رئیسجمهور درسخنرانی خود در سازمان ملل با طرح ایده صلح هرمز؛ راهبرد ایران برای مذاکره مجدد و صلح منطقهای را تشریح کرد
دمکراسی درداخل، دیپلماسی درخارج
به نمایندگی از ملت ایران اعلام میکنم پاسخ ما به مذاکره تحت تحریم« نه» است
ـ به نمایندگی از ملت ایران اعلام میکنم پاسخ ما به مذاکره تحت تحریم« نه» است
ـ ما را به مذاکره می خوانند در حالی که خود از معاهده گریزانند
ـ هدف ائتلاف امید ارتقای صلح، ثبات، پیشرفت و رفاه کلیه ساکنان حوزه تنگه هرمز است
حسن روحانی رئیس جمهور در سخنرانی خود در اجلاس سازمان ملل با انتقاد از سیاست اروپاییها در برآورده نکردن انتظارات ایران، کنایهای به رئیس جمهور آمریکا زد که از میراث باراک اوباما، رئیس جمهور سابق آمریکا گریزان است و گفت: اگر از اسم برجام گریزانید به رسم برجام بازگردید.
رئیسجمهور در سخنان خود دو محور اصلی داشت؛ برجام که مخاطب اصلی آن رئیسجمهور آمریکا بود و منطقه که مخاطب آن کشورهای همسایه ایران بودند. پایانبخش سخنان روحانی این جمله بود: به میز مذاکره بازگردیم.
روحانی با بیان اینکه دولت آمریکا با اعمال تحریمهای فرامرزی و تهدید دیگر ملتها، تلاش کرده ایران را از مزایای حضور در اقتصاد جهانی محروم کند و با سوءاستفاده از نظام بانکی، به راهزنی بینالمللی دست زده است گفت: ما نمیتوانیم دعوت به مذاکره کسانی را باور کنیم که اعلام میکنند سختترین تحریمهای تاریخ را علیه کرامت و معیشت ملتمان اعمال کردهاند.
به گزارش همشهری، او با اشاره به اینکه رویکرد دولت کنونی آمریکا نسبت به برجام، نهتنها نقض قطعنامه 2231، بلکه تجاوز به حاکمیت و استقلال سیاسی و اقتصادی کلیه کشورهای جهان است تصریح کرد: ایران با وجود خروج آمریکا از برجام تا یک سال، همچنان نسبت به اجرای تمامی تعهدات هستهای خود وفق برجام، وفادار بوده است. ما به احترام قطعنامه شورای امنیت، به اروپا فرصت دادیم تا به تعهدات یازدهگانه خود برای جبران خروج آمریکا عملکند ولی متأسفانه فقط حرفهای زیبایی شنیدیم و شاهد اقدام مؤثری نبودیم. اینک بر همگان ثابت شدهاست که آمریکا به تعهدات خود پشت میکند و اروپا از اجرای تعهداتش ناتوان است.
وی ادامه داد: ما حتی در اجرای بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، راهبرد گام به گام را در پیش گرفتیم، و هنوز بر عهد خود به برجام، برجا ماندهایم، اما صبر ایران هم حدی دارد؛ وقتی آمریکا قطعنامه سازمان ملل متحد را حرمت نمیگذارد، وقتی اروپا ناتوانی خود را به نمایش میگذارد، تنها راه، تکیه بر عزت، غرور و اقتدار ملی است.
رئیسجمهور یادآور شد: ما را به مذاکره میخوانند؛ درحالیکه خود از معاهده گریزانند. ما با همین دولت فعلی آمریکا بر سر میز 1+5، در گفتوگو بودیم؛ اما آنها بر عهد سلف خویش، خط بطلان کشیدند.
روحانی اظهار کرد: من به نمایندگی از ملت و کشورم، اعلام میکنم که پاسخ ما به مذاکره تحت تحریم، «نه» است. دولت و ملت ایران، یک سال و نیم زیر شدیدترین تحریمها، استقامتکرده است و هرگز با دشمنی که میخواهد با سلاح فقر، فشار و تحریم ایران را به تسلیم وادارد مذاکره نخواهد کرد.
او این را هم گفت که اگر پاسخ آری میخواهید همانطور که رهبر معظم انقلاب اعلام کردهاند، تنها راه برای گفتوگو، بازگشت به تعهدات است. اگر نسبت به اسم برجام حساسیت دارید، به رسم آن بازگردید و به چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، متعهد باشید. تحریمها را متوقف کنید تا راه گفتوگو باز شود.
روحانی یادآور شد: من به روشنی میگویم که اگر به حداقلها قانع هستید، ما هم به حداقلها بسنده میکنیم. برجام، حداقل بود؛ چه برای شما و چه برای ما. اما اگر بیشتر میخواهید، باید بیشتر بپردازید. اگر بر سر حرف خود هستید که فقط یک خواسته از ایران دارید و آن، عدمساخت و بهرهگیری از سلاح هستهای است، این با نظارت آژانس و بالاتر از آن، فتوای رهبری ایران، حاصل میشود. فقط کافی است به جای نمایش مذاکره، به واقعیت مذاکره بازگردید. عکس یادگاری آخرین ایستگاه مذاکره است، نه نخستین ایستگاه.
