تغییر ریل صنعت فولاد ایران در بازارهای جهانی

وزارت صنعت از برنامه خود برای تغییر ریل و اصلاح ساختار صادرات زنجیره فولاد رونمایی کرد. حسین مدرس‌خیابانی، قائم‌مقام بازرگانی وزیرصنعت، در گفت‌وگو با همشهری، ضرورت تدوین این سیاست تازه را افزایش مزیت صادراتی زنجیره فولاد، شامل سنگ آهن، شمش و مقاطع فولادی اعلام کرد اما به گفته او، از این عامل مثبت بهره درستی نبرده‌ایم به‌طوری که به‌دلیل سیاستگذاری غیرمتمرکز در مسیر زنجیره فولاد، صدور سنگ‌آهن افزایش یافته و در نتیجه دسترسی تولیدکننده‌های بزرگ ایرانی، به این ماده اولیه تولید فولاد، کاهش یافته است.

به گزارش همشهری، با وجودکاهش نرخ پایه فلزات در سطح جهان، تغییر نرخ برابری ریال در برابر دلار، به افزایش مزیت صادراتی زنجیره فولاد ایران منجر شده، البته در این میان کیفیت بالای فولاد ایران هم خود عامل دیگری در افزایش اقبال مشتریان خارجی به این محصولات بوده، چنان که رضا رحمانی، وزیر صنعت، دیروز با امیدواری نسبت به آینده بازارهای صادراتی زنجیره فولاد، گفت: خوشبختانه فولاد ایران از لحاظ کیفیت بسیار مرغوب است و مشتری برای آن وجود دارد، بنابراین بعید به‌نظر می‌رسد برای صادرات این محصولات در آینده با مشکل مواجه شویم.

با این حال افزایش صادرات مواداولیه فولاد، یعنی سنگ آهن و کاهش واردات ماشین‌آلات مورد نیاز برای استخراج این ماده معدنی، نگرانی‌هایی را در صنایع داخلی ایجاد کرده است. منابع خبری گزارش می‌دهند کمبود سنگ آهن در بازار داخلی در‌ ماه‌های گذشته موجب شده تولیدکننده‌های بزرگ، ازجمله فولاد مبارکه و ذوب‌آهن، برای تامین سنگ‌آهن به‌عنوان ماده اولیه تولید فولاد، با مشکلات زیادی مواجه شوند. این تولید کننده‌ها باید سنگ‌آهن را از شرکت‌های معدنی از جمله چادرملو و گل‌گهر بخرند و افزایش تمایل این شرکت‌ها برای صادرات مستقیم سنگ‌آهن، به‌معنای کاهش ماده اولیه تولید در صنایع داخلی، برای تولید شمش و سایر مقاطع فولادی است. با این حال وزارت صنعت می‌گوید از طریق اعمال سیاست‌های جدید تنظیم بازار در تلاش است زنجیره تولید و صادرات فولاد را متعادل نگه دارد.

افزایش مزیت صادراتی فولاد
حسین مدرس‌خیابانی، قائم‌مقام بازرگانی وزیرصنعت، در تشریح سیاستگذاری تازه دولت در حوزه صادرات فولاد به همشهری گفت: صادرات فلزات اساسی از ایران، به‌شدت مزیت پیدا کرده، به‌گونه‌ای که اگر همه زنجیره فولاد، شامل سنگ آهن، شمش و مقاطع فولادی را هم صادر کنیم، باز هم مزیت صادراتی داریم. او توضیح داد: به‌دلیل مزیتی که برای محصولات صادراتی از ایران، به‌ویژه پس از دور جدید تحریم‌ها ایجاد شده، قابلیت صادرات انواع محصولات تولیدی در زنجیره فولاد افزایش یافته، به‌نحوی که هم در بخش سنگ آهن به‌عنوان ماده اولیه تولید آهن و فولاد، هم در بخش شمش فولاد، به‌عنوان کالای واسطه‌ای و هم در بخش مقاطع فولادی به‌عنوان محصول نهایی، در بازارهای جهانی مزیت صادراتی داریم.
او افزود: در نتیجه این شرایط، با وجود آنکه تأکید داریم همه محصولات فولادی می‌بایست در بورس کالا عرضه شود، اما تولید‌کنندگان درهر 3بخش، یعنی سنگ آهن، شمش و تولید کننده‌های نورد فولاد، به انجام این کار تمایل چندانی نشان نمی‌دهند، زیرا به‌دلیل وجود بازارهای خوب صادراتی، ترجیح می‌دهند محصولاتشان را به سایر کشورها صادر کنند، بنابراین تغییر جهت‌گیری‌های صادراتی در زنجیره فولاد ضروری به‌نظر می‌رسد.

