انتقال آب سد تالوار زنجان به همدان سرعت می‌گیرد

حمید نصرتی‌قانعی | همدان ـ خبرنگار:


مدیر‌عامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان گفت: امسال برای ادامه طرح انتقال آب از سد ‌تالوار زنجان به همدان حدود 5 میلیارد ‌تومان اعتبار پیش‌بینی شده است. 

منصور ستوده در بازدید یک‌روزه خبرنگاران استان همدان از روند اجرای سد‌های خرمرود تویسرکان و گرین نهاوند اظهار کرد: سال قبل نیز حدود 5 میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی شد که حدود 14 میلیارد‌ تومان اعتبار برای این طرح اختصاص دادند. 

وزیر نیرو در نامه‌ای به رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور برای ادامه و اتمام این طرح در بازه زمانی مشخص، تامین اعتبار در حدود 100 میلیارد تومان را تقاضا کرده است. 

وی ادامه داد: سهم حقابه همدان از این طرح که مصوب سفر رهبری در سال 83 است، 63 میلیون مترمکعب است. همچنین ساخت تصفیه‌خانه سد نیز حدود 240 میلیارد‌ تومان اعتبار نیاز دارد. 


ویژگی فنی سد خرمرود 

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان در بخش دیگری از سخنان خود ویژگی فنی سد خرمرود تویسرکان را سرمایه‌گذاری و اجرای 100 درصدی طرح توسط بخش خصوصی عنوان کرد و گفت: این سد 36 ماه باز‌ه زمانی پیمان ساخت را در مجاورت روستای اشتران تویسرکان دارد. برای دسترسی بهتر به سد در حال ساخت نیز حدود یک ‌کیلو‌متر راه جدید ساخته شد که به زودی آسفالت‌ریزی می‌شود. 

ستوده خاطرنشان کرد: سهم آب مصرفی برای هر بخش به این ترتیب تعیین شد: 4/1 میلیون مترمکعب زیست‌محیطی، 5/1 میلیون‌ متر‌مکعب صنایع، 3/1 میلیون مترمکعب شرب و 3 میلیو‌ن مترمکعب کشاورزی. برای کنترل سیلاب نیز فراز‌بند طرح اجرا شد. ساخت طرح 14 مرداد 1396 آغاز شده است و تاکنون معارضی برای ساخت طرح نداشته‌ایم. 

وی با اشاره به این‌که اکنون 72 دستگاه انواع خودرو‌های سبک و سنگین سد‌سازی در این طرح فعال است، افزود: 149 نفر نیرو به صورت مستقیم و 150 نفر هم غیر‌مستقیم در این طرح مشغول‌ به‌کار هستند. پیش‌بینی هزینه ساخت طرح تا زمان تعیین‌شده 316 میلیارد ‌تومان است. امکان دارد هزینه ساخت با نوسان قیمت‌ها و فهرست بهای به‌روز و جدید تا 400 میلیارد ‌تومان هم افزایش یابد. 

این مسئول توضیح داد: با اتمام طرح آب 40 روستا، بخش‌های ‌زیست‌محیطی، صنایع، شرب و کشاورزی منطقه تامین خواهد شد. اکنون سد 6/26 درصد پیشرفت کاری دارد و حجم مخزن هم 2/8 میلیو‌ن مترمکعب است. 


افزایش بارش‌ها

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان درباره فرایند ساخت سد گرین نهاوند نیز با اشاره به بارش 604 میلی‌متری استان همدان در سال‌ جاری و افزایش 55 درصدی آن نسبت به سال قبل بیان کرد: امسال در ایستگاه مطالعاتی گرین، بیش از هزار میلی‌متر بارندگی داشتیم و آورد آب رودخانه هم در هر سال 50 میلیو‌ن ‌متر‌مکعب است.

 با این آورد مناسب آب اکنون سد گرین نهاوند در مجاورت رشته‌کوه‌های گرین نهاوند و روی رودخانه گاماسیاب با اعتباری حدود 250 میلیارد‌ تومان و حجم تنظیم آب سالانه بیش از 22 میلیون‌ متر‌مکعب در دست ساخت است. اکنون در کنار این سد یک نیرو‌گاه برق‌آبی با ظرفیت تولید برق 8/2 مگاواتی فعال است. 

وی در پاسخ به این سوال همشهری که آیا تردید‌هایی که درباره احتمال هدررفت آب از دیوار‌ه دریاچه سد وجود داشت برطرف شده است، گفت: ارتفاع پیش‌بینی‌شده اولیه دریاچه سد 114 متر بود که بعد به 70 متر کاهش یافت. سد به لحاظ هدر‌رفت احتمالی آب از لایه‌های زیرین و پیرامونی دریاچه، مطالعه اساسی شد. به این لحاظ هم مشکلی ندارد حتی در مقابل زلزله تا لرزش زمین بیش از 8 ریشتر سنجیده و مقاوم خواهد شد.

 آب سد بعد از ساخت برای شرب، صنعت، کشاورزی و مصارف زیست‌محیطی اختصاص داده خواهد شد. با آغاز‌ آبگیری سد و بهره‌برداری از آن، دریاچه‌ای به وسعت 50 هکتار در پشت دیواره سد ایجاد خواهد شد. 

ستوده یادآور شد: این طرح نیز توسط بخش خصوصی در دست اجراست و اکنون 26 درصد پیشرفت دارد. هدف از اجرای این طرح، تامین آب شرب، صنعت، کنترل سیلاب و ایجاد فضای مفرح برای گسترش صنعت گردشگری و غیره پیرامون فضای دریاچه سد است. هزینه پیش‌بینی ساخت سد تا 353 میلیارد‌ تومان طبق تغییرات قیمت‌هاست. 


