داستان خرمشهر در قلب پایتخت
گفت‌و‌گو با ناصر پلنگی درباره نقاشی دیواری‌های‌خرمشهر
فهیمه پناه‌آذر/روزنامه نگار
پانورامای دفاع‌مقدس (سراسر نمای دفاع‌مقدس) در خاورمیانه بعد از ترکیه دومین پانوراما به‌حساب می‌آید؛ پانورامایی که به‌صورت نقاشی دیجیتال ایجاد شده است. ناصر پلنگی، نقاش و مجسمه‌سازی که نام او با نقاشی‌های خرمشهر گره خورده می‌گوید:«این دومین پانوراما موزیک در خاورمیانه است و پانورامای ایران از ترکیه بزرگ‌تر است که به‌صورت نقاشی دیجیتال زیر این گنبد اجرا شده است.»
وی اضافه می‌کند:«این نقاشی دیجیتال توسط 36پروژکتور زیر گنبد موزه پانوراما خودنمایی می‌کند. وقتی تماشاگر در وسط این گنبد می‌ایستد در 360درجه داخل صحنه‌ها را به‌صورت ملموس و واقعی احساس می‌کند. صحنه‌ها در چندین لایه خودنمایی می‌کنند و اندازه‌های طبیعی دارند. در لایه اول همه نقاشی‌ها و ابعاد افراد تا 2 متر است و تانک‌و ادوات جنگی و تمام اشیا در لایه اول اندازه طبیعی دارند. به مرور اندازه‌ها کوچک‌تر می‌شوند.»
این نقاشی دیجیتال با وسعت 2هزار مترمربع داستان اشغال خرمشهر تا فتح خرمشهر را برای مخاطبان بازگو می‌کند. پلنگی درباره سناریوی این پانوراما به همشهری توضیح می‌دهد:«موضوع نقاشی این موزه به خرمشهر از سال1359 که زمان اشغال این شهر تا سوم خرداد 61 آزادسازی شهر مرتبط است و به وسیله نقاشی دیجیتال دور تا دور گنبد داستان شهر را به مخاطبان نشان داده‌ایم؛ از حمله عراق به خرمشهر، مقاومت 45روزه مردم و نیروهای نظامی، فتح خرمشهر و مراحل آزادسازی شهر که تحت عنوان عملیات بیت‌المقدس صورت گرفت.» پلنگی ادامه می‌دهد: «این داستان در گنبد پانوراما در چند مرحله تعریف می‌شود. بزرگ‌ترین چالش ما این بود که بتوانیم به‌صورت طبیعی آن را به مخاطبان نشان دهیم و برای این کار حتی راه‌های آبی، خاکی و هوایی در عملیات را هم نشان داده‌ایم. یکی از چالش‌ها در پانورامای ترکیه این است که شاهد صحنه یک لحظه به‌عنوان مخاطب هستیم اما در پانورامای ایران باید 2 سال حادثه را به نمایش می‌گذاشتیم و پیوند دادن عناصر با یکدیگر در شرایط خاص و در فضای نیم‌کروی چالش بزرگی بود. همه اینها (آوردن راه‌های آبی، خاکی و هوایی، فضاهای عملیات و...) به لحاظ ترکیب‌بندی محاسبات ویژه‌ای می‌طلبید که در نهایت به سرانجام رسید.»
ناصر پلنگی به همراه امین پلنگی -پسرش- که در این پروژه مشارکت داشته، درباره استفاده از مستندات توضیح می‌دهد:« مراحل دکوپاژ عکس‌ها و مستندات از منابع مختلف بوده و این منابع تصویری به‌عنوان مستندات یک حادثه تاریخی در کنار طراحی‌ها و عکس‌هایی که خودم در آن دوران در خرمشهر حضور داشتم و گرفته بودم، آورده شد و از همه آنها استفاده کردیم.»
به گفته پلنگی، مراحل اجرای این پروژه با بهره‌گیری از مستندات تصویری و با تکنیک دکوپاژ عکس‌ها توسط پسرش انجام شد. مراحل نقاشی دیجیتال اتفاق افتاد که بزرگ‌ترین نقاشی دیجیتال در خاورمیانه است. این نقاش اشاره می‌کند که این پروژه ملی با این وسعت به‌عنوان نخستین نقاشی دیجیتال ایران است که انجام آن 5سال به طول انجامیده و ابتدا قرار بود پروژه در اختیار هنرمندانی از کشورهای دیگر قرار بگیرد اما در نهایت ناصر پلنگی به همراه پسرش کار را انجام دادند.
