قهر، بهخاطر یک تکه زمین
دونالد ترامپ سفر رسمی خود را به دانمارک بهخاطر مخالفت این کشور با فروش گرینلند به آمریکا لغو کرد
مخالفت دولت کپنهاگ با پیشنهاد ملکی دونالد ترامپ، چنان رئیسجمهور آمریکا را عصبانی و خشمگین کرده است که او دعوت ملکه دانمارک را رد کرده و سفر برنامهریزی شدهاش را به این کشور لغو کرده است.
ترامپ، چند هفته پیش موضوع خرید گرینلند را از دانمارک مطرح کرده بود. این پیشنهاد که به گزارش برخی رسانههای آمریکایی بهنظر برخی مشاوران ترامپ هم یک شوخی بهنظر میآمد، در آن سوی اقیانوس کاملا یک شوخی انگاشته شد و نخستوزیر دانمارک ضمن عجیب خواندن آن، رسما با آن مخالفت کرد.
ترامپ هم در واکنش به این برخورد دانمارکیها، درحالیکه کپنهاگ آماده پذیرایی رسمی از او و ملانیا همسرش بود، در توییتر از لغو سفرش خبر داد؛ «با توجه به صحبتهای نخستوزیر مته فردریکسن که گفته بود علاقهای ندارد درباره خرید گرینلند (توسط آمریکا) مذاکره کند، سفر برنامهریزیشدهمان در 2 هفته آینده را تا زمان دیگری به تعویق میاندازیم.»
طبق برنامه قرار بود ترامپ به دعوت رسمی ملکه دانمارک، 2سپتامبر (11شهریور) به دانمارک سفر کند. بیبیسی به نقل از مقامات کاخ سفید لغو این سفر را تأیید کرده است. دفتر روابط عمومی خانواده سلطنتی دانمارک هم لغو سفر را تأیید کرده و آن را «غافلگیرکننده» خوانده است.
ترامپ یکشنبه در پاسخ به خبرنگاران علاقهاش برای خرید گرینلند را تأیید کرده بود. گرینلند بزرگترین جزیره دنیاست که بهصورت خودمختار اداره میشود اما رسما بخشی از پادشاهی دانمارک است. ترامپ به خبرنگاران گفته بود: «این معامله، ضرورتا یک معامله ملکی بسیار بزرگ است.»
غافلگیری توهینآمیز
لغو سفر ترامپ بهخاطر مخالفت دانمارک برای فروش بخشی از سرزمینهایش به آمریکا، نهتنها بسیاری را غافلگیر کرده که احساسات ملی دانمارکیها را هم خدشهدار کرده است. بعد از توییتهای ترامپ، توییت سفیر آمریکا در دانمارک که گفته بود دانمارک آماده پذیرایی از رئیسجمهور آمریکاست با واکنشهای طنزآمیز کاربران این شبکه اجتماعی مواجه شد و سیلی از نظرات کنایهآمیز و طنزآمیز کاربران زیر پای توییت او ثبت شد.
در دانمارک، واکنشها به پیشنهاد ترامپ در ابتدا همراه با مزاح و شوخی بود اما بعد از لغو سفر رسمی او، لحن تندی بهخود گرفت. به گزارش گاردین، کریستین ینسن، وزیر امور خارجه سابق دانمارک این اقدام ترامپ را «آشوب مطلق» خوانده و گفته است: فرصت مذاکره بین دو متحد، به یک «بحران دیپلماتیک» تبدیل شده است. سخنگوی امور خارجه حزب دستراستی «مردم دانمارک» این اقدام ترامپ را شوکهکننده و بیاحترامی به ملکه مارگارت، رئیس دولت دانمارک خوانده است. قرار بود ترامپ و همسرش در سفر به دانمارک، با ملکه این کشور هم دیدار کنند.
مورتن اوسترگارد، رهبر حزب سوسیال لیبرال دانمارک هم گفته است که این اقدام ترامپ بار دیگر ثابت کرده است دانمارک باید به جای تکیه به آمریکا، به شرکای اروپایی خود نزدیک شود؛ «این (اقدام ترامپ) حالا بیش از گذشته نشان میدهد که ما باید کشورهای اتحادیه اروپا را بهعنوان نزدیکترین متحدان خود انتخاب کنیم. واقعیت فراتر از تصورات است.»
پای اوباما در میان است؟
در حالی ترامپ مخالفت با معامله گرینلند را دلیل لغو سفر خود عنوان کرده است که برخی روزنامهنگاران آمریکایی مسئله دیگری را هم پیش کشیدند؛ طبق برنامه قرار است باراک اوباما رئیسجمهور سابق آمریکا که ترامپ بهشدت به او حساسیت دارد، 28سپتامبر برای شرکت در یک کنفرانس به دانمارک سفر کند. برخی روزنامهنگاران دیروز در توییتر این مسئله را مطرح کردند که این احتمال وجود دارد که استقبال مردم و مقامات از اوباما که براساس تجربههای پیشین بسیار گرم و فراوان خواهد بود با برخوردهای مردمی با سفر ترامپ مقایسه شود و از آنجا که ترامپ بهشدت از مقایسه شدن با اوباما هراس دارد و نمیتواند محبوبیت او را تحمل کند، قید سفر به دانمارک را زده است.
یک تکه زمین مرغوب
این نخستین بار نیست که دولتمردان در آمریکا به فکر حاکمیت بر گرینلند افتادهاند. گرینلند، سرزمینی یخزده در مدارهای شمالی زمین است که بین اقیانوس اطلس شمالی و اقیانوس منجمد شمالی قرار دارد. این جزیره 56هزار سکنه دارد که بهخاطر سرزمینهای یخزده، عمدتا در نوارهای ساحلی آن زندگی میکنند. 90درصد جمعیت این جزیره را مردمان بومی اینوئیت تشکیل میدهند. گرینلند، دولت محلی با اختیارات محدود و پارلمان مستقل دارد.
بیش از 80درصد گرینلند پوشیده از یخ است که البته نگرانیها درباره آب شدن آن بهخاطر گرمایش جهانی افزایش یافته است. آب شدن یخ در گرینلند باعث شده است دسترسی به منابع طبیعی فراوان آن آسانتر شود. در مقابل، یخ شدن این تکه یخ عظیم میتواند زبالههای هستهای آمریکا را که در دوران جنگ سرد در چند پایگاه نظامی در این جزیره دفن شدهاند به خطری بالقوه تبدیل کند.
گرینلند با وجود منابع عظیم معدنی از جمله روی و زغالسنگ و مس و آهن، مشکلات مالی شدیدی دارد و عملا دو سوم بودجهاش را دانمارک تأمین میکند. با وجود جمعیت بسیار کم، نرخ بیکاری، اعتیاد به الکل و خودکشی در این جزیره بهشدت بالاست.
آمریکا بهخاطر جایگاه ژئوپولتیک این جزیره از مدتها پیش به آن توجه نشان داده و براساس توافق با دانمارک، در ابتدای جنگ سرد، پایگاه هوایی و چند پایگاه راداری در آن احداث کرده است. با این حال علاقه به خرید این جزیره در آمریکا، نخستین بار در سال 1867در دولت اندرو جانسون مطرح شد. نخستین پیشنهاد رسمی خرید این جزیره در سال 1946توسط دولت هری ترومن مطرح شد و 100میلیون دلار هم پیشنهاد شد که البته به نتیجه نرسید.