سیاست‌های تنظیم بازار
مدرس‌خیابانی در توضیح سیاست وزارت صنعت، برای حفظ بازارهای داخلی، در کنار توسعه بازارهای صادراتی، گفت: اعتقاد داریم به هر میزان بتوانیم صادرات زنجیره فولاد و سایر فلزات اساسی را، از سمت صادرات مواداولیه تولید، مانند سنگ آهن، به سمت صادرات محصولات نهایی یا حتی واسطه‌ای، با ارزش افزوده بالاتر سوق دهیم، میزان ارزآوری این محصولات، برای اقتصاد ایران بیشتر می‌شود. او ادامه داد: اعتقاد داریم که باید هر 3حلقه زنجیره فولاد به‌صورتی متوازن و با همدیگر کار کنند، مثلا اگر همه سنگ آهن تولید داخل را صادر کنیم، کارخانه‌های تولید شمش با کمبود سنگ آهن مواجه می‌شوند و علاوه بر آن فرصت تولید و صادرات شمش و حضور در بازارهای هدف صادراتی را از دست می‌دهیم، چنان‌که آمارها نشان می‌دهد این روزها به‌دلیل کمبود سنگ‌آهن، میزان تولید فولاد مبارکه و ذوب‌آهن کاهش یافته است. مدرس‌خیابانی تأکید کرد: با افزایش مزیت‌های صادراتی زنجیره فولاد ایران، ضرورت داشت وزارت ‌صنعت سازوکاری برای حمایت و تداوم تولید در همه بخش‌های زنجیره فولاد طراحی کند، در نتیجه تلاش کردیم با وضع عوارض صادراتی بر سنگ‌آهن، به تداوم روند تولید، در قالبی تعریف شده، کمک کنیم. او در عین حال توضیح داد: البته نباید این سیاست تازه، به‌عنوان اعمال محدودیت، در مسیر صادرات سنگ آهن، تلقی شود.

کمبود سنگ آهن
با وجود افزایش تقاضا در بازارهای جهانی برای فولاد ایرانی یکی از مشکلاتی که تولیدکننده‌های بزرگ ظرف‌ماه‌های گذشته با آن مواجه شده‌اند، کمبود مواداولیه تولید یعنی سنگ آهن است. با وجود اینکه وزارت صنعت هنوز به‌طور دقیق علت کاهش کمبود سنگ آهن در بازارهای داخلی را تشریح نکرده اما احتمالا افزایش صادرات سنگ آهن، کاهش سرمایه‌گذاری و کاهش واردات ماشین‌آلات مورد نیاز برای استخراج، ازجمله دلایل کمبود سنگ آهن در بازار داخلی است. دیروز هم رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت کمبود سنگ آهن را به‌عنوان یکی از نگرانی‌هایش برای سال‌های آینده نام برد و گفت: برای حل مشکل کمبود سنگ آهن باید در معادن سرمایه‌گذاری شود ولی تحقق این امر نیازمند ماشین‌آلات پیشرفته، تجهیزات و منابع مالی است که هم‌اکنون منابع مالی برای آن مهیا نیست. رحمانی با ابراز امیدواری به حل مشکل تامین مواداولیه صنعت فولاد، گفت: صدور بیش از حد مجوز برای توسعه صنایع پایین دست، باعث کمبود خوراک برای صنایع بالادست شده است. به گفته او، راه چاره ایجاد توازن در زنجیره تولید است.