انتظار ۱۵ ساله ماسوله برای ثبت در فهرست یونسکو

فرشته رضایی  | رشت-خبرنگار


ماسوله با قدمتی برابر با ۸۰۰ سال، دومین شهر تاریخی زنده دنیا محسوب می‌شود که همچنان زندگی در آن جاری و ساری است. این شهر تاریخی که سال ۵۴ با شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، همچنان در انتظار ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو است. ماسوله به دلیل حفظ نسبی سنن و اصالت‌های فرهنگی، تاریخی و همینطور همخوانی و هم‌آهنگی معماری ویژه‌اش با محیط اطراف دارای اهمیت و شهرت است. پرونده ثبت ماسوله در فهرست یونسکو از سال ۸۳ مطرح شد. طی ۱۵ سال گذشته بار‌ها این پرونده کار‌شناسی شده، اما همواره موانعی برای ارسال پرونده از سوی ایران برای ثبت در فهرست یونسکو وجود داشته است. 

 
ثبت جهانی؛ فرصتی برای جذب گردشگران

آخرین بار حدود ۴ سال قبل که «استرکیش لاروش» دبیر منطقه‌ای یونسکو به گیلان سفر کرده بود، با حضور در جمع مدیران پایگاه‌های میراث فرهنگی کشور که در ماسوله گردهم آمده بودند، به حفظ و حراست از میراث فرهنگی از سوی سازمان جهانی یونسکو تاکید کرده بود. وی جذابیت ماسوله را غیر قابل انکار توصیف کرده و گفته بود: میراث فرهنگی در معرض تهدیدهای زیادی قرار دارد. باید برای حفظ و نگهداری این میراث با رعایت استاندارد‌ها به معیار جهانی دست یابیم. آنچه سبب شده ماسوله در انتظار ارائه پرونده خود به سازمان یونسکو برای ثبت جهانی باشد، موانعی است که طی چند سال اخیر همچنان بر جای خود باقی مانده‌اند. وجود ساختمان‌های اداره برق و مخابرات در حریم ماسوله سبب می‌شود نگاه‌ها از ماسوله برگردد و این فرصت طلایی در اختیار دیگر استان‌ها برای ثبت در یونسکو قرار بگیرد.

به گفته کارشناسان، امروزه ثبت جهانی، یک برند معتبر در جذب گردشگر و رونق صنعت گردشگری محسوب می‌شود و به طور حتم یکی از اصلی‌ترین دلایل انتخاب یک مقصد گردشگری توسط افراد، ثبت آن در فهرست میراث جهانی یونسکو است. این امر باعث جذب میلیون‌ها گردشگر، اشتغال‌زایی، درآمدزایی و در نتیجه به وجود آمدن مسیری هموار برای ایجاد رفاه اجتماعی بیشتر خواهد شد.  با حضور چشمگیر گردشگران برای بازدید از مکانی که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده، زیرساخت‌های مقصد نیز در ابعاد اقامتی، پذیرایی، بهداشتی، ارتباطی، جاده‌ای و حمل‌و‌نقل زمینی یا هوایی گسترش می‌یابد و کسب و کارهای کوچک و بزرگ محلی مرتبط با خدمات گردشگری به این واسطه شکل می‌گیرند که افزایش اشتغال را به همراه خواهند داشت. پیش از این مجموعه‌‌های تاریخی گنبد قابوس گرگان، چغازنبیل و سازه‌‌های آبی شوشتر در خوزستان، تخت جمشید، پاسارگاد و باغ ارم در فارس، نقش جهان در اصفهان و... توانسته‌اند به این فهرست راه یابند. 


یک مطالبه عمومی

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گیلان معتقد است؛ هر گردشگر خارجی که می‌خواهد کشوری را برای مقصد گردشگری انتخاب کند، قبل از سفر حتما مکان‌های تاریخی و گردشگری آن را بررسی خواهد کرد، بنابراین گردشگران می‌توانند در سایت یونسکو تمام آثار تاریخی و طبیعی جهانی ثبت ‌شده را بیابند و با توجه به جذابیتی که دارند، به این مکان‌ها سفر کنند. «شهرود امیرانتخابی» با بیان این‌که گردشگران داخلی هم با توجه به اطلاعاتی که از یک مکان داخلی کسب می‌کنند از آنجا بازدید می‌کنند، اظهار کرد: دولت و در رأس آن سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و همینطور نمایندگان گیلان در مجلس شورای اسلامی، استاندار و سایر مسئولان استانی، فعالان صنعت گردشگری و میراث فرهنگی، تمام تلاش خود را برای ثبت ماسوله در فهرست میراث جهانی یونسکو به کار خواهند گرفت. ثبت جهانی این شهر در گیلان یک مطالبه عمومی است و در صورت ثبت آن، استان به عنوان یکی از مقاصد هدف گردشگران خارجی تبدیل می‌شود. به دنبال آن مزیت‌های فراوانی از جمله افزایش تولید ناخالص داخلی و ارزآوری و توسعه اشتغال پایدار را با خود به همراه دارد.


پیگیری برای رفع موانع و ارسال پرونده ماسوله 

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان از پیگیری ارسال پرونده ماسوله برای ثبت جهانی تا سال ۲۰۲۰ خبر داد. امیر انتخابی گفت: در حال پیگیری برای رفع موانع و ارسال پرونده ماسوله برای ثبت جهانی هستیم. باید ساختمان‌های اداره برق و مخابرات ماسوله با مساعدت استانداری تحویل سازمان میراث فرهنگی داده شود تا بتوان پرونده ماسوله را برای ثبت جهانی ارسال کنیم. این مسئول با بیان این‌که وجود ساختمان‌های اداره برق و مخابرات در این شهر تاریخی از مهم‌ترین موانع ثبت جهانی آن است، افزود: اگر چه در ساخت این ساختمان‌های اداری سعی شده بافت سنتی ماسوله حفظ شود، اما بر اساس نظر کارشناسان یونسکو باید ساختمان‌های اداره برق و مخابرات از منظر طبیعی ماسوله خارج شوند تا بتوان آن را در فهرست جهانی به ثبت رساند.

 در حالی که ۴۰ سال از قرار گرفتن ماسوله به عنوان یک مجموعه کامل تاریخی، طبیعی، در فهرست آثار ملی می‌گذرد، اما این شهر همچنان چشم انتظار ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو است. سال ۸۹ با حضور نماینده منطقه‏‌ای یونسکو اولین نشست کارگروه طرح جامع مدیریتی منظر فرهنگی ماسوله برگزار شد. به‌ دنبال آن در سال ۹۰ هم دفتر ثبت جهانی ماسوله از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تشکیل شد، اما همچنان ماسوله به‌ عنوان میراثی که شرایط ثبت در فهرست جهانی را دارد به علت موانع زیرساختی و رعایت نشدن ضوابط معماری و ساخت‌و‌ساز در اماکن میراثی، همچنان چشم‌انتظار است.