پلنگی توضیح می‌دهد: «با توجه به اینکه در زمان اشغال و آزادسازی خرمشهر در آنجا بوده و از نزدیک شاهد همه اتفاقات و رنج‌و دردها بوده، عرقی که به خرمشهر داشته، خودش تصمیم می‌گیرد که کار را به پایان برساند.» وی می‌گوید:«سابقه اجرای این کار به سال1359 بازمی‌گردد؛ زمانی که دانشجو بودم و جنگ آغاز شده بود. به‌صورت خودجوش به خرمشهر رفتم تا عکس بگیرم. در آن زمان به‌عنوان شاهد عینی در همه جا حضور داشتم؛ از خط مقدم گرفته تا بهشت‌زهرا. در کوچه پسکوچه‌های شهر مردان و زنانی را می‌دیدم که مقاومت می‌کردند. زمانی که پیشنهاد شد این موزه با موضوع خرمشهر ساخته شود، با خوشحالی پذیرفتم و با تمام مشکلات و عدم‌وجود منابع علمی و رشته‌های دانشگاهی در این موضوع کار را با پسرم ادامه دادم.»
ساخت پانورامای دفاع‌مقدس
این پروژه ملی با این وسعت به‌عنوان نخستین نقاشی دیجیتال ایران است که انجام آن 5سال به طول انجامیده و ابتدا قرار بود پروژه در اختیار هنرمندانی از کشورهای دیگر قرار بگیرد اما در نهایت ناصر پلنگی به همراه پسرش کار را انجام دادند
هشت سال جنگیدن و دفاع از خاک کشور با گذشت 31سال هم فراموش نمی‌شود؛ هشت سالی که انسان‌های شجاع و دوست‌داشتنی را از دست داده‌ایم. نمی‌توان این هشت سال را از تاریخ کشور حذف کرد. باید آن را نگاه داشت حتی اگر یادآوری‌اش سخت باشد. خاطره‌ها فراموش نمی‌شوند. نسل‌ها می‌آیند و می‌روند، اما قرار است این هشت سال همچنان دیده شود تا یادمان باشد چه بر سر ایران آمد. پانورامای دفاع‌مقدس و باغ موزه دفاع‌مقدس در دل پایتخت 2 نشانه هستند؛ نشانه‌ای هنری از آن دوران که می‌تواند گردشگر داخلی و خارجی را به همان سال‌های جنگ ببرد. در این گزارش به بناهای هنری در ارتباط با جنگ تحمیلی نگاهی کرده‌ایم.
ضرورت ایجاد بناهای هنری دوران دفاع‌مقدس در پایتخت
علیرضا آقایی- مدیر شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران- از ضرورت ایجاد فضاهای هنری در ارتباط با دوران جنگ تحمیلی می‌گوید. آقایی، تهران را نیازمند ایجاد نمادها و المان‌های هنری دوران دفاع‌مقدس خوانده و با اشاره به پانورامای دفاع‌مقدس به همشهری می‌گوید:«نسل جدید ما باید با برهه‌ای که جنگ اتفاق افتاد آشنا شود چرا که 8 سال تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود، بنابراین تصمیم بر این شد تا فضایی مختص این موضوع فراهم شود. فضای پانوراما در
3 هزار و 600مترمربع ایجاد شده که در این سراسرنمای دفاع‌مقدس حماسه فتح خرمشهر با نقاشی‌های ناصر پلنگی دیده می‌شود. این پانوراما با توجه به مختصات و نقاشی‌های دیجیتال می‌تواند یکی از مراکز گردشگری برای پایتخت‌نشینان، دیگر شهرها و حتی کشورهای دیگر باشد.» به گفته آقایی، پانوراما ویژگی خاص به لحاظ ساختار هنری دارد و براساس طراحی‌های روز دنیا ساخته شده است.
وی همچنین علاوه بر پانوراما به باغ موزه دفاع‌مقدس نیز اشاره می‌کند که این باغ موزه در اراضی عباس‌آباد و در 11هکتار ساخته شده و جزو موزه‌های بزرگ تهران به شمار می‌رود، علاوه بر بخش داخلی موزه؛ تجهیزات نظامی هم وجود دارد که در طول سال میزبان شهروندان است.
آقایی به لزوم ایجاد موزه‌های جنگ اشاره می‌کند: «در پایتخت امکاناتی وجود دارد که تاکنون استفاده نشده نمونه آن موزه نیروهای هوایی در خیابان پیروزی است که قرار شده با تفاهمنامه‌ای میان شهرداری با نیروی هوایی این موزه بار دیگر بازگشایی شود. یکی دیگر از مراکزی که پیگیر آن هستیم، خانه شهید تندگویان است که قرار شده خانه مرمت و به شکل موزه خانه احیا شود.»
ساخت پانورامای دفاع‌مقدس
این پروژه ملی با این وسعت به‌عنوان نخستین نقاشی دیجیتال ایران است که انجام آن 5سال به طول انجامیده و ابتدا قرار بود پروژه در اختیار هنرمندانی از کشورهای دیگر قرار بگیرد اما در نهایت ناصر پلنگی به همراه پسرش کار را انجام دادند
