اختراع آقای بارانی
روایتی درباره یک اسکاتلندی که البسه ضدآب ساخت تا مردم از بارشهای پرشمار در امان باشند
آب در عین حیاتبخش بودن یکی از ویرانگرترین عناصر طبیعی جهان بهحساب میآید. بسیاری از وسایلی که ما داریم بهدلیل برخورد با آب، یا نفوذ آب به آن دچار خرابی و پوسیدگی شده و در نهایت بلامصرف میشوند. یک موضوع مهم و ساده دیگر نیز وجود دارد؛ هنگام بارش باران، اگر پوشش مناسبی نداشته باشیم، خیلی راحت خیس میشویم و سرماخوردگی سادهترین نتیجه آن است. ضمن اینکه ممکن است بسیاری از برنامههای روزمره ما به خاطر بارش باران، مختل شود اما در اوایل قرن نوزدهم میلادی، چارلز مکینتاش موفق به اختراع پارچه ضدآب شد و جهان را با این ابداعش متحول کرد.
پس از باران
چارلز مکینتاش روز بیستونهم دسامبر سال1766 در گلاسکو اسکاتلند متولد شد؛ شهری که به بارانهایش مشهور است و شاید نزدیک به دوسوم از سال در آن باران میبارد. این موضوع اگرچه برای مردم آنجا به امری کاملا عادی تبدیل شده بود ولی نمیشد گفت که هنگام بارش باران، زندگی طبیعی هم در شهر جریان داشت. خیسشدن البسه و همچنین بسیاری از وسایل و حتی مواد غذایی گرفتاریهای فراوانی را برای مردم در پی داشت. راههای زیادی برای جلوگیری از این موضوع بهکار گرفته میشد اما هنوز لباسی اختراع نشده بود که هنگام بارش باران از آدمها در مقابل خیس شدن مراقبت کند.
کلیدی بهنام شیمی
به گزارش همشهری، مکینتاش از بچگی علاقه فراوانی به علمآموزی داشت و رفتهرفته به شیمی علاقهمند شد و مطالعات بسیاری در این زمینه انجام داد. پس از پایان دوران تحصیلاتش در دبیرستان، سراغ تحصیلات عالیه رفت و وارد دانشگاه گلاسکو شد. چارلز در 20سالگی کارگاهی را در گلاسکو تاسیس کرد تا بتواند به بلندپروازیهای علمیاش ادامه دهد و در واقع علم را به عمل تبدیل کند. او در کارگاهش نمک آمونیوم (یا همان آمونیومکلرید) و همچنین رنگ آبی تولید میکرد. مکینتاش در این کارگاه همچنین استات سرب و آلومینیوم را به دنیا معرفی کرد که فرایندهای جدیدی برای رنگ کردن پارچه محسوب میشدند. این کار، گام مؤثری در صنعت پارچه بود. او سالها به ابداع و اختراع مشغول بود و دست آخر هم توانست چیزی اختراع کند که گام بزرگی در صنایع مختلف از جمله صنعت پوشاک محسوب میشد.
کت ضدآب
مردم قبایل مختلف در آمریکایجنوبی و مرکزی، برای ضدآب کردن لباسهای خود، روی آنها شیره درختان گوناگون را میمالیدند. این کار البته علمی و اصولی نبود و در عین حال بهصورت کاملا سنتی انجام میشد. بنابراین، هیچگونه ثبت اختراعی در این مورد شکل نگرفته است. ضمن اینکه این تولیدات با آبوهوای آن مناطق سازگاری داشت و نمیشد از این لباسها در مناطق مختلف جهان استفاده کرد. مکینتاش اما در آزمایشگاه خود تحقیقات بسیاری انجام داد و سرانجام موفق به اختراع پارچه ضدآب شد. او پارچهای را آغشته به نفتا -که از سوختهای مایع هیدروکربنی با فراریت و اشتعالپذیری بالاست- کرد و بین آنها لاستیک طبیعی گذاشت و پارچهها را به آن چسباند.
ثبت اختراع و دردسرهای فراوان
چارلز مکینتاش اختراع خود را در سال1823 در اداره اختراعات به ثبت رساند و انحصار تولید آن را در دست گرفت. با این حال، او مجبور بود، بخش زیادی از وقت خود را صرف حضور در دادگاه کند تا جلوی دزدیده شدن طرحش و تولید غیرقانونی آن را بگیرد. با این حال پارچههایی که او تولید میکرد، کیفیت بالایی نداشتند و بوی بسیار نامطبوعی هم میدادند که البته مربوط به استفاده از فراوردههای نفتی و کائوچو بود. با این حال و به مرور زمان با پیشرفتهشدن فناوری و همچنین تحقیقات بیشتر، این مشکل نیز کمکم از بین رفت.
جرقهای برای پیشرفت
طرح لباسهای ضدآب مکینتاش باعث شد تا در ادامه، بسیاری از دانشمندان، مخترعان و صنعتگران بهدنبال توسعه آن به جهات دیگر نیز باشند. ضدآبسازی بسیاری از وسایل در واقع موضوعی است که از اختراع شیمیدان اسکاتلندی قرنهای هفدهم و هجدهم میلادی الهام گرفته شده است. چارلز مکینتاش در بیستوپنجم ژوئیه سال 1843 و در 76سالگی در همان شهری که متولد شده بود از دنیا رفت.