گزارش
استقرار ۴۰۰ هزار تبریزی در حریم گسل شمال تبریز
استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی: با توجه به گسیختگی مستقیم گسل این منطقه و تخریب قابل توجه در صورت وقوع زلزله، ضرورت دارد ساخت‌و‌ساز در حریم این گسل هرچه سریع‌تر متوقف شود
استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله با تأکید بر این‌که ساخت‌و‌ساز در شهرک باغمیشه بر پهنه گسله در شیب دامنه محل عبور گسل شمال تبریز بوده است اظهار کرد: حدود ٤٠٠ هزار شهروند تبریزی در ناحیه حریم گسل شمال تبریز و حریم لغزش‌های بالقوه و بالفعل دامنه‌ای زندگی می‌کنند که برنامه راهبردی و عملیاتی برای کم کردن ریسک برای این شهروندان ضروری است.
«مهدی زارع» در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به زمین‌لغزش اخیر باغمیشه تبریز گفت: ساخت‌و‌ساز در شهرک باغمیشه بر پای دامنه و مرز گسله بین کوه و دشت و حتی با گذر از آن، طی ٢٨ سال اخیر رخ داده است.وی افزود: پهنه گسله با خاکبرداری و ناپایداری‌سازی دامنه‌های لغزشی روی گسل صورت گرفته است که علاوه بر احتمال گسیختگی مستقیم بر اثر گسلش و در نتیجه تخریب ساختمان بر اثر گسلش، احتمال آسیب در اثر زمین‌لغزش نیز وجود دارد.
زارع با اشاره به وقوع این حادثه طی چند روز اخیر(26 شهریور) در باغمیشه عنوان کرد: در فاز یک شهرک باغمیشه ساخت‌و‌ساز ساختمان‌های بلند و برج بر روی پهنه گسله آغاز شد و به تدریج کل محدوده باغمیشه با برج و آپارتمان پوشیده شد. به گفته وی، اثر حوزه نزدیک گسل در صورت حمله جبهه گسیختگی در گسل زمین‌لرزه‌ای موجب حرکت‌های شدید به‌ویژه در راستای عمود بر گسل خواهد شد.
استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله ادامه داد: بنابراین در یک زلزله شدید، گسلش در گسل شمال تبریز، اثرهای حوزه نزدیک و خرابی‌های گسترده، نه تنها در ساختمان‌های کوتاه، بلکه در ساختمان‌های بلند با تغییر مکان‌های افقی و قائم بسیار محتمل است.
ساخت‌وسازهای ناایمن ادامه دارد
زارع با بیان این‌که با توجه به گسیختگی مستقیم گسل این منطقه و احتمال وقوع جهت‌پذیری در نزدیکی پهنه گسیختگی اصلی لازم است ساخت‌و‌ساز در حریم گسل هر چه سریع‌تر متوقف شود عنوان کرد: علاوه بر مسأله احداث ساختمان، نحوه انتخاب محل برای شریان‌های حیاتی نیز باید با دقت مورد توجه قرار گیرد، چراکه در این منطقه مشاهده می‌شود که دکل‌های انتقال نیروی فشار قوی در حریم گسل شمال تبریز در فاز یک شهرک باغمیشه احداث شده است.
وی بیان کرد: در صورت بروز یک زمین‌لرزه اصلی کوچک‌تر از ۷ ریشتر که انتظار وقوع آن با توجه به سابقه لرزه‌خیزی ناحیه بسیار محتمل است، قطع این شریان‌های حیاتی میزان آسیب‌ها را دوچندان خواهد کرد. این محقق حوزه مخاطرات تأکید کرد: با توجه به جنس نهشته‌های سطحی نئوژن و کواترنری که اکثرا مارنی و رسی و در بخش‌های سطحی بسیار هوازده هستند، خطر مهمی که شهر تبریز و به‌ویژه بخش‌های شمال و شمال خاوری آن را تهدید می‌کند، خطر زمین لغزش، گسیختگی دامنه و ناپایداری زمین است.
زارع ادامه داد: با احداث مجتمع‌های مسکونی و آموزشی در پا و روی دامنه‌های تپه کوی ولیعصر، لغزش‌های متعددی در ابتدای دهه هفتاد هجری شمسی به خسارت‌های گسترده‌ای به منزل‌های مسکونی منجر شد. این مسئول افزود: احداث مجتمع در پای این دامنه‌های ناپایدار و در نزدیکی و روی لبه‌های آن ادامه دارد.
ضرورت کاهش ریسک مخاطرات برای شهروندان
این استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی با اشاره به بررسی‌های انجام شده در زمینه رویداد لغزش روی پهنه گسیختگی‌های مربوط به شاخه اصلی گسل شمال تبریز گفت: در این بررسی‌ها مشخص شد که پدیده زمین‌لغزش و ناپایداری دامنه‌ای بسیار به پدیده گسلش و پهنه‌های گسیختگی وابسته است، به نحوی که حتی قبل از یک زلزله مهم و در اثر تجاوز به حریم‌های طبیعی پای دامنه‌ها، توان وقوع لغزش‌های دامنه‌ای در چنین نواحی وجود دارد، مانند آنچه در شهریور ٩٨ رخ داد.
به گفته این محقق، نهشته‌های دامنه‌ای رس و مارن روی گسل‌های کواترنری و زمین‌لرزه‌ای نظیر گسل شمال تبریز، ظرفیت بسیار زیادی برای لغزش و ایجاد شکاف‌های سطحی و ناپایداری دامنه‌ای وجود دارد.وی تأکید کرد: با توجه به موارد ذکر شده برای ادامه مطالعات در ناحیه شمالی تبریز تأکید می‌شود حدود ٤٠٠ هزار شهروند تبریزی در ناحیه حریم گسل شمال تبریز و حریم لغزش‌های بالقوه و بالفعل دامنه‌ای زندگی می‌کنند که برنامه راهبردی و عملیاتی برای کم کردن ریسک برای این شهروندان ضروری است.
