9470 کارگر در معرض بیکاری

نسا خلخالی - سیدمرتضی احمدپور - پوپک قاسمی/خبرنگار


صنایع کوچک و متوسط و بنگاه‌های اقتصادی سهم قابل توجهی از ظرفیت تولیدی کشور را به خود اختصاص داده‌اند. به گزارش همشهری، بر اساس آخرین آمارها، بیش از 84 هزار واحد در کشور مشغول فعالیت صنعتی و تولیدی هستند و سال‌هاست کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش بسیاری از آنها را با مشکلات متعدد مواجه کرده. جدیدترین آمار کشوری درباره بنگاه‌های مشکل‌دار حاکی از وجود 1262 واحد با 141 هزار و 70 کارگر در معرض خطر تعطیلی است. بررسی این آمار حاکی از آن است که هرمزگان با ۹۹ واحد بیشترین بنگاه‌های دارای مشکل را دارد و پس از آن فارس با ۸۶ بنگاه، مرکزی با ۸۲ بنگاه، اصفهان با ۸۱ بنگاه و سیستان و بلوچستان با ۷۷ بنگاه دارای بیشترین بنگاه‌های مشکل‌دار در کشور هستند. 

 88 واحد نیمه‌تعطیل در شمال غرب
در میان استان‌های شمال غربی هم 9470 کارگر در 88 بنگاه مشکل‌دار با خطر بیکاری یا فعالیت نصف و نیمه واحد صنعتی و تولیدی دست به گریبان هستند. آذربایجان ‌شرقی در رتبه هفدهم جدول بنگاه‌های مشکل‌دار قرار گرفته است. در این استان 31 بنگاه مشکل‌دار با 5246 کارگر در معرض خطر بیکاری وجود دارد. اردبیل با اختلافی فاحش در میان 31 استان کشور در رتبه سی‌ام قرار گرفته است و 634 کارگر این منطقه در 7 بنگاه مشکل‌دار به صورت رسمی، قراردادی یا پیمانی مشغول به کارند. اما آذربایجان‌ غربی نسبت به استان‌های شمال غربی در شرایط متفاوت‌تری قرار دارد. 50 بنگاه مشکل‌دار با 3590 کارگر در معرض تهدید بیکاری، رتبه یازدهم را به آذربایجان غربی اختصاص داده است. 
بازگشت 30 واحد تولیدی به چرخه تولید 
معاون امور صنایع سازمان صمت آذربایجان غربی در این باره به همشهری می‌گوید: به طور کلی 2300 واحد صنعتی در استان وجود دارد که از این تعداد فقط 1500 واحد فعالند. منظور از فعالیت این 1500 واحد تولیدی فعالیت صددرصدی و با تمام ظرفیت نیست، بلکه این آمار شامل واحدهای نیمه‌فعال و فعال با ظرفیت کمتر هم می‌شود.
معصوم علی‌اکبری با بیان این‌که کارگروه تسهیلات و رفع موانع تولید از سال 95 در آذربایجان غربی شروع به فعالیت کرده است، عنوان می‌کند: تعداد بنگاه‌های مشکل‌دار آذربایجان غربی را که مشکلشان به وزارت صنعت، معدن و تجارت ارجاع داده شده است، 55 واحد است.  البته حدود 500 واحد تولیدی نیز مشکلات جزئی دارند.
علی‌اکبری درباره عمده مشکل بنگاه‌های مشکل‌دار اظهار می‌کند: مشکل 80 درصد از واحدهای تولیدی مربوط به مسائل بانکی است به طوری که می‌توان مشکلات این واحدها را در نبود نقدینگی، کمبود سرمایه در گردش و بدهی معوقه‌های تسهیلات بانکی خلاصه کرد. 

2500 کارگر آذربایجان‌ غربی در معرض بیکاری
مسئول دبیرخانه کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌غربی هم تعداد کارگران در معرض بیکاری به دلیل تعطیلی واحدهای مشکل‌دار را کمتر از رقم کشوری عنوان می‌کند.  
انوش ترابی در گفت‌وگو با همشهری با تاکید بر این‌که مشکل 18 واحد تولیدی از 55 بنگاه مشکل‌دار استان مربوط به معوقه‌های حقوق کارگران است، اظهار می‌کند: 2500 کارگر در این 55 واحد تولیدی که عمدتاً مربوط به بخش صنایع فلزی و غذایی است، مشغول به کارند که در صورت تعطیلی بیکار خواهند شد.
ترابی با بیان این‌که سال گذشته کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید آذربایجان غربی از نظر تعداد جلسه، مصوبه و اقدامات رتبه 2 کشوری را به خود اختصاص داده بود، ادامه می‌دهد: این کارگروه با برگزاری جلسه‌های متعدد اقدامات خوبی را برای رفع مشکلات بنگاه‌های مشکل‌دار انجام داده است. البته معمولا فقط 10 تا 20 درصد از مصوبه‌های کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید اجرایی می‌شود. با وجود این‌که از سال گذشته ارگان‌‌ها، بانک‌ها و دستگاه‌های اجرایی ملزم به اجرای مصوبه‌های کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید شده‌اند، برای کسب سودشان از اجرای این مصوبه‌ها خودداری می‌کنند. ما نیز هیچ اهرم فشاری در دست نداریم و نمی‌توانیم کاری انجام دهیم.

