گزارش
مرتضی الویری: انتشار انبوهی از تخلفات که با آنها برخوردی نشده، تنها به عادی‌سازی تخلفات می‌انجامد
شفافیت فعالیت‌ها برای پایان دادن به فساد
محمود مولایی/خبر‌نگار
یک روز بعد از برگزاری جلسه هماندیشی اعضای شورای‌عالی استان‌ها با موضوع «شفافیت»، مرتضی الویری در اجلاس بیست‌ودوم این شورا از نیاز به شفاف شدن همه اقدامات و فعالیت‌ها برای پایان دادن به فساد در شهرها صحبت کرد. رئیس شورای‌عالی استان‌ها تأکید کرد: «به واسطه مسئولیت خطیر در اداره شهرها، بهتر می‌دانیم که تداوم حیات فساد در شهرها چالشی کلیدی است که رسیدگی به آن اولویت دارد. مدیریت شهری برای حل این معضل، نیاز به شفاف شدن همه اقدامات و فعالیت‌های خود دارد.» شفافیت در امور مدیریت شهری بعد از آغاز فعالیت دوره پنجم شورای شهر تهران تبدیل به موضوعی با اهمیت شد. چنان‌که شورای شهر تهران کمیته شفافیت را برای شفاف شدن فعالیت‌های شهرداری تشکیل داد. الویری، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران معتقد است: در سال‌های اخیر برای شفاف کردن فرایندها تلاش مضاعف صورت گرفته است. او گفت: «یکی از نمونه‌های موفق شفافیت، ساماندهی وظایف شوراهای معماری مناطق در تهران است که بدون توقف و حذف ساختار، تنها ملزم به ثبت تصمیمات در سامانه شهرسازی شدند که مرحله بعدی شفافیت برای آنان، انتشار عمومی اطلاعات را شامل می‌شود. انتشار مصوبات، قراردادها و معاملات اگرچه مهم است، اما تنها بخشی از این تلاش است و هنوز کافی نیست. ما خوب می‌دانیم که این اصلاحات زمانبر و دشوار است، اما مسئولیت آن را بر دوش خود می‌دانیم.» او پیشنهادهای جدی‌ای برای کاهش تخلف و فساد در سیستم‌ها داد و انحلال گلوگاه‌های فساد، جایگزینی مدیران سالم با ناسالم و تغییر ضوابط و قوانین برای بهبود شفافیت را از راه‌های مبارزه با فساد دانست که وجود دارد و ادامه داد: «انتشار انبوهی از تخلفات که برخوردی با آنها نشده، تنها به عادی‌سازی تخلفات می‌انجامد. لذا نیاز است تا نهادهای نظارتی همچون قوه قضاییه برای پاسخ به مطالبه‌گری افکار عمومی، تخلفات را پیگیری کنند. مدیریت شهری نه‌تنها در این دوره اخیر که در سال‌های گذشته هم باید پاسخگوی عملکرد خود باشد.» الویری یادآور شد: «افشاگری‌ها در چرخه رقابت‌های سیاسی، کارکرد خود را از دست می‌دهند. بدین‌ترتیب، فساد در پله و لایه‌ای عمیق‌تر پنهان می‌شود. یعنی، هرچند افشاگری انجام شود، اما مشکل سیستم به قوت خود باقی بماند، مسئله فساد کماکان تداوم می‌یابد. لذا مأموریت ما اصلاح فرایندهای فسادزا در همه ساختارهاست.»
