نقشه راه صیانت از منابع آبی کهگیلویه و بویراحمد

کهگیلویه و بویراحمد معروف به سرزمین رودخانه‌های خروشان با وجود تولید ۱۰ درصد از رواناب‌های کشور، ۵۷ رودخانه به طول 1400 کیلومتر و ۱۱‌هزار کیلومتر آب‌راه، دارای ظرفیت‌های بی‌نظیری در حوزه آب است که توجه به زیرساخت‌های مدیریت و حفظ این مایه حیاتی را ضروری کرده است. 

به گزارش ایرنا، میانگین میزان بارندگی سالیانه در این استان ۶۶۱ میلی‌متر معادل 3 برابر میانگین بارندگی در کشور است. بر اساس آماری که به‌تازگی از سوی امور آب منطقه کهگیلویه و بویراحمد اعلام شده حجم آب تجدیدپذیر استان 8 میلیون و ۵۱۳ هزار متر مکعب معادل 5/8 درصد کل آب ایران است. کارشناسان امور آب حجم نزولات جوی کهگیلویه و بویراحمد در طول سال را ۱۰ میلیون و ۲۵۹ متر مکعب برآورد می‌کنند.


راهکار حفظ منابع آبی

این استان با یک درصد از خاک کشور، بیش از ۱۶ هزار کیلومتر مساحت در جنوب غربی ایران هم‌اکنون ۲ سد با ظرفیت ۵۸۹ میلیون متر مکعب دارد. کارشناسان آب منطقه‌ای تغییر الگوی کشت محصولات کشاورزی، ساماندهی سواحل رودخانه‌ها، مدیریت استفاده از آب‌های زیرزمینی و اجرای طرح‌های مدیریت آب را از مهم‌ترین راهکارهای تحقق حفظ منابع حیاتی آب می‌دانند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: برنامه‌های مختلفی برای حفظ گنجینه خدادادی آب در استان اجرا و در دست انجام است، اما با توجه به این‌که ۸۵ درصد از آب مصرفی استان در حوزه کشاورزی، ۱۲ درصد خانگی و 3 درصد در بخش صنایع است، صیانت از منابع آبی نیازمند همت همگانی است. «علی داودی مهر» افزود: از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون ۲۵۰ طرح با اعتباری بیش از 3 هزار میلیارد ریال برای مدیریت منابع آب در کهگیلویه و بویراحمد انجام شده است.

وی اظهار کرد: تا قبل از انقلاب اسلامی، هیچ طرح آبی در کهگیلویه و بویراحمد اجرا نشده بود. داودی مهر بیان کرد: مهم‌ترین این طرح‌ها سدهای کوثر و شاه قاسم است. وی عنوان کرد: هم‌اینک این طرح‌ها در حال بهره‌برداری است و بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از برکات این طرح‌ها بهره‌‌مند هستند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: اضافه بر این طرح‌ها صدور مجوز بهره‌برداری از آب‌های سطحی به میزان 2۸۴۱ فقره، صدور مجوز حفر و بهره‌برداری 3۳۲۸ حلقه چاه از آب‌های زیرزمینی از خدمات ارزنده بخش آب در زمینه‌های آشامیدنی، صنعت و کشاورزی بوده است.


فعالیت 5 نیروگاه برق آبی

داودی مهر ادامه داد: 5 نیروگاه برق آبی با ظرفیت اسمی 8/16 مگاوات، 7 طرح تغذیه مصنوعی با ظرفیت تغذیه سالیانه حدود ۱۷ میلیون متر مکعب، ۹ شبکه آبیاری و زهکشی با ظرفیت بیش از ۱۶ هزار هکتار از دیگر زیرساخت‌های احداث‌شده در حوزه آب استان است. 
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد افزود: ساماندهی رودخانه‌های استان در نقاط حادثه‌خیز به طول ۳۵ کیلومتر، تعیین حریم ۷۳۵ کیلومتر از رودخانه‌های استان و آزادسازی ۹۰ هکتار از حریم و بستر رودخانه‌های استان از دیگر اقدامات انجام‌شده در استان است.

همچنین از مطالعه جامع سیل در سرشاخه‌های بشار، مارون و زهره در استان خبر داد و افزود: این طرح با هدف شناسایی نقاط آسیب‌پذیر استان در زمان سیل اجرا شده است. وی بیان کرد: امسال نیز 1583 میلیارد و ۴۰۰ میلیون ریال اعتبار برای اجرای طرح‌های حوزه آب استان از محل بودجه‌های ملی و استانی ابلاغ شده است.

داودی مهر اظهار کرد: از این میزان ۲۲۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال از محل اعتبارات استانی و بقیه از محل اعتبارات ملی برای تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام حوزه آب کهگیلویه و بویراحمد در سال جاری پیش‌بینی شده است. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: هم‌اکنون ۴۰ پروژه استانی و 8 طرح ملی استانی در این حوزه در دست اجراست.


