کاهش 70درصدی تخلف در شوراهای معماری مناطق

مجید جباری/خبرنگار

بی‌تردید محمد سالاری ریاست یکی از مهم‌ترین کمیسیون‌های شورای شهر تهران را طی دوره‌های چهارم و پنجم برعهده داشته است. او در دوره گذشته نیز رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی بوده و طی 6سال اخیر برای طرح‌های کلان شهرسازی جلسات مهمی با مسئولان رده بالای وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و نیرو، قوه قضاییه و مجلس داشته است. سالاری از دستاوردهای شورا و چشم‌انداز 2سال آینده می‌گوید.


 مهم‌ترین مصوبات و تصمیمات شورای پنجم: 

لغو مصوبه برج‌باغ و جایگزین‌کردن طرح خانه‌باغ با ایجاد محدودیت جدی در بارگذاری با رویکرد صیانت از باغات باقیمانده شهر تهران به عقیده من یکی از مهم‌ترین مصوبات شورای پنجم بوده است. همچنین تصمیم‌گیری بر تحقق نظارت همگانی در فرایند تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات، چه با علنی‌کردن جلسات شورای اسلامی شهر تهران، چه با رویکرد مشارکت‌دهی گروه‌های مرجع، تشکل‌های مردم ‌نهاد، دیده‌بان‌های‌ شهری، صاحب‌نظران و متخصصان شهری در فرایند تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌‌ها و چه با ایجاد سامانه‌های شفافیت در حوزه‌های ماموریتی مختلف اعم از فروش املاک و اراضی شهر تهران، انعقاد قراردادهای پیمانکاری در همه سطوح معاونت‌ها، مناطق و نواحی برای انجام پروژه‌های شهری و چه در تصمیم‌گیری در ایجاد شفافیت و زمینه برای رصد کردن مصوبات شورای شهر از طرف مردم و انتشار عمومی اطلاعات شهرسازی تمامی پرونده‌های مناطق 22گانه از مهم‌ترین تصمیمات شورای پنجم بود. در مجموع مهم‌ترین دستاورد شورای پنجم کاهش گسترده فساد و رانت و امضاهای طلایی در تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای بوده است. نقش کمیسیون شهرسازی و معماری در این میان بسیار پررنگ بوده و بیش از 70درصد تصمیم‌گیری‌های متخلفانه و غیرقانونی را در شوراهای معماری مناطق با این رویکرد کاهش داده‌ایم؛ در واقع هزینه اداره شهر با حذف فساد‌ها و رانت‌ها با این راه کاهش یافته است.


 اهم عملکرد کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر: 

کمیسیون شهرسازی و معماری، این کمیسیون توانست با ایجاد تغییر رویکرد جدی در نگرش مدیریت شهری و توجه به مفاد طرح‌های توسعه شهری، به‌خصوص طرح تفصیلی شهر تهران و اصول شهرسازی و معماری، ضمن اینکه به میزان قابل توجهی جلوی شهرفروشی را گرفته و کاهش دهد همچنین در کاهش رانت و فساد و تصمیمات متخلفانه در حوزه شهرسازی و معماری نقش قابل توجهی داشته باشد.

 ایجاد نهاد پایش و راهبری مطالعات طرح‌های توسعه شهری با توافق میان وزارت راه و شهرسازی، شورای شهر و شهرداری به‌منظور بازنگری و انجام تکالیف طرح تفصیلی و همچنین صیانت از طرح تفصیلی، یکی از مهم‌ترین اقدامات کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران بود.
 کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران توانست ضمن اینکه زمینه لغو مصوبه برج‌باغ را فراهم کند و طرح جدید برج‌باغ را به تصویب برساند، همچنین طرح موضعی کن و فرحزاد را در راستای صیانت از باقیمانده باغات به هم پیوسته و انبوه شهر تهران را که با محدوده‌های پیرامونی نزدیک به 1400هکتار است، در شورا، کمیسیون ماده 5 و نهایتا شورای‌عالی شهرسازی به تصویب برساند و الان شهرداری تهران باید سازمان اجرایی آن را فعال کند که این نهاد در آستانه فعال کردن برای عملیاتی کردن این طرح‌ها به‌منظور ایجاد یک عرصه تفرجگاهی بی‌نظیر در این منطقه از شهر تهران است.