شفافیت، یک اصل از اصول هشت‌گانه حقوق شهروندی
نشست هماندیشی شورای‌عالی استان‌ها با حضور رئیس کمیسیون شفافیت مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیته شفافیت شورای شهر تهران در شرایطی برگزار شد که پایگاه اطلاع‌رسانی فراکسیون شفافیت شورای‌عالی استان‌ها آغاز به‌کار کرد. محمود صادقی، نماینده مردم تهران در مجلس درباره شفافیت گفت: «امروزه شفافیت به‌عنوان اصول و لوازم حکمرانی شایسته و خوب شناخته می‌شود و ما این موضوع را در مبانی دینی خود نیز مشاهده می‌کنیم. امام‌علی(ع) در نامه‌ای که به والیان نوشتند، اعلام کردند که هیچ سری را غیر از مسائل نظامی میان مردم و خود پنهان نگه ندارید، زیرا دانستن موضوعات حکمرانی از حقوق مردم است. مقام معظم رهبری نیز در تمام جلسات خود با مدیران دستگاه‌ها همواره بر لزوم شفافیت بر عملکرد تأکید داشتند.» او ادامه داد: «شفافیت وضعیتی است که در آن اطلاعات و ارتباطات، عملکرد مؤسسات و مقامات و اداره‌های دولتی در زمان مناسب در دسترس عموم و مراجع نظارتی قرار می‌گیرد و مبانی شفافیت نیز به مثابه یک حق تلقی می‌شود و دسترسی به اطلاعات یکی از ارکان حکمرانی خوب است.» رئیس کمیسیون شفافیت مجلس با اشاره به‌وجود قوانین داخلی در حوزه شفافیت یادآور شد: «قانون انتشار و دسترسی آزاد اطلاعات مصوب سال۸۷، قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب سال۹۰، قانون پیشگیری از وقوع جرم مصوب سال۹۴ مجمع تشخیص مصلحت نظام، قانون الحاق جمهوری اسلامی به کنوانسیون سازمان ملل متحد در زمینه مبارزه با فساد مصوب سال۸۷، قانون برنامه ششم توسعه مصوب۹۶ و قانون بهبود کسب‌وکار و رفع موانع تولید ازجمله قوانین داخلی است که ما در حوزه الزام شفافیت داریم.» او تأکید کرد: «بسیاری از مفاسد در تاریکی اتفاق می‌افتند و شفافیت یعنی تاباندن نور و باید بدانیم در دنیا بحث شفافیت از حکومت‌ها محدود به بخش دولتی و مدیریتی نیست و بخش‌های خصوصی و شرکت‌ها نیز اطلاعات فعالیت خود را در معرض دید عموم قرار می‌دهند.» صادقی همچنین با اشاره به ارائه لایحه دولت با موضوع شفافیت گفت: «خوشبختانه دولت لایحه شفافیت را ارائه کرد و با نگاهی به آن شاهد هستیم بسیاری از فتنه‌ها کاهش پیدا کرده است و این چیزی است که ما به آن نیاز داریم که هرجا درباره مردم تصمیم‌گیری می‌شود، باید شفافیت نیز باشد.» مرتضی الویری، رئیس شورای‌عالی استان‌ها موضوع شفافیت را یکی از اصول هشت‌گانه حقوق شهروندی دانست و گفت: «شفافیت در ۲حوزه، تشابه زیادی به کارکرد شورا‌ها دارد؛ یکی از آنها عملکرد مؤثر در نهاد مجلس شورای اسلامی است که ریاست فراکسیون آن را آقای صادقی برعهده دارد و دیگری عملکرد شهرداری تهران و شورای شهر تهران است که ریاست کمیته شفافیت شورای شهر برعهده بهاره آروین است.» او با اشاره به آغاز به‌کار رسمی پایگاه اطلاع‌رسانی فراکسیون شفافیت شورای‌عالی استان‌ها عنوان کرد: «امیدواریم که این پایگاه منشأ و پایه‌ای برای ایجاد شفافیت در سایر رده‌های فرادستی مدیریتی باشد و تداوم یابد.»
مدیریت یکپارچه به‌جای مدیریت ناهماهنگ شهری
طرح مدیریت یکپارچه شهری در مجلس به نتیجه نرسید، اما رئیس شورای‌عالی استان‌ها پیگیر طرح جایگزینی برای تصویب در مجلس است. مرتضی الویری در آخرین اجلاس شورای‌عالی استان‌ها گفت: «تغییر از مدیریت ناهماهنگ شهری به مدیریت هماهنگ و یکپارچه شهری نه فقط زمینه‌ساز ارتقای خدمات شهری و اجرای صحیح طرح‌های توسعه شهری است بلکه کمک می‌کند تا نهاد سیاستگذار، مجری و ناظر، همگی در کنار هم و به‌صورت هم‌افزا فعالیت داشته باشند. مدیریت یکپارچه شهری در ابعاد گوناگونی مانند خدمات شهری، حمل‌ونقل و ترافیک، محیط‌زیست و اقتصاد و طرح‌های توسعه شهری تأثیرگذار است. واگذاری اختیارات به شهرداری‌ها باید براساس نظامی یکپارچه صورت بگیرد و ابزار اجرا هم به میزان واگذاری وظایف صورت پذیرد. تحقق مدیریت یکپارچه شهری در مقابل مدیریت جزیره‌ای می‌تواند برنامه‌ریزی و بودجه شهرها را هدایت کند و موجب تحقق هرچه بهتر حقوق شهروندی شود.» او تأکید کرد: «معنای مدیریت یکپارچه، الزاما در اختیار گرفتن تمامی امور به‌دست شهرداری‌ها نیست و می‌توان در سطوح مختلف و گام به گام مطرح و به عرصه اجرا برسد.»