واگذاری طرح‌ها به بخش خصوصی

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان در پاسخ به سوال همشهری که آب منطقه‌ای برای حمایت از بخش ‌خصوصی و واگذاری طرح‌هایش چه اقدامی انجام داده است به تعداد سد‌های استان مانند سد‌ کلان ملایر با ظرفیت 40 میلیون‌ متر‌مکعب، سرابی تویسرکان با ظرفیت 2/9 میلیون ‌متر‌مکعب و شنجور رزن با ظرفیت 5 میلیون‌ مترمکعب اشاره کرد و گفت: در سال‌های اخیر برای افزایش فعالیت بخش خصوصی و حمایت از این بخش در حوزه آب منطقه‌ای حدود 500 میلیارد ‌تومان اجرای طرح آب منطقه‌ای مانند سد گرین، خرمرود و غیره به پیمانکاران بخش خصوصی واگذار شده است تا دولت فقط در این حوزه سیاست نظارت را اجرا کند و تصدی‌گری‌ را کاهش دهد.

 همچنین اکنون در حوزه آب‌رسانی خط انتقال سد‌های سرابی تویسرکان و کلان ملایر به ترتیب 96 و 85 درصد پیشرفت کاری و تصفیه‌خانه‌های تویسرکان و ملایر نیز 63 و 75 درصد پیشرفت کاری دارند. 

ستوده با یاد‌آوری این‌که سال قبل فقط 13 طرح در حوزه آب منطقه‌ای استان اعتبار 6/29 میلیارد ‌تومانی داشت و امسال به 2/62 میلیارد تومان افزایش یافته است، افزود: از سال 93 برای اجرای طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب استان 3674 حلقه چاه غیرمجاز با طول 126 کیلو‌متر مسدود شد که به ذخیره 262 میلیون ‌متر‌مکعب از‌ آب‌‌های زیر‌زمینی منجر شد. 

در دشت‌های اسد‌آباد، نهاوند و تویسرکان سطح آب 60 سانتی‌متر بالا ‌آمد. در دشت‌های کبود‌راهنگ، همدان و بهار هم کاهش سطح آب زیر‌زمینی ثابت شد. وی یاد‌آور شد: متوسط حجم نزولات جوی استان با متوسط بارندگی 330 میلی‌متری، حدود 6424 میلیون مترمکعب در سال است که حدود 60 درصد آن تبخیر می‌شود.

 5/2 میلیارد مترمکعب منابع آبی موجود استان به عنوان منابع آب تجدیدپذیر در دسترس است که سهم آب زیرزمینی از این میزان 1790 میلیون مترمکعب در سال است که در بخش شرب، کشاورزی و صنعت استفاده می‌شود. سهم آب‌های سطحی از منابع تجدیدپذیر 780 میلیون مترمکعب است که حدود 450 میلیون مترمکعب آن از طریق سدها، شبکه‌های آبیاری و زهکشی استفاده می‌شود. 

این مقام مسئول در پاسخ به این سوال همشهری که اکنون وضعیت مصرف منابع استان چیست، اظهار کرد: اکنون از منابع آبی استان همدان حدود 5/89 درصد در بخش کشاورزی، 8 درصد در بخش شرب و 5/2 درصد در بخش صنعت استفاده می‌شود. 

با توجه به مجموع 2/2 میلیارد مترمکعب منابع آب قابل برداشت سطحی و زیرزمینی باید برای مصرف بهینه آن بیش از گذشته برنامه‌ریزی کرد. همچنین متوسط افت تراز آب زیرزمینی در مدت دوره آماربرداری 91 سانتی‌متر است. 


دشت‌های ممنوعه 

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان با بیان این‌که اکنون متوسط کسری مخزن منابع آب استان 201 میلیون مترمکعب است، گفت: استان همدان 13 دشت مطالعاتی شامل 7 دشت مستقل و 6 دشت مشترک با استان‌های همسایه دارد و اکنون همه دشت‌های استان ممنوعه یا ممنوعه بحرانی است.

 همچنین تخصیص آب در طرح‌های توسعه حدود 180 میلیون مترمکعب است که 5/24 میلیون مترمکعب در حوزه کشاورزی، 117 میلیون مترمکعب در حوزه شرب، 5/16 میلیون مترمکعب صنعت، نیم میلیون مترمکعب تغذیه و 20 میلیون مترمکعب سهم زیست‌محیطی تقسیم و توزیع شده است. 

منصور ستوده خاطرنشان کرد: برای کاهش مصرف آب منابع زیر‌زمینی یا سطحی استان با همکاری آبفا طرح تصفیه فاضلاب و انتقال آن به مراکز مهم تولید را در دستور کار قرار داده‌ایم. سالانه حدود 15 میلیو‌ن مترمکعب پساب تصفیه‌شده تصفیه‌خانه فاضلاب همدان به نیرو‌گاه هزار مگاواتی شهید مفتح همدان منتقل می‌شود.

 برای منطقه‌ اقتصادی جهان‌آباد هم 3 میلیون ‌متر‌مکعب از این پساب سهمیه اختصاص داده‌اند که در افزایش سطح منابع آب زیر‌زمینی منطقه نقش موثری داشته است. پیش‌بینی شده است حدود 81 میلیو‌ن مترمکعب پساب تصفیه‌خانه هم برای مصرف عمومی استان آماده و تامین شود.