 کمیسیون شهرسازی و معماری در جهت کاهش تخلفات ساختمانی، ستاد هماهنگی کمیسیون ماده 100را با حضور همه سازمان‌ها و نهاد‌های ذی‌مدخل، اعم از قوه قضاییه، دیوان عدالت اداری، سازمان نظام مهندسی، نیروی انتظامی و شورا و شهرداری در وزارت کشور تشکیل داد و نهایتا ضمن اینکه با تخلفات بزرگ مقیاس به‌صورت موردی برخورد کرده‌ایم، هم‌اکنون با عملکرد شورا و کمیسیون، دیگر تخلفات بزرگ‌مقیاس جدید را مانند گذشته در تهران شاهد نیستیم. توانستیم همزمان با تعامل با دولت، زمینه تهیه لایحه اصلاح قانون ماده 100را که در ذات خود دچار مشکلات جدی است و با این ساز و کار و قوانین موجود نمی‌توانیم تأثیر قابل توجهی در کاهش تخلفات داشته باشیم فراهم کنیم و این لایحه الان در کمیسیون زیربنایی دولت در فرایند نهایی‌شدن برای ارائه به دولت و مجلس شورای اسلامی است.
 زمینه هوشمند‌سازی‌ کامل فرایند صدور پروانه ساختمانی و گواهی‌های ساختمانی را فراهم کردیم؛ از این‌رو امیدواریم در سال‌جاری بتوانیم این فرایند را هم کوتاه کنیم و هم آن را به سمت شهروند‌محوری ببریم. همچنین از اعمال سلایق و واسطه‌ها در این زمینه جلوگیری کنیم.
 در زمینه تقویت عرصه‌های عمومی و توسعه میدانگاه‌ها و پلازاهای شهری، کمیسیون شهرسازی و معماری توانست ماده 48 برنامه سوم توسعه شهر تهران را با این رویکرد به تصویب برساند و شهرداری تهران را ملزم کرد که هرساله مجموعه‌ای از پلازا‌ها و میدانگاه‌ها را در مناطق مختلف شهر تهران با رویکرد انسان‌محور کردن شهر و بازپس‌گیری فضاهای شهری از خودرو، مبتنی بر پیوست‌های مطالعاتی به نتیجه برساند و چندین میدان از این میادین در این زمینه به نتیجه رسیده است.
 درخصوص مناسب‌سازی‌ فضاهای شهری اعم از عرصه‌های عمومی از قبیل معابر، میادین و عرصه‌های عمومی، کمیسیون شهرسازی و معماری توانست ضمن افزایش بیش از 300درصدی اعتبارات مناسب‌سازی‌، ستاد مناسب‌سازی‌ شهر تهران را هم در مرکز و هم در مناطق 22گانه فعال کند. الان جلسات این ستاد به‌طور منظم در حال برگزاری است و همه مدیران شهری را با خود همراه کرده‌ایم که به مناسب‌سازی‌ معابر عمومی توجه ویژه داشته باشند.

 در زمینه احیا، نوسازی و بازآفرینی بافت‌های فرسوده، به‌رغم وجود تنگناهای مالی موجود با همراهی سایر همکاران در شورا، بودجه بهسازی محیطی و تملک باغات در بافت فرسوده را با رویکرد افزایش پروژه‌های محرک توسعه و تامین سرانه‌های خدماتی به‌صورت چشمگیری افزایش داده‌ایم. هم‌اکنون سازمان نوسازی شهرداری تهران با همکاری مناطق 22گانه در بافت‌های فرسوده اقدامات بسیار گسترده‌ای را در راستای بهسازی محیطی انجام می‌دهد و این رویکرد در تحقق بازآفرینی شهری نقش اثربخشی خواهد داشت.
 کمیسیون شهرسازی و معماری اعتقاد دارد در نهادینه‌سازی،‌ مشارکت ذی‌نفعان شهر اعم از شهروندان، دیده‌بان‌های شهری و نخبگان در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها رتبه اول را دارد و نهادینه کردن گفتمان‌سازی‌ و مشارکت ذی‌نفعان یکی از استراتژی‌های اصلی کمیسیون بوده است. با این رویکرد توانستیم جلوی طرح بارگذاری در پادگان 50هکتاری 06 را که قرار بود 1.7میلیون مترمربع بارگذاری شود، بگیریم.

 طرح احیای زیست‌شبانه را هم در برنامه پنج‌ساله برنامه توسعه شهر تهران گنجاندیم و مصوبه‌ای را در شورا از سرگذراندیم و با پیگیری مجدانه، شورای حل اختلاف نیز رأی به اجرای آن داد.
 طرح توسعه دانشگاه تهران را که یکی از مطالبات جدی نخبگان، دیده‌بان‌های شهری و دانشجویان در حوزه شهرسازی و معماری بود با کنشگری فعال در شورا، کمیسیون شهرسازی و معماری و در کمیسیون ماده 5 و شورای‌عالی شهرسازی از رویکرد آمرانه از بالا به پایین به رویکرد مبتنی بر مشارکت و مداخله ذی‌نفعان در عملیاتی کردن طرح توسعه دانشگاه تهران تغییر دادیم.
 در حوزه صیانت از حریم و مدیریت هماهنگ حریم، تلاش‌های بین‌بخشی قابل توجهی را بین مجلس، دولت و معاون اول رئیس‌جمهور انجام دادیم که درنهایت دستور معاون اول رئیس‌جمهور مبنی بر احیای سند مجموعه شهری تهران را گرفتیم و پیرو این دستور، جلسه‌ای در شورای‌عالی شهرسازی کشور در این زمینه تشکیل شده و هم‌اکنون، در فرایند تصمیم‌گیری قرار دارد.

