اولین نیروگاه هسته‌ای تجاری دنیا چطور بازنشسته شد؟

چندی پیش سوخت نخستین نیروگاه تجاری هسته‌ای جهان به‌طور کامل تخلیه شد تا روند برچیده‌شدن آن وارد مرحله‌ای جدید شود. این نیروگاه با نام «سلافیلد» یا «کالدر هال» در سال1956 ساخته و توسط ملکه الیزابت دوم افتتاح شد و قرار بود که تنها 20سال به فعالیت بپردازد اما تا 31مارس سال2003یعنی حدود 47سال به‌کار خود ادامه داد.

چرا ساخته شد؟
نیروگاه هسته‌ای کالدر هال نیروگاهی تجاری و غیرنظامی بود و برق تولیدشده توسط آن در طول این 47سال فعالیت، قدرت تأمین کل برق انگلستان و ولز برای 3ماه را داشت. در سال1947 و به‌دنبال توسعه برنامه‌های هسته‌ای دولت بریتانیا، مکان‌یابی برای ساخت یک نیروگاه هسته‌ای آغاز شد که در نهایت، منطقه‌ای نزدیک به روستای «سی‌اِسکیل» در ساحل دریای ایرلند در کامبریا به‌عنوان محلی مناسب برای ساخت نخستین نیروگاه هسته‌ای تجاری جهان برگزیده شد.

 روند طولانی بازنشستگی
ابتدا «وزارت تامین» بریتانیا مالکیت و اداره آن را برعهده داشت اما خیلی زود، تمامی امور آن به سازمان انرژی هسته‌ای انگلستان واگذار شد. در سال1971، مالکیت نیروگاه به شرکت سوخت هسته‌ای بریتانیا رسید و از اول آوریل2005 که نیروگاه دیگر بازنشسته شده بود، اختیارش به سازمان گسترش هسته‌ای واگذار شد. اکنون نیز شرکت سلافیلد اداره آن را عهده‌دار است و به‌همین دلیل آن را با نام نیروگاه سلافیلد نیز می‌شناسند.

ساختار نیروگاه
به گزارش همشهری، نیروگاه کالدر هال در فازهای مختلف به بهره‌برداری رسید. نخستین رآکتور با ظرفیت تولید 50مگاوات برق در سال1956و همزمان با افتتاح شروع به‌کار کرد. 3 رآکتور بعدی به‌ترتیب در سال‌های1957، 58 و 59 به بهره‌برداری رسیدند که ظرفیت هر کدام از آنها هم 50مگاوات بود. طبیعی است که نیروگاه کالدر هال با توجه به سال ساخت آن، از فناوری قدیمی برخوردار بوده باشد. رآکتور این نیروگاه قدیمی متشکل از بلوک‌های گرافیتی بود و از گاز دی‌اکسیدکربن برای خنک‌کردن استفاده می‌کرد. استفاده از این گاز، باعث افزایش آلودگی‌های زیست‌محیطی قابل توجهی می‌شد که این موضوع یکی از اصلی‌ترین دلایل از خط خارج‌شدن کالدر هال بوده است. در رآکتورهای جدید برای خنک‌کردن، از گاز استفاده می‌شود و میله‌های آنها نیز از جنس اورانیوم غنی‌شده طبیعی است.






رآکتور مگنوکس
رآکتور هسته‌ای نیروگاه کالدر هال از نوع «مگنوکس» (Magnox) بود که اکنون دیگر از این مدل رآکتور در دنیا وجود ندارد. این نوع از نیروگاه‌ها در انگلستان ابداع و فناوری آن به نقاط مختلف جهان صادر شد. همانگونه که پیش‌تر توضیح دادیم، در رآکتورهای مدل مگنوکس از بلوک‌های گرافیتی به‌عنوان تعدیل‌کننده استفاده می‌شود و گاز دی‌اکسیدکربن نیز وظیفه خنک‌کننده را برعهده دارد، این درحالی است که آلیاژ منیزیوم با مقدار آلومینیوم پایین به‌عنوان ماده غلاف میله‌های سوخت در داخل رآکتور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مراحل جمع‌آوری
پس از آنکه در سال2003نیروگاه به تولید برق پایان داد و رسما به خاموشی گرایید، کار جمع‌آوری آن با احتیاط و برنامه‌ریزی مدت‌داری آغاز شد. یکی از مهم‌ترین بخش‌های جمع‌آوری این نیروگاه در سال2007 صورت گرفت و طی آن برج‌های خنک‌کننده کالدر هال تخریب شدند. این نیروگاه دارای 4برج خنک‌کننده بود که این برج‌ها در خلال سال‌های 1950تا 1956برای خنک‌کردن آب ساخته شد. هر کدام از این برج‌ها 88متر ارتفاع داشتند که این موضوع کار تخریب را حساس‌تر و سخت‌تر کرده بود. در سال2011 بخش نخست میله‌های سوختی از رآکتور خارج شد و در ادامه این راه، مجموعه کل میله‌های سوختی کالدر هال حدود 2هفته پیش از داخل نیروگاه خارج شدند.
در مجموع 38هزار و 953میله سوخت مصرف‌شده با دقت هرچه تمام‌تر از 4 راکتور این نیروگاه برداشته شده و در محفظه‌های مخصوصی منتقل شده‌اند. طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، قرار است فرایند تخلیه و پاکسازی کامل محوطه کالدر هال حدود 8سال دیگر یعنی تا سال2027 ادامه داشته باشد.

سرانجام یک نیروگاه پیر
استوارت لاتام - رئیس پروژه جمع‌آوری نیروگاه شرکت سلافیلد - در این خصوص می‌گوید: «این لحظه‌ای نمادین است. کالدر هال زادگاه صنعت هسته‌ای غیرنظامی جهان بود. این نیروگاه در جهان به‌عنوان یک الهام‌بخش بود و ما را در صدر عصر اتمی قرار داد». ساختمان‌های رآکتور کالدر هال اکنون در وضعیتی قرار می‌گیرند که به آن «مراقبت و نگهداری» گفته می‌شود. قرار است در زمان تعیین‌شده کل تجهیزات و امکانات، به‌صورت کامل تجزیه و تخریب شوند.


پایان کار
پس از آنکه در سال2003نیروگاه به تولید برق پایان داد و رسما به خاموشی گرایید، کار جمع‌آوری آن با احتیاط و برنامه‌ریزی مدت‌داری آغاز شد