محدودیت عرضه داروهای کمیاب در تبریز

سید مرتضی احمدپور | تبریز – خبرنگار:


آذربایجان شرقی و مرکز آن تبریز به عنوان قطب سلامت شمال غرب کشور حتی شهرهای مرزی چند کشور همسایه هم مطرح است. همواره موضوعات مرتبط با سلامت در این استان در اولویت قرار داشته است. هر از گاهی یکی از موضوعات مرتبط با این حوزه مورد توجه قرار می‌گیرد که با سلامت عمومی جامعه هم بی‌ارتباط نیست. گاهی موضوع انتقال بیماری‌های خطرناکی مانند هپاتیت از بیماران خارجی مطرح می‌شود و گاهی ترافیک سنگین حاصل از تردد خودروهای بیماران و همراهان در مرکز شهر جلب توجه می‌کند. 

در آخرین مورد کمبود دارو در استان در صدر اخبار قرار گرفته که البته مسئولان درمانی و مدیران 3 کارخانه داروسازی پیش‌تر نسبت به آن هشدار داده بودند. در چنین شرایطی بازار سیاه دارو در خیابان‌های 17 شهریور و پاستور و ولی‌عصر(عج) تبریز داغ می‌شود و بیماران بخت برگشته حاضرند با هر قیمتی دارو را تهیه کنند. 


کمبود منابع ارزی و نبود مواد اولیه؛ مانع تولید

حدود 2 ماه قبل بود که جلسه ویژه‌ای با حضور شرکت‌های داروسازی مطرح استان‌، مدیران ارشد اجرایی، مدیران دانشگاه علوم پزشکی و رئیس اتاق بازرگانی در محل اتاق بازرگانی تبریز شکل گرفت و نسبت به کمبود دارو در ماه‌های پیش رو هشدار داده شد. 

در این جلسه رؤسای دارو‌سازی از کمبود منابع ارزی همچنین عدم تهیه مواد اولیه به میزان کافی گله کرده و نسبت به کاهش تولید خود هشدار داده بودند. موضوعی که نتیجه آن امروز در بسیاری از داروخانه‌های تبریز و استان دیده می‌شود؛ البته در آن مقطع مسئولان دانشگاه علوم پزشکی از تلاش برای تامین ارز و مواد اولیه خبر داده بودند و این‌که شرایط را مدیریت خواهند کرد تا کمبود محسوسی در بازار رخ ندهد. 


قیمت‌های مختلف در بازار دارو

یکی از شهروندان تبریزی که برای خرید دارو مشکلاتی دارد، می‌گوید: برای اطلاع از قیمت‌های دارو سر زدن به چند داروخانه در خیابان 17 شهریور و پاستور جدید کافی است تا قیمت‌های نجومی و مختلفی به شما اعلام شود؛ به عنوان مثال یک داروی فشار خون در یک داروخانه 17 هزار تومان فروخته می‌شود و همان دارو در 50 متر بالاتر 27 هزار تومان عرضه می‌شود. جالب این‌که بر روی هر کدام از بسته‌ها هم قیمت‌ها دستکاری شده است.
 
 «داود زمانپور» ادامه می‌دهد: وقتی از مسئول داروخانه علت این تفاوت قیمت‌ها را جویا می‌شویم‌، تفاوت زمانی تولید دارو را مطرح می‌کند و این‌که داروخانه‌ها فقط درصدی مشخص بر روی قیمت خرید سود می‌کنند و به مشتری دارو می‌فروشند. این شهروند تبریزی ادامه می‌دهد: جالب‌تر این‌که داروخانه‌ای که دارو را 10 هزار تومان گران‌تر فروخته حاضر به پس گرفتن دارو نیست و شهروندان در صورتی که بتوانند همان دارو را با قیمت کمتر تهیه کنند نمی‌توانند داروی گران را به داروخانه قبلی پس بدهند. 

وی تاکید می‌کند: داروهای خارجی به‌ویژه اسپری‌های تنفسی خارجی که اصلاً در داروخانه‌ها پیدا نمی‌شوند و برخی کارکنان داروخانه‌ها شماره تلفن‌هایی در اختیار مشتریان قرار می‌دهند که می‌توانند دارو را از این افراد تهیه کنند و با توجه به این‌که در ماه‌های اخیر تعداد مغازه‌های فروش لوازم طبی و تجهیزات پزشکی مانند ویلچرفروشی‌ها در تبریز به شدت افزایش پیدا کرده، برخی از این فروشگاه‌ها به صورت زیرمیزی داروهای مرتبط را می‌فروشند. 


