جنگل‌های کشور وسیع‌تر می‌شوند

الهام مصدقی راد/خبر‌نگار

احیــای بـوم‌سـازگان (اکوسیستم) جنگل‌های زاگرسی در سال‌جاری آغاز شده و قرار است تا 5سال آینده به اتمام برسد. 
از حدود 10سال پیش، وسیع‌ترین پهنه جنگلی کشور با بیش از 6میلیون هکتار وسعت، به‌دلیل فشار عوامل متعدد همچون تغییر اقلیم، فعالیت‌های معدن‌کاوی، چرای بی‌رویه دام، سدسازی، ‌آتش‌سوزی‌ها و... دچار خشکیدگی و آفت و بیماری شد و حالا به جز برنامه‌های جداگانه برای رفع آفت و بیمار‌ی‌ها، احیای بوم‌سازگان (اکوسیستم) هم در دستور کار قرار گرفته است. 
بخشی از این برنامه 5ساله هم‌اکنون و بعد از تدوین و تصویب جزئیات که 2‌ماه قبل در یاسوج انجام شد، ‌به اجرا درآمده است. بخش توسعه، احیا و غنی‌سازی جنگل‌های زاگرسی نیز از فصل پاییز آغاز خواهد شد. بذرها و نهال‌ها همزمان با نخستین بارش پاییزی سال 98، ‌در جنگل‌های زاگرسی و اراضی جنگلی این محدوده کاشته می‌شود تا وسعت جنگل‌ها افزایش یافته و اراضی جنگلی غنی‌سازی شوند.

احیای جنگل‌های زاگرسی با گونه‌های بومی
11استان کشور، وسعت پهناور 6میلیون هکتاری جنگل‌های زاگرسی را با بیش از 5500سال قدمت، در برگرفته‌اند. در طرح بوم‌سازگان(اکوسیستم)، ‌سالانه تا 5سال 110هزار هکتار توسعه و غنی‌سازی جنگل انجام خواهد شد. 
اگر این طرح آنگونه که برنامه‌ریزی شده است پیش برود، پس از پایان دوره، 500هزار هکتار بر وسعت جنگل‌های زاگرسی و در واقع بر وسعت جنگل‌های کشور افزوده می‌شود.
فریبرز غیبی، رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها در گفت‌وگو با همشهری به حجم اعتباری اشاره می‌کند که با تخصیص آن طی 5سال، پروژه احیای بوم‌سازگان زاگرس به نتیجه مطلوب خواهد رسید. او می‌گوید: در سال‌جاری 150میلیون یورو از صندوق توسعه ملی و با تأیید رهبری‌ به سازمان جنگل‌ها اختصاص داده می‌شود. از این میزان 649میلیارد تومان در اختیار عملیات اجرایی زاگرس قرار خواهد گرفت که تاکنون 483میلیارد تومان آن ابلاغ شده است و چنانچه در 4سال باقیمانده نیز همین اعتبار 649میلیارد تومانی از صندوق توسعه ملی تخصیص یابد، طرح بوم‌سازگان زاگرس به نتیجه پیش‌بینی شده خواهد رسید.
طرح احیای بوم‌سازگان (اکوسیستم) زاگرس به جز اعتبار صندوق توسعه ملی ‌از اعتبارات استانی و ملی نیز بهره‌مند است و با اعتبارات تخصیص یافته طرح توسعه جنگل، در اراضی جنگلی و در مناطقی که جنگل نبوده اما تاج و پوشش کمتر از 5درصد دارند انجام می‌شود.
اما بخش دیگری از این طرح، احیا و غنی‌سازی جنگل است. براساس تعاریف، جنگلی که در هر هکتار، کمتر از 25درصد تاج و پوشش درختی و درختچه‌ای داشته باشد در وضعیت بحرانی قرار دارد و باید احیا شود تا از بحران رهایی یابد.
غیبی، رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها، تأکید می‌کند: در هر دو طرح توسعه و غنی‌سازی جنگل، از گونه‌های گیاهی بومی هر استان و بومی جنگل‌های زاگرسی همچون بلوط، ‌زالزالک، ارژن و... استفاده خواهد شد. با اجرای این اقدامات که از شهریور ماه سال‌جاری با چاله‌کنی در اراضی آغاز شد و در مهرماه با نهال‌کاری ادامه می‌یابد، جنگل‌های زاگرسی از وضعیت نامتعادل کنونی خارج می‌شوند. همچنین حدود 100هزارهکتار از مراتع واقع در استان‌های زاگرسی نیز احیا و مدیریت خواهند شد تا به پایداری بیشتر برسند.

توسعه جنگل با مردم 
براساس بند «ب»‌ ماده29 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، دولت به سازمان جنگل‌ها و سازمان حفاظت محیط‌زیست اجازه داده است  بدون واسطه و از طریق برگزاری مناقصه، با گروه‌های محلی، روستایی، عشایری و سازمان‌‌های مردم‌نهاد تخصصی که دارای مجوز فعالیت از دستگاه‌های اجرایی هستند، برای تحقق اهداف مشخص و مشترک با حفاظت، احیا، ‌اصلاح و بهسازی محیط‌زیست و منابع طبیعی در چارچوب قوانین و مقررات، قرارداد همکاری منعقد کند.
به‌عبارت ساده‌تر براساس این بند قانونی، سازمان جنگل‌ها می‌تواند حفظ و توسعه جنگل را با مشارکت مردم انجام دهد. شیوه‌نامه این آیین‌نامه نیز ابتدای خرداد‌ماه سال‌جاری توسط رئیس سازمان جنگل‌ها به تمامی استان‌ها ابلاغ شد. تاکنون کارگاه‌های آموزشی در استان‌های مختلف برای جذب بهتر مشارکت جوامع بومی در طرح توسعه و احیای جنگل به اجرا درآمده است.
یکشنبه گذشته، خلیل آقایی، رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور نیز اعلام کرد که این ماده قانونی از آبان‌ماه سال‌جاری اجرایی خواهد شد و ادارات کل منابع طبیعی می‌توانند با تعاونی‌ها و تشکل‌های مردم‌نهاد، برای توسعه جنگل‌ها قرارداد ببندند. او تأکید کرد: «برای حفاظت از منابع طبیعی ‌راهی جز پناه بردن به مردم نداریم.»