از عکاسخانه‌های اطراف حرم تا عکاسی از زندگی روزمره

 عکس به‌تنهایی به‌ اندازه یک کتاب حرف دارد و بی‌تردید بخشی از تاریخ این سرزمین از دریچه دوربین عکاسان هنرمند تشریح و تفسیر شده است. عکس‌هایی که غم‌ها، شادی‌ها و رویدادهای سرنوشت‌ساز یک ملت را ثبت کرده‌اند.

 به گزارش ایرنا، تاریخ عکاسی در خراسان با ثبت تصاویر زیارت بارگاه منور رضوی عجین شده است و عکاسان کنونی وامدار کسانی هستند که سال‌ها قبل سند زیارتی بودن مشهد را در تاریکخانه‌های خود به ثبت رسانده‌اند. 


تاریخ عکاسی در مشهد

یکی از عکاسان پیشکسوت و حرفه‌ای شهر مشهد درباره تاریخ عکاسی در مشهد گفت: بیش از یک قرن از قدمت عکاسی در مشهد می‌گذرد و قدیمی‌ترین عکس‌ها از این شهر مربوط به دوره قاجار و سال ۱۲۷۰ یا ۱۲۷۵ (ه. ق) است. 

«ابراهیم بهرامی» افزود: نخستین کسانی که قبل از سال ۱۳۰۰ هجری قمری با همراهی ناصرالدین شاه توانستند تصاویری از حرم مطهر امام رضا(ع) و صحن‌های آن تهیه کنند، «آقا رضا عکاسباشی» و «منوچهر عکاسباشی» هستند که این افراد از بسیاری از بناهای آستان قدس رضوی و دیگر بناهای معماری که در سفرهای همراه شاه بازدید می‌شد عکاسی می‌کردند. 

وی اضافه کرد: بعد از سال‌های ۱۳۱۰ عکاسخانه‌هایی در مشهد آغاز به کار کردند که مهم‌ترین آنها «سیمئونی روسی» است که از بسیاری از شخصیت‌های سیاسی و فرهنگیِ دوران خود که به زیارت امام هشتم (ع) می‌آمدند عکاسی کرده است. 

او ادامه داد: در آن زمان عکاسان روس و انگلیسی در مشهد زیاد بودند و عکاسان اطراف حرم به عکاسان «حرم – بارگاه» معروف بودند که به عکاسی رونق دادند و اکنون عکس‌های این افراد به عنوان بخشی از تاریخ مشهد به ثبت رسیده است. 

این عکاس پیشکسوت مشهدی گفت: اوج فعالیت‌های عکاسی هنری مربوط به بعد از انقلاب اسلامی به‌ویژه در دهه ۶۰ می‌شود که عکاسان صحنه‌های جنگ تحمیلی را ثبت کرده‌اند.
 
بهرامی افزود: در دهه ۶۰ با شکل‌گیری انجمن سینمای جوانان ایران در کشور و راه‌اندازی دفتر آن در مشهد، عکاسی به عنوان یک شاخه هنری در کشور رونق گرفت و سپس دانش‌آموختگان حوزه فیلم‌سازی و عکاسی به آموزشگاه‌ها راه پیدا کردند و حرفه عکاسی هنری به صورت تخصصی آموزش داده شد.

 وی ادامه داد: بانک اطلاعاتی عکاسی خراسان توسط من و چند نفر دیگر از جمله «حمیدرضا گیلانی‌فر»، «نسرین شاه‌محمدی»، «عباس اشرفی» و «تقی بخشی‌راد» برای نخستین بار شکل گرفت و مقدمات ساماندهی عکاسی هنری را فراهم کرد. 

او اضافه کرد: این افراد با برگزاری نمایشگاه‌های عکاسی و آموزش‌های عکاسی حرفه‌ای، اطلاع‌رسانی در مورد تمامی فعالیت‌های مرتبط با عکاسی در مدت بیش از یک دهه حرفه عکاسی را در خراسان سامان بخشیدند. 

این عکاس پیشکسوت مشهدی گفت: تاسیس آموزشگاه‌های سمعی و بصری مثل آموزشگاه‌های سروش، موج نو، آگاه‌فیلم و تاسیس هنرستان‌هایی که بخشی از آنها به عکاسی می‌پرداختند باعث رونق عکاسی در خراسان شد. 

بهرامی افزود: موسسان بانک اطلاعاتی عکاسان همچنین در تاسیس انجمن عکاسان خراسان نقش بسزایی داشتند و پس از آن گروه‌های عکاسی به شکل حرفه‌ای‌تری در پیشرفت عکاسی موثر واقع شدند و نهادهایی مانند کانون گسترش عکاسی، کانون عکاسی خراسان، موسسه تحقیقات و مطالعات عکاسی آبگینه و سایر بخش‌ها را تاسیس کردند. 