30 واحد مشکل‌دار در آذربایجان‌ شرقی
بر اساس آمار، آذربایجان شرقی بیش از 30 واحد مشکل‌دار دارد که جمعیتی بیش از 5200 نفر از کارگرانش را با دغدغه معیشت روبه‌رو کرده است. بر اساس اعلام ستاد رفع موانع تولید آذربایجان شرقی، عمده واحدهای صنعتی مشکل‌دار مربوط به واحدهای نساجی‌، تولید قطعات صنعتی و واحدهایی هستند که به علت فرسوده بودن دستگاه‌ها و کاهش راندمان تولید، امکان ادامه فعالیت مطلوب را ندارند.
مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان‌ شرقی می‌گوید: به جز واحدهای بزرگی چون لیفتراک‌سازی، بلبرینگ‌‌سازی، ماشین‌سازی و کمپرسورسازی مشکل خاص دیگری در واحدهای دیگر نداریم. مشکلی هم که در این 4 واحد وجود دارد مربوط به پرداخت نشدن به‌موقع حقوق کارگران و برخی مشکلات دیگر است، اما امیدوار به احیای جایگاه این واحدهای صنعتی و کار با تمام توان برای آن‌ها هستیم.
میراحد حسینی در تشریح آخرین وضع واحدهای تولیدی استان می‌افزاید: تا 5 سال گذشته ۲۰۰ واحد بحرانی در آذربایجان شرقی وجود داشت، اما واحد بحرانی به معنی معضل در استان وجود ندارد و فقط ۵ یا ۶ واحد تولیدی حقوق کارگران را با تاخیر پرداخت می‌کنند.
مشکلات مدیریتی در آذربایجان ‌شرقی 
مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان شرقی با بیان این‌که بیش از 4/39 درصد شاغلان در بخش صنعت، 7/19 درصد در بخش کشاورزی و 8/40 درصد در بخش خدمات مشغول به کارند، ‌اظهار می‌کند: یکی از اصلی‌ترین رویکردهای حل مشکلات واحدهای صنعتی بزرگ در استان حل مشکل مدیریتی بود، به نحوی که انتخاب مدیران بومی و اصلح که اهلیت لازم را داشته باشند انجام شد.
وی با بیان این‌که در واحدهای کوچک و متوسط هم مشکلاتی وجود دارد، عنوان می‌کند: عمده مشکل این واحدهای صنعتی استان بانکداری است. واحدهای صنعتی کوچک و متوسط در برابر قوانین یک‌طرفه بانک‌ها قدرت ندارند. 
این مسئول با اشاره به راهکار خروج از بحران این واحدهای صنعتی بیان می‌کند: تلفیق این واحدها یا همراهی آن‌ها در تولید یک محصول مشخص و خروج از مدیریت سنتی به مدیریت پیشرفته و استفاده از راهکارهای نوین تولیدی باید مورد توجه قرار گیرد. 
وی با بیان این‌که اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان‌ شرقی با موج جدیدی از نیروهای درخواست‌کننده بیمه بیکاری روبه‌روست، عنوان می‌کند: کارشناسان این اداره کل برای کارگرانی که بیکار شده‌اند، دوره‌های آموزشی برگزار می‌کنند تا امکان پیدا کردن کار جدید برایشان مهیا باشد. عده‌ای فقط یک کار خاص را آموزش دیده‌اند و شاید نتوان برای آن مهارت خاص کاری پیدا کرد. استاندار آذربایجان ‌شرقی هم می‌گوید: با همفکری، همکاری و هم‌افزایی که در استان وجود دارد کارخانه و واحد صنعتی ورشکسته در سال‌های گذشته نداشتیم.  محمدرضا پورمحمدی می‌افزاید: برخی واحدهای تولیدی بخش صنعت و معدن آذربایجان شرقی برای رفع مشکل نقدینگی و سرمایه در گردش نیازمند پرداخت تسهیلات هستند و باید برای توسعه آن‌ها منابع متناسب وجود داشته باشد. البته با ایجاد کارگروه‌های رفع موانع تولید در آذربایجان شرقی بیشتر مشکلات موجود بر سر راه واحدهای تولیدی رفع شده است. 

