همه دشمنان ‌من

مائده امینی/روزنامه‌نگار

4پرونده باز با همه گزینه‌های موجودشان 2سال است روی میز دونالد ترامپ هستند؛ ایران، ونزوئلا، افغانستان، کره‌شمالی. رئیس‌جمهور تهاجمی آمریکا به محض نشستن بر مسند قدرت برای همه این کشورها به شیوه خودش خط و نشان کشیده؛ از تهدید گرفته تا تحریم. کمی بعد اما در یک الگوریتم تکراری به آنها درِ باغ سبز نشان داده تا جایی که با هر سه دشمن خود جز ایران، وارد مذاکره هم شده است. اگر بتوانیم بپذیریم طالبان گروهی تأثیرگذار در  افغانستان است، آمریکا تا همین هفته گذشته به بستن این پرونده با پایان صلح بسیار نزدیک بود که این موضوع متوقف شد. در ونزوئلا هم تقریبا اوضاع به کام دو کشور و در راستای گفت‌وگو پیش رفته است. پرونده کره‌شمالی برای آمریکا با وجود همه اقدامات تاریخی و ملاقات‌های پی در پی، هنوز باز است، اما پیش‌بینی می‌شود سرنوشتی مانند ونزوئلا داشته باشد و در نهایت همه این‌ اتفاق‌ها، این ایران است که هنوز برای ترامپ، ماجرای دیگری دارد. پیش از دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری آیا پرونده ایران هم بسته خواهد شد؟ 

  توافق میان طالبان و آمریکا؛ زیر تیغ خشونت 
صلح یا جنگ؛ به دریای روابط افغانستان و آمریکا هر روز تلاطم تازه‌ای می‌رسد. تا همین یک هفته پیش منابع خبری نوشته بودند که توافق با طالبان آماده تأیید ترامپ است و البته ترامپ آن را متوقف کرد. گزینه‌هایی که همیشه روی میز ترامپ بودند، کنار رفته بودند و به‌نظر می‌رسید هرچه به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نزدیک‌تر می‌شویم، رئیس‌جمهور غیرقابل پیش‌بینی آمریکا، حداقل در ظاهر، صلح‌طلب‌تر می‌شود. شنبه هفته پیش اما دوباره ورق برگشت. ترامپ عصر شنبه، هفتم سپتامبر در چند توییت متوالی گفت که قرار بوده فردا (یکشنبه) با رهبران طالبان و رئیس‌جمهور افغانستان به‌طور جداگانه، در کمپ دیوید دیدار کند اما تصمیم به لغو این اجلاس گرفته است؛ چرا که طالبان مسئولیت حمله‌ای در کابل را پذیرفته که به کشته‌شدن ۱۲‌نفر ازجمله یک سرباز آمریکایی هم انجامیده است.  آمریکا با گروهی پشت میز مذاکره در دوحه نشسته بود که 20سال برای نابودی آن تلاش کرده و هزینه داده است. سیاستی که چندان هم به مذاق برخی از نزدیکان ترامپ مثل جان بولتون خوش نیامده و ناخودآگاه آنها را از صحنه خارج کرده بود. تا پیش از این حمله توافق زلمای خلیلزاد و طالبان از خروج 5هزار نیروی نظامی آمریکایی از افغانستان و اعلام آتش‌بس بین این دو کشور خبر می‌داد؛ اقدامی که می‌توانست آمریکا را به پایان طولانی‌ترین جنگ تاریخ خود نزدیک کند.
اگر طالبان را عضو قدرتمندی در ساختار قدرت افغانستان بدانیم کشور آمریکا و این گروه از افغانستان تاکنون هشت بار پای میز مذاکره نشسته‌اند؛ نخستین نشست مشترک هم 12 اکتبر سال سال2018 در شهر دوحه قطر برگزار شده است. مذاکراتی که حالا دوباره با لغو گفتمان صلح با طالبان از سوی آمریکا به بن‌بست خورده است. گروه طالبان در بیانیه‌ای گفته‌اند که این تصمیم «اعتبار آمریکا را زیانمند و تلفات جانی و مالی آمریکا را بیشتر و نقش آمریکا را در تعامل سیاسی متزلزل معرفی می‌کند.» محمد اشرف غنی -رئیس‌جمهور قانونی افغانستان- هم در این ماجرا موضع‌گیری کرده و گفته است صلح با طالبان زمانی صورت می‌گیرد که خشونت‌ها متوقف شود.