از آموزش تا نمایشگاه

طی 2 سال گذشته تلاش این انجمن بر ارتقای سطح عکاسی حرفه‌ای و آماتور متمرکز شده و در این راستا نخستین اقدام تشکیل کلاس‌های آموزشی از دوره پایه تا سطح عالی در بخش‌های مختلف به تعداد ۱۸ دوره بوده است.

 رئیس انجمن عکاسان خراسان رضوی با بیان این مطلب افزود: افرادی که دوره‌های آموزشی را در این انجمن سپری کرده‌اند تاکنون کارنامه موفقی ارائه کرده‌اند. 

«محمدرضا لطفی» با اشاره به همکاری مستمر انجمن عکاسان خراسان رضوی با دانشگاه‌ها گفت: اخیرا قراردادی با دانشگاه اقبال لاهوری و دانشگاه جامع علمی کاربردی منعقد شده است و استادان دوره‌های آموزشی این دانشگاه‌ها از طریق انجمن تامین می‌شود. 

وی افزود: این انجمن درصدد است از طریق راه‌اندازی موسسه بین‌المللی آموزش عکاسی و بهره‌گیری از اساتید ایرانی و غیرایرانی، سطح آموزش را ارتقا داده و مدارکی به عکاسان آموزش‌دیده ارائه دهد که معادل مدارک دانشگاهی باشد. رئیس انجمن عکاسان خراسان رضوی گفت: این انجمن ۷۰۰ عضو دارد که از این تعداد ۸۵ نفر اعضای رسمی و جزو پیشکسوتان این رشته در استان هستند. 

لطفی افزود: طی 2 سال گذشته اعضای انجمن عکاسان خراسان رضوی بالاترین سطح جوایز بین‌المللی را به دست آورده‌اند که یکی از مهم‌ترین این جوایز کسب مقام نخست از فیاپ یا همان فدراسیون بین‌المللی هنر عکاسی است. 

وی با بیان این‌که عکاسان فعال در این استان توسط انجمن عکاسان خراسان رضوی طبقه‌بندی نشده‌اند اظهار کرد: عکاسانی که برای مجالس عکس می‌گیرند زیر پوشش اتحادیه مرتبط با اتاق اصناف قرار دارند و عضو افتخاری انجمن به شمار می‌روند. 

رئیس انجمن عکاسان خراسان رضوی با اشاره به مشکلات صنفی عکاسان گفت: اغلب عکاسان بیمه نیستند و به صورت آزاد با نهادها یا افراد حقیقی و حقوقی همکاری می‌کنند. لطفی افزود: انجمن عکاسان خراسان رضوی به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان پیشنهاد داده تا به موضوع بیمه عکاسان جامه عمل پوشانده و این موضوع از طریق خانه هنرمندان پیگیری شود. 


ارزش هنر عکاسی از منظر آستان قدس رضوی

معاون هنری موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی گفت: در طول سال‌هایی که صنعت عکاسی وارد ایران شده، همواره حرم مطهر رضوی مورد توجه عکاسان بوده و این موضوع باعث ثبت تصاویری از تاریخ ساختار و معماری حرم مطهر و تغییرات آن در طول سال‌های گذشته شده است. 

«مهدی سیم‌ریز» افزود: استقبال مردم از زیارت و ثبت آن در قالب عکس‌هایی که حرم مطهر رضوی را نشان می‌دهد جریانی مردمی به راه انداخت و عکاسخانه‌هایی را در اطراف حرم مطهر به وجود آورد که تا امروز هنوز به قوت خود باقی هستند. 

وی اضافه کرد: تصاویر ثبت‌شده از حرم مطهر رضوی مربوط به 2 سده اخیر هستند که این عکس‌ها در گنجینه موزه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شوند. 


برگزاری نمایشگاه عکاسی در مهر 

بیشترین حمایت از عکاسان خراسان رضوی توسط بخش خصوصی در قالب انجمن عکاسان استان انجام می‌گیرد. معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در این باره گفت: انجمن عکاسان خراسان رضوی تاکنون دوره‌های آموزشی، اردوهای آموزشی و کارگاه برگزار کرده و این فعالیت‌ها به صورت مطلوبی ادامه دارد. 

«محمدرضا محمدی» با بیان این‌که بهبود وضعیت درآمدی عکاسان نیاز به رونق اقتصاد هنر دارد، ادامه داد: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برای رونق اقتصاد هنر برای نخستین بار نمایشگاه هنرمندان را در مهرماه امسال در مشهد برگزار می‌کند و آثار هنرمندان از جمله عکاسان را در معرض فروش قرار می‌دهد. 

هنرمندان عکاس می‌توانند برای بیمه، رزومه خود را به ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه دهند تا پس از تایید تخصصی آنان، از طریق صندوق اعتباری هنر بیمه شوند.