 ساماندهی سیما و منظر شهری و هویت‌بخشی به تهران. توانستیم در این دوره قانون طراحی، نظارت و اجرای نماهای شهر تهران را تصویب کنیم و در کمیسیون تطبیق فرمانداری هم تأیید شده و هم‌اکنون همه نماهای ساختمان‌های شهر تهران در کمیته‌های نمای مناطق مورد بررسی قرار می‌گیرد. تغییر رویکردی در فرایند بررسی‌ها داریم که از تشکل‌های حرفه‌ای و دیده‌بان‌های شهری هم نمایندگانی در این کمیته‌ها حضور دارند. حتی اقدامات لازم برای حضور شهروندان و مالکان بناها که در این زمینه فراهم شود، در حال اجراست.
 طرح‌های اجرایی بلاتکلیف که در مناطق مختلف در گذشته آغاز شده، پلاک‌ها فریز شدند و مشکلات جدی را برای ذی‌نفعان ایجاد کرده؛ درصورتی که ضرورت اجرای آنها هم‌اکنون وجود ندارد. سعی کردیم بخشی از این طرح‌ها را ملغی کنیم و بقیه را در حال پیگیری هستیم.

 طرح جامع محدوده 60هکتاری برج میلاد، طرح جامع نفرآباد اطراف حرم حضرت عبدالعظیم حسنی، طرح پهنه تجارت جهانی و محور فدائیان اسلام در مناطق 15، 16و 20، طرح بازآفرینی کالبدی فضایی پادگان لوشان‌تپه منطقه 13و... را پیگیری کردیم و الان به مراحل بسیار خوبی رسیده است.
 توجه به نهادسازی در کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران هم یکی از اقدامات مناسبی بوده که در این کمیسیون صورت گرفته است؛ چرا که معتقدیم بدون مشارکت بین‌بخشی بقیه سازمان‌ها و نهادها در بسیاری از ماموریت‌های مدیریت شهری نمی‌توانیم به توفیق برسیم؛ از این رو، هم ستاد هماهنگی کمیسیون‌های ماده 100را ایجاد کردیم و هم کمیته ارتقای ایمنی ساختمان‌های شهر تهران را با نمایندگان دولت، مجلس شورای اسلامی و دیگر نهادهای معتبر بعد از حادثه پلاسکو ایجاد کردیم. همچنین مجمع مشورتی روسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شوراهای اسلامی کلانشهرها و مراکز استان‌ها را شکل دادیم. نهاد تهیه، پایش و مطالعات طرح‌های توسعه شهری را سعی کردیم نهادینه کنیم.


نقش کمیسیون شهرسازی و معماری برای کاهش فساد بسیار پررنگ بوده و بیش از 70درصد تصمیم‌گیری‌های متخلفانه و غیرقانونی را در شوراهای معماری مناطق با این رویکرد کاهش دادیم. در واقع هزینه اداره شهر با حذف فساد‌ها و رانت‌ها با این راه کاهش یافته است



اولویت‌های 2 سال آینده شورای پنجم
  اصلاح فرایند صدور پروانه‌ها و گواهی‌های ساختمانی 
 عملیاتی کردن طرح موضعی کن و فرحزاد
 فعال کردن جدی نهاد پایش و راهبری طرح‌های توسعه شهری، هم برای بازنگری طرح تفصیلی شهر تهران و درصورت لزوم انجام تغییرات ضروری در آن و هم طرح جامع شهر تهران 
 تداوم نظارت بر تصمیم‌گیری‌های شوراهای معماری مناطق و تصویب مصوبه مربوط به تعیین اختیارات شوراهای معماری مناطق 
 تداوم رویکرد جلوگیری از شهرفروشی در تهران 
 پیگیری اجرای مفاد مرتبط به ماموریت‌های شهرسازی و معماری در برنامه پنج‌ساله توسعه تهران
 تداوم رویکرد مبارزه با تخلفات ساختمانی در پروژه‌ها و ساختمان‌ها، به‌ویژه ساختمان‌های بزرگ‌مقیاس تهران
 پیگیری اجرای طرح فضای فوقانی راه‌آهن تهران- تبریز موسوم به طرح نیلوفری در منطقه 17تهران به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح بازآفرینی شهری در پایتخت
 ایجاد موزه معماری برای نخستین‌بار در تهران به‌عنوان یکی از مطالبات جدی جامعه معماری کشور 
 ایجاد خانه‌شهر و تالار‌شهر