رئیسجمهور در بخش دیگری از سخنان خود از ابتکار ایران برای امنیت منطقه رونمایی کرد و گفت: بنا به مسئولیت تاریخی کشورم در حفظ امنیت، صلح، ثبات و پیشرفت در منطقه خلیجفارس و تنگه هرمز، همه کشورهایی را که از تحولات خلیجفارس و تنگه هرمز متأثر میشوند به «ائتلاف امید»HOPE یعنی«ابتکار صلح هرمز» (Hormoz Peace Endeavor) دعوت میکنم.
هدف «ائتلاف امید» ارتقای صلح، ثبات، پیشرفت و رفاه کلیه ساکنان حوزه تنگه هرمز و تفاهم متقابل و روابط صلحآمیز و دوستانه میان ایشان است. این ابتکار حوزههای مختلف همکاری مانند تأمین همگانی امنیت انرژی، آزادی کشتیرانی و انتقال آزادانه نفت و سایر منابع از و به کشورهای حوزه تنگه هرمز و فراتر از آن را در بر میگیرد.
او تصریح کرد: «ائتلاف امید» بر پایه اصول مهمی همچون پایبندی به اهداف و اصول ملل متحد، احترام متقابل، منافع متقابل، جایگاه برابر، گفتوگو و تفاهم، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی، خدشهناپذیری مرزهای بینالمللی، حل و فصل مسالمتآمیز تمامی اختلافات و از همه مهمتر دو اصل بنیادین «عدمتجاوز» و «عدمدخالت در امور داخلی یکدیگر» قرار دارد. حضور سازمان ملل متحد برای ایجاد یک چتر بینالمللی در حمایت از «ائتلاف امید» نیز امری ضروری است.
روحانی با اشاره به برخی کشورهای عربی منطقه گفت: صلح ، امنیت و استقلال همسایگان ما، صلح و امنیت و استقلال ماست. آمریکا همسایه ما نیست. این جمهوری اسلامی ایران است که همسایه شماست و از دیرباز به ما آموختهاند که «اول همسایه؛ آنگاه خانه». در روز واقعه، ما و شما تنها میمانیم. ما با هم همسایهایم، نه با آمریکا!
رئیسجمهور اظهار کرد: آمریکا اینجاست، نه در خاورمیانه. آمریکا وکیل هیچ ملتی و کفیل هیچ دولتی نیست. هیچ دولتی به دولت دیگر، وکالت نمیدهد و کفالت خویش را به دیگری نمیسپارد. اگر امروز شعلههای آتش یمن، تا حجاز هم زبانه کشیده است، باید آتشافروز را جست و تنبیه کرد، نه اینکه بیگناهان را آماج تهمتها و کینهها قرار داد. امنیت عربستان با پایان دادن تجاوز به یمن، حاصل میشود نه با دعوت از بیگانگان.
رئیسجمهور در بخش پایانی سخنان خود در رابطه با تنش در منطقه هشدار داد و گفت: منطقه ما بر لبه پرتگاه ایستاده است؛ تا جاییکه تنها یک اشتباه میتواند آتشی بزرگ را برافروزد. ما دخالت تحریکآمیز بیگانگان را تحمل نمیکنیم و به هرگونه تعرض به امنیت و تمامیت سرزمینی خود، قاطعانه پاسخ میدهیم. اما راه جایگزین و مطلوب ما، همبستگی میان همه ملتهای دارای منافع مشترک در خلیجفارس و منطقه هرمز است.
روحانی در پایان بیان کرد: بیایید به جای سرمایهگذاری در جنگ و خشونت، روی امید به یک آینده بهتر، سرمایهگذاری کنیم. به عدالت برگردیم. به صلح، به قانون، به عهد و پیمان و به میز مذاکره بازگردیم.
رو در رو با شبکه محبوب ترامپ
روحانی در حاشیه برنامههای خود در نیویورک با شبکه دستراستی فاکسنیوز که شبکه مورد علاقه و نزدیک دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکاست مصاحبه کرد، او در این مصاحبه گفت: آقای ترامپ اعتماد را بر هم زد. چون ما با هم توافق کرده بودیم و برجام توافق 7کشور بود و او بدون بهانه و دلیل از این توافق خارج شد. بنابراین اگر دولت آمریکا علاقهمند به مذاکره است، باید اعتماد ایجاد کند.
روحانی یادآور شد: با آمریکا 2سال مذاکره کردیم و در یک نوبت وزیران امور خارجه ایران و آمریکا 17روز در اروپا ماندند و مذاکراتشان را ادامه دادند تا 7کشور به یک توافقی که بسیار سخت بود دست یافتند و شورای امنیت سازمان ملل هم آن را تأیید کرد اما آمریکا از این توافق، بدون هیچ دلیلی خارج شد و بنابراین پایه اعتماد را بر هم زد.
