان بازدید شد. در نهایت در نشستی خبری، خبرنگاران پرسش‌های خود را با علی مالمیر، مدیرکل اداره میراث، و معاونش در میان نهادند.
تاسیسات اقامتی
مدیرکل اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان در ابتدای این نشست به ارائه توضیحاتی در زمینه وضعیت گردشگری استان و برنامه‌های برگزارشده و آتی پرداخت و گفت: استان همدان در حوزه گردشگری شرایط خوبی دارد. این محوریت قرار دادن حوزه گردشگری به عنوان محور توسعه اتفاق خوبی است و حرکت به این سمت در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است.
علی مالمیر با بیان این‌که در سال ۹۴ در زمینه تاسیسات هتلی و سایر تاسیسات اقامتی حدود ۲ هزار تخت اقامتی در استان وجود داشته است و اکنون به ۴ هزار تخت رسیده است، افزود: ۳ هزار تخت دیگر هم در حال راه‌اندازی است و امیدواریم تا سال ۱۴۰۰ به ۷ هزار تخت برسد. در این زمینه ۱۷۰۰ میلیارد سرمایه‌گذاری و برای ۱۲۰۰ نفر شغل ایجاد شده است.
وی همچنین درباره رشد و توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی به عنوان یکی از زیرساخت‌های توسعه گردشگری بیان کرد: ۲۳ اقامتگاه بوم‌گردی در استان وجود دارد و برای ۲۳ اقامتگاه دیگر نیز پرونده تشکیل شده است. برای هر اقامتگاه بوم‌گردی ۴ شغل پیش‌بینی شده‌است که می‌تواند زمینه شغلی مناسبی را برای جوانان استان فراهم کند.
ثبت جهانی
مدیرکل اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان در زمینه ثبت جهانی یک اثر تاریخی از همدان و مشکلات و موانع آن به همشهری توضیح داد: به نظر من در زمینه ثبت جهانی پیش از آن‌که هر اتفاق فنی بیفتد مهم‌ترین مساله این است که جامعه محلی باید مشتاق این کار باشد و اقبال عمومی صورت گیرد.
اگر آن جامعه این را نپذیرد و برای ثبت جهانی آثار خود ارزشی قائل نباشد، به فرض این‌که ثبت هم بشود بعدها در مدیریت آن اثر چالش‌های جدی خواهیم داشت. خوشبختانه همدان در شرایط خوبی قرار دارد و این یک مطالبه عمومی است که هم ما در اداره میراث به‌عنوان یک نهاد تخصصی پیگیری می‌کنیم، هم استاندار مطالبه می‌کند، هم نمایندگان مطالبه می‌کنند و هم اهالی رسانه دائما از هر مقام و مسئولی این مطالبه را دارند.
وی افزود: در اجلاس راه ابریشم که الزاما ارتباط مستقیمی هم با موضوع ثبت جهانی اثری از استان ما نداشت، بیشترین سوالات و مطالبات در تمام طول اجلاس موضوع ثبت جهانی بود. زمانی که این اتفاق بیفتد که هم ما، هم شهرداری، هم استانداری، هم نمایندگان و هم رسانه‌ها این مساله را مطرح می‌کنند یعنی به وفاق و همدلی رسیده‌ایم. باید هر نهاد، سازمان و فردی به فراخور وسع خود برای رفع موانع و مشکلات گام بردارند و من احساس می‌کنم این عزم شکل گرفته است. اخیرا به دستور استاندار ستاد آماده‌سازی هگمتانه برای ثبت جهانی تشکیل شده و به اعضا ابلاغ رسمی صادر شده است. عراقی، معاون عمرانی استاندار، ریاست این ستاد را برعهده دارد.
تکمیل پرونده نهایی
مدیرکل اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان درباره وضعیت روند اجرایی ثبت آثار گفت: مباحث فنی بسیاری وجود دارد، پرونده اولیه استان برای هگمتانه، نوشیجان، محور تاریخی ـ فرهنگی ارزانفود و علیصدر آماده شده و به تهران ارسال شده است. پرونده‌ای که باید برای یونسکو شکل بگیرد پرونده فنی دیگری است که باید مشاوری با حوزه معاونت میراث فرهنگی کارهای مربوط به آن را انجام بدهد.
مالمیر خاطرنشان کرد: اگر ما به این جمع‌بندی برسیم که شرایط و آمادگی داریم یک یا چند اثر را برای ثبت جهانی آماده کنیم، از سوی دیگر وزارتخانه هم در تهران به همین جمع‌بندی برسد که این آثار به لحاظ فنی از حداقل‌های لازم برخوردار است و با توجه به این‌که سهمیه هر سال یک مورد است، بخواهد همدان را در اولویت قرار دهد، تازه باید فرایند تشکیل و تکمیل پرونده نهایی آغاز شود. به نظر من پیچیدگی امر پرونده نیست و اهمیت آن در این است که آن پرونده شروع شود و اتمام آن منوط بر وفاقی است که ما این آمادگی را از نظر زیرساخت‌ها هم داشته باشیم. یعنی اگر نیاز است مثلا در جایی ضابطه‌ای تعیین شود، علاوه بر تعیین آن باید همه به آن ضابطه احترام بگذاریم.