محدودیت داروخانه‌ها در عرضه دارو

عضو هیات مدیره داروخانه‌داران استان با بیان این‌که در حال حاضر 650 داروخانه در استان فعالیت می‌کنند، می‌گوید: باید تشکل‌های مربوط به دارو‌سازان و داروخانه‌داران استان به صورت جدی برای حل موضوعات صنفی ورود کنند.  «قاسم سلیمی» با بیان این‌که داروخانه‌ها محدودیت‌های زیادی در عرضه دارو دارند، اظهار می‌کند: بسیاری از داروها نباید بدون نسخه فروخته شود اما شهروندان انتظار دارند هر دارویی را که می‌خواهند به آنان تحویل دهیم. در اکثر موارد هم برخوردهای ناشایستی را شاهد هستیم و شهروندان معترض هستند. 

وی با بیان این‌که داروخانه‌ها در قیمت‌گذاری نقشی ندارند، تاکید می‌کند: ویزیتورهای شرکت‌های پخش دارو هر هفته با قیمت‌های جدید و متغیر به سراغمان می‌آیند و گاه افزایش‌های 50 درصدی هم وجود دارد. زمانی که دارو قبلاً خریداری شده باشد برای انطباق با کل بازار مجبور به عرضه با قیمت‌های جدید هستیم اما برخی داروخانه‌ها به مشتریان خاص خود تخفیفاتی هم می‌دهند که موجب سوء‌تفاهم در مورد گران‌فروشی می‌شود. 

وی برگشت دادن دارو را موضوعی غیرقانونی اعلام می‌کند و می‌افزاید: برخی مشتری‌ها انتظار دارند دارو را عودت دهیم در حالی که قانوناً از این کار منع شده‌ایم و اگر دارو به هر دلیلی دچار مشکلاتی شده باشد و عوارضی برای مشتری بعدی بدهد این داروخانه است که باید جواب‌گو باشد. 


داروهای فروخته شده پس گرفته نمی‌شود 

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی تبریز با اشاره به وضعیت فروش و عرضه دارو در تبریز و استان می‌گوید: در عرضه برخی داروها در شهرهای مختلف استان مشکلات و کمبودهایی داریم؛ برای مثال اگر بخواهیم یک قلم داروی کمیاب را در کل استان توزیع کنیم برای هر داروخانه یک جعبه دارو هم نمی‌رسد؛ بنابراین مجبور به مدیریت عرضه دارو هستیم و بسیاری از داروخانه‌ها همه داروهای مورد نیاز بیماران را ندارند. 

«محبوب نعمتی» ادامه می‌دهد: از مجموع 650 داروخانه استان فقط در 4 داروخانه تبریز داروهای مورد نیاز بیماران خاص و داروهای کمیاب عرضه می‌شود و با توجه به گستردگی مراجعان از شهرهای مختلف و برای جلوگیری از تردد اضافی در مرکز شهر از شهروندان می‌خواهیم قبل از مراجعه به داروخانه‌هایی مانند هلال احمر با شماره 190 که همکاران داروساز دانشگاه علوم پزشکی تبریز پشت خط جواب‌گو هستند از محل تامین دارو اطلاع پیدا کنند. 

وی با بیان این‌که شبکه دارویی استان فقط در قبال داروخانه‌ها جواب‌گو است، ادامه می‌دهد: خرید دارو خارج از داروخانه در شرکت‌های مختلف و فروشگاه‌های عرضه تجهیزات پزشکی یا صنوف مرتبط مورد تأیید نیست و شهروندان نباید سلامت بیماران خود را با خرید این داروهای قاچاق به خطر بیندازند. 


کمبود دارو به معنای نبود آن نیست 

با وجود تمام صحبت‌های مطرح‌شده اما مدیر دارویی و مواد مخدر معاوت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی تبریز معتقد است کمبود دارو در آذربایجان شرقی به حداقل رسیده است. «حسن آقاجانی» تاکید می‌کند: ترخیص میزان جالب توجهی دارو و تجهیزات پزشکی در گمرک از یک ماه پیش، مهم‌ترین عامل در ایجاد نظم دارویی روزهای اخیر است. 

وی با بیان این‌که وضعیت تامین دارو مطلق نیست، می‌افزاید: ممکن است برخی داروها به صورت مقطعی در بازار کمیاب شوند ولی این به معنای نبود آن دارو نیست. از طریق سیستم پاسخ‌گویی معاونت غذا و دارو در دانشگاه علوم پزشکی تبریز کمبودهای مقطعی را پیگیری می‌کنیم و اگر مشکل کمبود دارو استانی باشد از طریق تهران مشکلات دارویی رفع می‌شوند. 

آقاجانی بر تعامل جدی بین داروخانه و پزشک تاکید می‌کند و می‌گوید: پزشک معالج باید در جریان وضعیت دارویی باشد تا در صورت لزوم با جایگزینی مناسب دارو با داروی کمیاب نسبت به درمان بیمار اقدام کند. این مسئول بیان می‌کند: سیستم پاسخ‌گویی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی تبریز با شماره تماس 4422446 – 0411 آماده پاسخ‌گویی و دریافت مشکلات دارویی هم‌استانی‌هاست.