پلمب چاه‌های غیرمجاز

وی اظهار کرد: ۲۸۵ حلقه چاه آب غیرمجاز کشاورزی و صنعتی در این استان در سال‌های اخیر با دستور مقام قضایی پلمب شده است. داودی مهر گفت: مجموع کل چاه‌های بهره‌برداری‌شده در کهگیلویه و بویراحمد 3۸۱۷ حلقه است که بخش عمده‌ای از تأمین آب آشامیدنی در این استان از این چاه‌هاست.

وی افزود: تعداد چاه‌های بدون پروانه 1005 مورد و تعداد چاه‌های دارای پروانه بهره‌برداری 2۵۲۷ مورد در کهگیلویه و بویراحمد هستند. 


اصلاح پروانه‌ چاه‌ها

نماینده مجری طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آبی زیرزمینی کهگیلویه و بویراحمد گفت: ۱۱ میلیون متر مکعب حجم آب مصرفی با اجرای طرح اصلاح و تعدیل پروانه‌های برداشت آب در این استان تاکنون صرفه‌جویی شده است. «محمدرضا کایدونی» افزود: اصلاح و تعدیل پروانه‌های بهره‌برداری چاه‌های موجود در دشت‌های این استان از مهم‌ترین برنامه‌های در دست اجراست.

وی بیان کرد: این میزان آب مصرفی از تعدیل ۲۲۸ حلقه چاه در دشت امام‌زاده جعفر گچساران صرفه‌جویی شد. کایدونی اظهار کرد: طرح احیا و تعادل‌بخشی بر روی 3۴۰۹ حلقه چاه مجاز در این استان در حال انجام است.

وی ادامه داد: طرح اصلاح پروانه برداشت آب در 1776 حلقه از چاه‌های کشاورزی این استان از سال ۹۷ تاکنون اجرا شده است. نماینده مجری طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آبی زیرزمینی کهگیلویه و بویراحمد گفت: با اجرای این طرح بیش از ۳۷ میلیون متر مکعب آب مصرفی در دشت‌های این استان صرفه‌جویی خواهد شد. کایدونی اظهار کرد: سالانه ۲۵۲ میلیون متر مکعب آب از چاه‌های مجاز این استان برداشت می‌شود. وی تصریح کرد: ۲۴۰ منبع ذخیره آب آشامیدنی در کهگیلویه و بویراحمد تاکنون تعیین حریم شده است.

کایدونی افزود: اجرای طرح نصب تجهیزات هوشمند بر روی چاه‌های کشاورزی در سال ۱۳۷۸ در قالب تعادل‌بخشی با هدف نظارت بر فرایند مصرف آب چاه‌های کشاورزی و صیانت از منابع آب‌های زیرزمینی آغاز شد. داودی مهر عنوان کرد: این طرح‌ها در زمینه احیا و تعادل‌بخشی برای مقابله با خطرات احتمالی خشکسالی و همچنین تقویت سفره‌های زیرزمینی و دشت‌ها در مناطق مختلف استان در حال اجراست.

وی گفت: بر اساس برآوردهای انجام‌شده و اجرای طرح‌های در دست اقدام (احیا و تعادل‌بخشی) بیش از ۶۰۰ میلیون متر مکعب آب در بخش‌های مختلف آشامیدنی، کشاورزی و صنعت قابل مهار است. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد در ادامه گفت: حدود ۹۰ طرح مطالعاتی تأمین آب در حوزه‌های مختلف هم در دست اجراست.


کاشت کم‌آب‌برها

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به کشت محصولات با نیاز کمتر از برنامه‌های دولت برای مدیریت مصرف آب کشاورزی است گفت: با این هدف توسعه کشت محصول کلزا در اولویت محصولات زراعی قرار دارد. آب مصرفی محصول کلزا 3۵۰۰ متر مکعب در هکتار کمتر نسبت به سایر محصولات از جمله گندم است.

«عیسی راستین‌نسب» افزود: هم‌اکنون کشت دانه‌های روغنی کلزا در 5 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی مناطق گرمسیری و سردسیری کهگیلویه و بویراحمد در حال انجام است. وی بیان کرد: پیش‌بینی می‌شود سطح کشت دانه‌های روغنی کلزا در استان نسبت به پاییز پارسال 3 برابر افزایش یابد.

راستین‌نسب تصریح کرد: پاییز پارسال 1700هکتار از مزارع استان زیر کشت کلزا رفته بود. مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد اظهار کرد: در کشت بهاره امسال ۲ هزار تن محصول دانه‌های روغنی کلزا از کشاورزان استان به صورت تضمینی خرید شد.