اگر به تامین زیرساخت نیاز است، این کار را باید انجام دهیم و بدانیم همان‌طور که ثبت جهانی یک اثر آورده‌هایی برای ما دارد، ضوابطی هم بر آن حاکم خواهد بود بنابراین اگر ثبت جهانی می‌خواهیم، باید آن الزامات را هم بپذیریم. اعتقاد من این است که امروزه در استان این شرایط و پذیرش بین همه وجود دارد و این مطالبه عمومی به خوبی منعکس شده و در دستور کار میراث فرهنگی قرار گرفته است.
توجه به محوریت غرب
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: توجه به محوریت غرب کشور که وزیر گردشگری بر آن تأکید دارد، نشان می‌دهد زمانی که وزیر این را یکی از سرفصل‌های مهم کار خود می‌داند کل بدنه میراث هم به همین سمت حرکت خواهد کرد. در همدان هم اولویت ما همین موضوع است.
وی ادامه داد: مطمئنا اگر در چنین چارچوبی گام برداریم و حداقل‌ها و استانداردهای مورد نیاز را تامین کنیم، به نتیجه مطلوبی می‌رسیم. اگر نیاز است معبری اصلاح شود، ضابطه‌ای بر اداره‌ای حاکم شود، اثری مرمت شود و طرحی آماده شود، اگر وفاق و اتحاد باشد این روند بسیار سریع پیش خواهد رفت. من شاید بتوانم حوزه اختیارات کاری خودم و اداره کل را پیش‌بینی کنم که چقدر زمان نیاز دارد، اما درباره دیگر دستگاه‌ها نمی‌‌توانم زمان تعیین کنم. می‌توان در یک بازه زمانی کوتاه یکی دو ساله این موضوع را به جای اثربخشی رساند که به نتیجه برسد. اصرار ما این است که مقدماتی فراهم شود تا این کار به زودی به نتیجه برسد. من بسیار امیدوارم.
ماجرای حمام تاریخی قلعه
مدتی است کارکنان حمام تاریخی قلعه در همدان در مواجهه با گردشگران می‌گویند باید از رستوران این محل غذا بخرند در غیر این صورت اجازه بازدید به آنها نمی‌دهند. معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در نشست خبری در پاسخ به سوال همشهری در این باره گفت: حمام قلعه یکی از حمام‌های تاریخی است که سرمایه‌گذار آن را به سفره‌خانه سنتی تبدیل کرده است.
متولی قرارداد واگذاری آن صندوق احیا و بهره‌برداری بناهای تاریخی است که ۵ سال است آن را به یک سرمایه‌گذار واگذار کرده است. طبق قراردادی که بین صندوق و سرمایه‌گذار منعقد شده کاربری مجموعه پذیرایی ذکر شده است. ما قبلا آنجا را برای کاربری موزه تجهیز کرده بودیم و در تمام تبلیغات و اطلاع‌رسانی‌ها به نام موزه از آنجا یاد شده است، اما در زمان انعقاد قرارداد فقط به پذیرایی اشاره شده است.
علی خاکسار تصریح کرد: وقتی خبر برخورد با گردشگران را شنیدیم، سرمایه‌گذار احضار شد و تذکر شفاهی و کتبی به او دادیم. اخیرا درخواست معرفی موسسه آموزشی برای آموزش نیروی انسانی این مجموعه را داده‌اند. یکی از دلایل برخورد نامناسب آنها بحث نبود نیروی آموزش‌دیده است و آنان درصدد رفع این مشکل هستند. امیدواریم ناچار نباشیم برخورد قهری با این مجموعه کنیم، اما طبیعتا می‌توانیم با هر مجموعه گردشگری که ضوابط را رعایت نکند، برخورد کنیم. این مجموعه اجازه بلیت‌فروشی ندارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در ادامه سخنان معاونش به این پرسش چنین پاسخ داد: ما به منظور احیای برخی از بناها موافق این بودیم که صندوق احیا یا بخش خصوصی این کار را انجام دهد، اما در مورد یک بنا که همان حمام قلعه بود به‌هیچ‌وجه موافق نبودیم. بسیار مکاتبه کردیم که این بنا در قالب موزه باقی بماند، چراکه این بنا تبدیل به موزه شده و جا افتاده بود و گردشگران هم از آن استقبال می‌کردند. اعتقاد داشتیم به مرور زمان شرایط آن بهتر خواهد شد و به موزه بسیار خوبی بدل می‌شود، اما الزام قانونی داشتیم چراکه در زمان تشکیل صندوق احیا قانون مصوب مجلس بود که یک سری از بناها باید به بخش خصوصی واگذار شوند بنابراین بهره‌برداری از حمام قلعه به لحاظ قانونی واگذار شد.
علی مالمیر ادامه داد: کیفیت خدمات و نوع برخورد باید در حد استانداردهای گردشگری باشد به ویژه آن‌که همدان در زمینه گردشگری رو به رشد است. از سوی دیگر سرمایه‌گذار فعلا مجوز فروش بلیت برای بازدید ندارد. ما به دنبال آن هستیم که یا موزه از این مجموعه خارج شود و موزه نباشد، یا اگر موزه‌ای در قالب سفره‌خانه سنتی است بتواند مجوز فروش بلیت را هم داشته باشد تا بتواند متناسب با آن خدمات ارائه دهد. از آنجا که نیاز است این موضوع با مدیرکل موزه‌های ایران پیگیری شود، در حال مکاتبه و پیگیری آن هستیم تا به جمع‌بندی برسیم. بارها به سبب برخورد با گردشگران به این مجموعه تذکر داده‌ایم و آنها هم در پی رفع نقایص هستند.