رئیسجمهور با تأکید بر اینکه بهنظرم مسئله مهمتر از برجام و هستهای، اعتماد است، گفت: آقای ترامپ اعتماد بین دو کشور را تخریب کرد و این بسیار مهم است. باید اعتماد برگردد و لازمه بازگشت اعتماد، توقف فشارهای آمریکا بر مردم ایران است.
مکث
حاشیههای حضور ، ملاقات و سخنرانی روحانی در نیویورک
رئیسجمهور قبل از سخنرانی خود در صحن سازمان ملل با سران کشورهای جهان رایزنی کرد که دیدارهای سران اروپایی با او، هر کدام حاشیههایی داشت، از خندههای جنجالی روحانی تا لبخوانی آنچه بین او و رهبران اروپایی گذشت و نیز مصاحبه با شبکه مورد علاقه ترامپ باعث شد نگاهها در نیویورک به سمت هیأت ایران باشد.
امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه پس از یک دور ملاقات با روحانی که بهصورت رسمی انجام شد هنگامی که روحانی مشغول دیدار با نخستوزیر انگلیس بود ناگهان خود را به اتاق هیأت ایران رساند و دوباره به مذاکره پرداخت.
تصاویر منتشر شده نشان میدهد که دقایقی از مذاکرات سر پایی مکرون با روحانی با همراهی بوریس جانسون، نخستوزیر انگلیس بوده است، همچنین در فیلمهایی که از این رایزنیها منتشر شده میتوان برخی از سخنان رد و بدل شده بین طرفین را شنید، جایی که روحانی به مکرون میگوید شما مذاکراتتان خوب داشت پیش میرفت یک دفعه متوقف شدید. بهنظر میرسد اشاره روحانی به طرح امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه درباره برجام است که قرار بود براساس آن ایران 15میلیارد دلار اعتبار دریافت کند و در ازای آن به برجام بهطور کامل عمل کند اما طرح مکرون پس از مخالفت ترامپ معلق ماند. روحانی قبلا درباره تحرکات مکرون گفته بود که عملیاتی شدن طرح او نیازمند لغو تحریمها از سوی ترامپ است.
رئیسجمهور فرانسه در دیدار سرپایی که به همراه جانسون با روحانی داشت این را هم میگوید اگر بدون جلسه با ترامپ اینجا را ترک کنید، فرصت از دست رفته است چون شما تا مدتها به اینجا نمیآیید و ترامپ هم به تهران نمیآید، در این هنگام جانسون وارد بحث میشود و به روحانی میگوید باید کنار استخر بایستی و بپری داخل آب؛ مکرون در واکنش به این مثال جانسون میگوید: موافقم، جالب اینکه روحانی در واکنش به همه این سخنان مکرون و جانسون فقط میخندد؛ با این حال روحانی در نشست امسال سازمان ملل دیدارهایی بیسابقه داشت، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان برای نخستینبار با روحانی دیدار کرد و تصاویری هم منتشر شد که مرکل و روحانی را در حال رایزنی سرپایی بهصورت خصوصی نشان میداد.
غیبت مجید تختروانچی، سفیر ایران در سازمان ملل در دیدارهای روحانی از دیگر حاشیههای نشست نیویورک بود در این رابطه یک منبع مطلع در نیویورک به خبرنگار همشهری گفت: آقای روانچی بهدلیل کسالت در بیمارستان بستری است و از هفته آینده به محل کار خود بازمیگردد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در واکنش به تلاشهای مکرون برای مذاکره ایران و آمریکا به خبرنگاران گفت: او در حال رایزنی است. تعدادی افراد دیگر نیز همینطور هستند، ازجمله عمران خان نخستوزیر پاکستان. همچنین صدراعظم مرکل در این مسئله بسیار دخیل است. افراد زیادی میخواهند ما را پای میز (مذاکره) ببرند. باید ببینیم چه میشود ولی تاکنون با دیدار موافقت نکردهایم.
حاشیههای سخنرانی روحانی در سازمان ملل
ـ هنگام سخنرانی روحانی سالن تقریبا پر بود.
ـ زمانی که روحانی به اقدامات رژیم صهیونیستی اشاره میکرد دوربین سازمان ملل روی میز نمایندگی این رژیم رفت که خالی بود.
ـ از طرف آمریکا یکی از دیپلماتهای ارشد این کشور هنگام سخنرانی روحانی حضور داشت و به دقت یادداشتبرداری میکرد.
ـ هنگامی که روحانی در بخشهایی از سخنانش به عربستان اشاره داشت صفحه نمایشگر، میز این کشور را نشان داد که اعضای هیات این کشور در حال گوش دادن و نتبرداری بودند.
ـ پس از سخنرانی روحانی، یوسف بنعلوی وزیر خارجه عمان نزد او رفت و لحظاتی با او سخن گفت.