پدر گرامی کنسرو!

نگهداری مواد غذایی یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های مردم از زمان‌های گذشته بوده است. گوشت و سبزیجاتی که انسان‌ها به‌سختی به‌دست می‌آوردند، خیلی زودتر از آنچه تصورش را می‌کردند، فاسد می‌شد و این موضوع هزینه‌ها را بالا می‌برد. با توسعه فناوری، زمان نگهداری از مواد غذایی هم بالا رفت، اما این کافی به‌نظر نمی‌رسید تا اینکه یک سرآشپز فرانسوی راه بسیار جالبی را برای افزایش طول عمر خوراکی‌ها اختراع کرد.

رنج دورریختن
نیکولا آپر در روز هفدهم نوامبر1749 در فرانسه متولد شد. او بین سال‌های 1748 تا 1795 سرآشپز یک رستوران بود و می‌دید که مواد غذایی به آسانی جلوی چشمانش از بین می‌رود و او مجبور است آنها را دور بریزد. همین بود که به این فکر افتاد تا روشی اختراع کند که از طریق آن بتوان عمر نگهداری مواد غذایی را بالا برد. نیکولا آپر در سال 1795 شروع به‌کار در این زمینه کرد و موفقیت‌هایی را درخصوص نگهداری بیشتر سوپ، آبمیوه، لبنیات، ژله، مربا و شربت‌ به‌دست آورد.

ثبت اختراع و بردن جایزه

آپر 15 -14 سال روی طرح خود کار کرد و سرانجام آن را در ژانویه سال 1810 ارائه داد و جایزه‌ای 12 هزار فرانکی را برد. او همان سال اقدام به انتشار کتابی با عنوان «هنر حفظ گوشت حیوانات و سبزیجات» کرد. این کتاب در نوع خود نخستین کتابی بود که در زمینه آشپزی مدرن به چاپ می‌رسید.

الهام از پاستور
به گزارش همشهری، «خانه آپر» به‌عنوان نخستین کنسروسازی جهان در شهر مارسی نزدیک پاریس راه‌اندازی شد و نیکولا به‌همراه کارگرانش مشغول کنسروکردن مواد غذایی شدند. نزدیک به 100 سال قبل‌تر، لویی پاستور ثابت کرده بود که باکتری‌ها بر اثر حرارت کشته خواهند شد. او با بهره‌بردن از این کشف پزشکی، شروع به نگهداری مواد غذایی گوناگون در بطری کرد. آپر در روش خود مواد غذایی‌ای مانند گوشت گاو و گوسفند، گوشت مرغ، تخم‌مرغ و شیر را  در بطری‌های شیشه‌ای ضخیم با دهنه گشاد بسته‌بندی می‌کرد. او مواد غذایی را داخل بطری می‌گذاشت و در آن را با چوب‌پنبه می‌بست. اینگونه هوا بالای در بطری می‌ماند و نمی‌توانست وارد آن شود. آپر برای طبخ، بطری را داخل آب‌جوش می‌انداخت و اینگونه بود که ماده غذایی درون بطری به‌خوبی پخته می‌شد. روش‌های او برای جوشاندن مواد غذایی در درجه‌ای بالاتر از درجه پاستوریزاسیون (70درجه سانتی‌گراد) حتی باعث شد برخی طعم‌های نامطبوع مواد غذایی کنسرو‌شده از بین برود که این برای مشتری‌ها بسیار مطبوع‌تر بود و کنسروسازی از آن پس با اقبال عمومی بیشتری مواجه شد.

اهمیت کار پدر کنسروسازی جهان
کنسروها علاوه بر کاربری مهم‌شان در جنگ‌ها و بحران‌های مختلف، کار آشپزی را نیز سهل‌تر و سریع‌تر کرده‌اند. امروزه بسیاری از ما با استفاده از کنسرو یا یک وعده غذایی کامل را در اختیار داریم و یا اینکه بخشی از وعده غذایی خود را با استفاده از آن تامین می‌کنیم.

روش‌های دیگر کنسروسازی
در سال 1810، یک مخترع و بازرگان انگلیسی با اصالتی فرانسوی به نام پیتر دوران روش خود را در کنسروسازی به‌کار گرفت و به‌جای بطری‌های شیشه‌ای، قوطی‌های فلزی را در این صنعت نوپا توسعه داد.  صنعت کنسروسازی کم‌کم به آمریکا نیز رفت، اما این صنعت تا شروع قرن بیستم چندان شناخته‌شده و مهم نبود. قوطی‌های فلزی باعث شدند تا وسیله‌ای به‌نام دربازکن قوطی هم اختراع شود. یک انگلیسی به نام ییتس در سال 1855 این وسیله را اختراع کرد. تا پیش از آن، مردم برای بازکردن در قوطی‌های کنسرو فلزی از میخ و چکش استفاده می‌کردند!

جایزه نیکولا آپر
از سال 1942 تاکنون، بخش شیکاگوی مؤسسه فناوری‌های غذایی، جایزه‌ای را به بهترین فناوری سال صنایع غذایی اختصاص می‌دهد که نام این جایزه به افتخار مخترع فرانسوی کنسروسازی، جایزه نیکولا آپر گذاشته شده است. غیر از لوح تقدیر و تندیس، جایزه‌ای 5هزار دلاری نیز به برنده اختصاص می‌یابد.