  آغاز مذاکرات محرمانه ونزوئلا و آمریکا 
همه‌‌چیز از به قدرت رسیدن هوگو چاوز شروع شد. زمستان روابط ونزوئلا و آمریکا، از همان زمان رسید و تنش‌های میان این دو کشور آغاز شد. حالا مدت‌هاست خیابان‌های ونزوئلا شاهد درگیری‌های خونین هستند؛ چندپارگی در جامعه به‌وجود آمده و مردم این کشور در برابر یکدیگر ایستاده‌اند. آمریکا به‌عنوان بازیگر نقش اول این صحنه، انواع تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی را علیه ونزوئلا اعمال کرد تا نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور قانونی این کشور را وادار به کناره‌گیری کند. در 2سال اخیر، ترامپ تازه به میدان رسیده، برای سرنگونی دولت نیکلاس مادورو در ونزوئلا هر آنچه از تهدید و تحریم و فشار اقتصادی و سیاسی در توان داشت، به کار برد و بارها در توییتر خود نوشت: درباره ونزوئلا باید بدانید که «همه گزینه‌ها» روی میز است. بسیاری این سخنان ترامپ را به تمایل او برای دخالت نظامی در ونزوئلا تعبیر کرده‌اند.
در مرداد 98، دونالد ترامپ، گفت که قصد دارد ونزوئلا را تحت محاصره قرار دهد یا آن را قرنطینه کند و رئیس‌جمهور ونزوئلا با ابراز محکومیت و انزجار نسبت به اظهارات او پاسخ داد که آب‌ها و دریاهای اطراف کشورش آزاد و مستقل باقی خواهند ماند و برای محکوم کردن این تهدید غیرقانونی دونالد ترامپ علیه ونزوئلا، از طریق شورای امنیت سازمان ملل اقدام کرد.
فرمان‌هایی علیه مادورو و ونزوئلا پی‌درپی صادر می‌شد. در اوایل شهریور امسال، واشنگتن نیکولاس مادورو را غیرمشروع و انتخاب دوباره او را ساختگی دانست و خوان گوایدو رهبر اپوزیسیون ونزوئلا را به‌عنوان رئیس‌جمهور قانونی به رسمیت شناخت اما چندروز بعد همین رئیس‌جمهور غیرقانونی درنظر آمریکا در یک نطق تلویزیونی تأیید کرد که برخی مقام‌های بلندپایه دولت او طی چند‌ماه گذشته مشغول مذاکره با طرف‌های آمریکایی بوده‌اند. او تأکید کرد که این مذاکرات با مجوز او و زیرنظر شخص او انجام شده است. آن سوی ماجرا این مذاکره از سوی ترامپ به شکل سر‌بسته‌ای تأیید شد تا ثابت شود ترامپ چقدر غیرقابل پیش‌بینی است. او به سرعت از خوان گوایدو و اطرافیانش ناامید شده بود. حالا با آغاز مذاکرات محرمانه میان ونزوئلا و آمریکا، ماجرای روابط پرتنش دوطرف، به خانه اول رسیده است؛ بازگشتی که اگرچه برای 2کشور خبر خوبی است اما زندگی را به کشته‌شدگان در خیابان‌ها برنمی‌گرداند. مادورو به‌عنوان رئیس‌جمهور سوگند یاد کرد و خوان گوایدو از سوی مخالفان به‌عنوان رئیس مجلس منحل‌شده تعیین شد. گوایدو دولت را غیرقانونی و خود را رئیس‌جمهور موقت خواند و آمریکا و برخی کشورهای جهان او را به رسمیت شناختند.

  دیدارهای تاریخی و بی‌نتیجه آمریکا و کره‌شمالی 
دیدار روسای 2کشور بعد از 66سال احتمالا یکی از ناب‌ترین قاب‌های عکاسی عکاسان در یکی دو سال اخیر است. نخستین دیدار رئیس‌جمهورهای آمریکا و کره‌شمالی، دونالد ترامپ و کیم جونگ اون، در هتل کپلا واقع در جزیره سنتوزای سنگاپور برگزار شد؛ دیداری که اگرچه پشت درهای بسته انجام شد اما ماحصل آن سندی بود که به واسطه تدوینش مذاکرات 2کشور ادامه پیدا می‌کرد. 2کشور، بعد از آن 2بار دیگر بر سر میز مذاکره نشستند و حتی در اقدامی تاریخی رئیس‌جمهور آمریکا وارد خاک کره‌شمالی شد. به واسطه سند اولیه امضاشده، ترامپ به ارائه ضمانت‌های امنیتی به رهبر کره‌شمالی و کیم نیز به خلع سلاح کامل اتمی متعهد شده‌اند. اما این سند و این گام رو به جلو هم حتی جلودار رفتار تهاجمی ترامپ نبود. رئیس‌جمهور آمریکا از یک‌سو در شنبه هشتم تیر‌ماه، کیم جونگ اون را به ملاقات چهارم دعوت می‌کند و از سوی دیگر چو سون خویی -معاون وزیر خارجه کره‌شمالی- در همان روز می‌گوید که اظهارات و مواضع افراطی اخیر وزیر خارجه آمریکا درباره رفتار پیونگ یانگ، انجام مذاکره دوجانبه با آمریکا را دشوارتر کرده است.
به‌نظر می‌رسد مذاکرات آمریکا و کره‌شمالی به سخت‌ترین مرحله خود رسیده است. در اواسط مرداد، کره‌شمالی نسبت به آزمایش چندموشک هسته‌ای کوتاه‌برد بالستیک اقدام کرد؛ اقدامی که به‌نظر می‌رسید نوعی اعتراض کره‌ای‌ها به روند پیش ‌روی مذاکرات با آمریکا باشد. اما ترامپ که از این اقدام چندان ناراضی به‌نظر نمی‌رسید، توییت کرد: پرتاب موشک‌های کوتاه‌برد، خلاف توافق ما و کره نیست اما کیم جونگ اون نمی‌خواهد با از بین رفتن اعتماد من، مرا ناامید کند. هنوز چیزهایی زیادی هست که کره‌شمالی باید به‌دست بیاورد.
هشتم شهریور‌ماه درحالی‌که واشنگتن همچنان از تمایل به مذاکره با پیونگ‌یانگ دم می‌زد، تحریم‌ جدیدی علیه کره‌شمالی وضع شد. آمریکا طی این تحریم‌ ۲تایوانی، ۳نهاد و یک کشتی را تحت تحریم‌های خود قرار داد. در این بیانیه آمده است که کشتی «شانگ یوان باو» که با پرچم پاناما ثبت شده است نیز تحت تحریم قرار گرفته است. عصر همان روز کره‌شمالی در واکنش به کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان اعلام کرد که اقدامات خود برای مدرن‌سازی تسلیحاتش را ادامه خواهد داد. وزیر خارجه کره‌شمالی همچنین هشدار داد که تحریم‌ها هیچ تأثیری بر تغییر رفتار پیونگ‌یانگ نخواهد داشت و تغییر رفتار کره‌شمالی را یک رؤیا خواند.