آسیب‌شناسی موزه‌داری در شیراز
پایتخت فرهنگی ایران در زمینه هنر می‌تواند دست‌کم ۱۰ موزه داشته باشد که تاریخ عکاسی، قلم‌زنی، فرش، خاتم‌کاری، آواها و نواها، هنر معاصر، لباس‌های سنتی و آیینی وموارد دیگر معرفی شوند. به گزارش مهر، شیراز دست‌کم به لحاظ داشتن بیش از ۱۵ موزه فعال و نیمه‌فعال در کشور رکورددار این قبیل فضاها است، اما به لحاظ آماری به نظر می‌رسد در جذب مخاطب در موزه‌داری کمتر فعال است. این در حالی است که یکی- دو موزه کلان و نیمه‌کلان نیز در آستانه راه‌اندازی است و به نظر می‌رسد فارغ از نیازسنجی، مخاطب‌سنجی مناسبی در حال انجام است.
در مدت اخیر، جدا از وعده چندین باره در مورد راه‌اندازی باغ‌موزه مشاهیر شیراز که در کنار مجموعه حافظیه چند سالی قرار است راه‌اندازی شود، موزه آتش‌نشانی و نجوم نیز به جمع موزه‌های ریز و درشت شیراز افزوده شد که پس از مدتی، تعطیل یا نیمه‌تعطیل شدند.در این میان، تاریخچه راه‌اندازی باغ‌موزه مشاهیر شیراز خود نیازمند راه‌اندازی موزه‌ای از اسناد و اخباری است که از وعده‌های راه‌اندازی آن می‌شود ساخت. از سویی، پروژه باغ‌موزه دفاع مقدس در حالی بیش از یک دهه معطل مانده است که در هفته گرامی‌داشت دفاع مقدس، باز هم نگاه‌ها را به خود معطوف ساخت.
تکمیل محتوای باغ‌موزه دفاع مقدس شیراز اولویت دارد
در این خصوص، مدیر کل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان فارس در حاشیه نمایشگاه بزرگ «اصحاب یمین» که مقابل این باغ‌موزه تا ۱۲ مهرماه برپاست، می‌گوید: انتظار داریم با توجه به اهتمام استاندار فارس به تسریع در مشخص شدن وضعیت این موزه، بخش محتوایی آن دست‌کم تا سال ۱۴۰۰ تکمیل شود. سرهنگ «سعید کوشکی» که مدتی است سکاندار این بنیاد شده است، می‌افزاید: موقعیت این موزه در جنوب شیراز در راستای توزیع عادلانه امکانات فرهنگی، این را می‌طلبد که مسئولان ارشد استانی هم انتظار مردم برای تکمیل پروژه فوق را در اولویت قرار دهند.
وی با این حال از تامین اعتبار برای باغ‌موزه دفاع مقدس شیراز خبر می‌دهد و می‌گوید: قطعا این باغ‌موزه با وجود معماری خاصی که دارد در جلب نظر گردشگران در این بخش از شیراز موثر خواهد بود و می‌تواند بخشی از تاریخ معاصر ایران را که در طول ۸ سال دفاع مقدس رقم خورده است، متجلی سازد. مدیر کل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس فارس با تصریح این‌که استان در طول دفاع مقدس سربلند بوده است تاکید می‌کند: به نمایش گذاشتن ایثارگری‌ها و یادمان‌های شهدای دفاع مقدس به توجه به این‌که فارس بیشترین تعداد رزمنده را در طول جنگ تحمیلی داشته، توانمندی‌ای است که باید مورد نظر قرار گیرد.
ظرفیت بالای فارس برای ساخت موزه
این در حالی است که آمارها حکایت از این دارد که استان فارس ظرفیت بالایی در موزه‌ها دارد، اما به لحاظ ساختاری مشکلات موزه‌های کشور به صورت محتوایی و توسعه کالبدی است که در قالب ماده ۱۲ قانون برنامه پنجم دیده شده است. از سویی، راه‌اندازی طرحی با عنوان «موزه‌مدرسه» با هدف آشنا کردن دانش‌آموزان با مفاهیم موزه در ابتدای مسیر به‌کل فراموش شد، در حالی که قرار بود نخستین موزه‌مدرسه در روز جهانی موزه سال ۱۳۹۱ به صورت پایلوت در شیراز راه‌اندازی شود. اساس این موزه‌مدرسه‌ها به صورت مجازی و چندرسانه‌ای است، اما بخش‌هایی نیز به صورت فیزیکی طراحی می‌شوند که در قالب آن دانش‌آموزان با مفاهیم فرهنگی آشنا می‌شوند تا به خودباوری ملی و الگوسازی برای آینده دست یابند.
پروژه باغ‌موزه مشاهیر شیراز نیز در سال ۷۴ در قالب طرح اتصال حافظیه به هفت‌تنان به عنوان محور عرفان دیگر جاذبه گردشگری‌ای است که همچنان در محاق کمبود بودجه و ناتوانی بخش خصوصی مانده است. این باغ‌موزه در زمینی به مساحت ۱۹ هزار متر مربع احداث می‌شود که خرداد سال ۸۸ طرح معماری فاز اول این پروژه تصویب وعملیات اجرایی آن در تیرماه سال ۸۹ آغاز شد. قرار بود بعد از باغ‌موزه مشاهیر، موزه منطقه‌ای فارس ساخته شود که با توجه به بازدیدهای مرتب از این پروژه، پیشنهاد شد تلفیقی از موزه مشاهیر و منطقه‌ای همزمان احداث شود و از این رو در شمال طرح کمربندی عرفان موزه منطقه‌ای فارس را داریم.
۴۸ باغ بهارنارنج برای معرفی ۴۸ چهره ادبی خشکید
در طرح باغ‌موزه مشاهیر ۴۸ باغ بهارنارنج برای معرفی ۴۸ چهره ادبی ساخته می‌شود که مشاهیر ادبی مانند سعدی، خواجوی کرمانی، فردوسی، غزنوی، خیام، نظامی گنجوی، عطار، مولانا، ملک‌الشعرای بهار، نیما یوشیج، صائب تبریزی و در بعد بین‌المللی نیز گوته، هگل، شکسپیر، تولستوی، تاگور و دانته پیشنهاد شدند که بر اساس پیشینه فرهنگی بررسی و تصویب می‌شوند.
این در حالی است که هم‌اینک شیراز دارای موزه مشاهیر فارس در خانه زینت‌الملک است و اختصاص نیمی از مبلغی که به ساخت باغ‌موزه مشاهیر شیراز داده می‌شود موزه‌های تاریخ طبیعی، پارس، شاه‌چراغ، هفت‌تنان و نظامی عفیف‌آباد را از انزوا درمی‌آورد و موزه‌هایی نیز در شکل و ظاهری تخصصی‌تر به عکاسی، آواها و نواها، هنر و لباس‌های سنتی و آیینی اختصاص می‌یابد. در این باره انتظار فعالان گردشگری و مردم استان هم در راستای رونق گردشگری مذهبی و سلامت این است که با وجود تنگناهای اقتصادی، در حالی که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به وزارتخانه تبدیل شده، نگاه ویژه‌ای به شیراز و پیشینه تاریخی فارس در جذب گردشگر داشته باشد.