رکود 34 درصد واحدهای صنعتی در اردبیل
اردبیل استانی محروم از توسعه صنعتی است و، بنا به آمار، در حالی سهم بخش صنعت استان در توسعه اقتصادی 7 درصد است که میانگین کشوری 27 درصد را دارد. به تعبیری می‌توان گفت بنگاه‌ها و واحدهای تولیدی بسیار بزرگ در اردبیل آن‌طور که مورد انتظار بوده، شکل نگرفته است. شاید به همین دلیل است که اردبیل در جدول کشوری وضع بنگاه‌ها، که به تفکیک استان‌ها منتشر شده، رتبه قابل قبولی را چه از نظر بنگاه‌های مشکل‌دار و چه از نظر کارگران در معرض خطر به خود اختصاص داده است. اردبیل در میان 31 استان این جدول در رتبه سی‌ام قرار دارد و فقط 534 کارگر آن در خطر بیکاری هستند. در حالی که نمی‌توان بر اساس این آمار با نگاه خوش‌بینانه هم به استان نگاه کرد، زیرا بسیاری از واحدهای تولیدی کوچک استان در این رتبه‌بندی لحاظ نشده‌اند. آن هم در حالی که اکنون بیشتر واحدهای تولیدی استان خرد و کوچک هستند و 34 درصد این واحدها با نرخ بیکاری بالا راکد شده‌اند، احیای آن‌ها می‌تواند فرصت اشتغال چشمگیری برای استان اردبیل فراهم کند.

158 واحد قابلیت احیا دارند
معاون امور هماهنگی اقتصادی استاندار اردبیل می‌گوید: در این جدول در کل کشور 1262 واحد مشکل‌دار معرفی شده است که سهم اردبیل 7 بنگاه است، اما فقط واحدهای صنعتی و کشاورزی را شامل نمی‌شود بلکه به واحدهای پیمانکاری هم مربوط است.
ارژنگ عزیزی به آمار واحدهای تولیدی صنعتی و کشاورزی اشاره می‌کند و می‌افزاید: در بخش کشاورزی 1993 واحد تولیدی در استان داریم که 241 واحد آن راکد است و شامل 1/12 درصد می‌شود. در بخش صنعتی هم 1146 واحد صنعتی دارای پروانه بهره‌برداری در استان داریم که 397 واحد شامل 6/34 درصد آن راکد است.
وی درباره تلاش برای احیای واحدهای راکد عنوان می‌کند: طبق بررسی‌ها 158 واحد تولیدی استان امکان احیا دارند و در صورت احیا برای 2596 نفر اشتغال ایجاد می‌شود.
عزیزی درباره این‌که عمده مشکل واحدهای تولیدی استان چیست، می‌گوید: مهم‌ترین دلیل ایجاد مشکل برای واحدهای تولیدی ادغام مساله مالکیت و مدیریت است. مشکل دیگر واحدهای تولیدی تامین نقدینگی است که با بوروکراسی زمانبر بانک‌های عامل به رکود واحدها می‌انجامد.
وی با بیان این‌که عمده واحدهای تولیدی استان خرد و ریسک‌پذیر هستند، تاکید می‌کند: مدیریت‌های سنتی و غیرتخصصی موجب ایجاد مشکل برای واحدهای تولیدی به‌ویژه واحدهای کوچک می‌شود.

   رونق تولید در 18 واحد صنعتی 

سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی از پرداخت مبلغ 304 میلیارد ریال تسهیلات بانکی از محل منابع طرح رونق تولید به 18 واحد صنعتی مشکل‌دار استان در 3 ماهه نخست سال جاری خبر می‌دهد. محمد دهقان می افزاید: 60 واحد صنعتی با پیگیری کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید به چرخه تولید بازگشته‌اند.


   بازگشت 20 واحد صنعتی به چرخه تولید

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت اردبیل آمار واحدهای تولیدی دارای رکود در استان را 34 درصد عنوان می‌کند و می‌گوید: با تلاش‌های صورت‌گرفته در 3 ماه اول امسال ۲۰ واحد تولیدی مجدداً وارد چرخه تولید شده‌اند.  رامین صادقی مشکل نقدینگی و تامین سرمایه در گردش را مهم‌ترین مشکل واحدهای تولیدی اردبیل بیان می‌کند .

   احیای ۶۱ واحد در آذربایجان شرقی 

معاون اقتصادی وزیر کشور در جلسه کارگروه رفع موانع تولید آذربایجان شرقی می‌گوید: از مجموع واحدهای تولیدی احیاشده در کشور ۶۱ واحد با ۱۲۸ فرصت شغلی مربوط به این استان است.  بابک دین‌پرست بر ضرورت ممانعت از تعطیل شدن واحدهای تولیدی تاکید می‌کند .