کشاورزی خراسان شمالی در حسرت صنایع تبدیلی

استان خراسان شمالی یکی از قطب‌های کشاورزی ایران است اما بهره تولیدات استان از کشاورزی به دلیل نبود صنایع تبدیلی بسیار کم است. به گزارش تسنیم، خراسان شمالی استانی است که با بیش از 48 درصد جمعیت روستایی می‌تواند به یکی از قطب‌های تولید محصولات کشاورزی تبدیل شود ولی به دلیل نبود صنایع تبدیلی وضعیت خوبی ندارد. خراسان شمالی دارای 102. 023. 81 هکتار اراضی زراعی آبی و 151508. 7 هکتار اراضی زراعی دیم و نیز دارای 36751. 25 هکتار باغ است. بیشتر سطوح اراضی آبی به کشت محصولاتی از قبیل غلات (گندم و جو)، گیاهان صنعتی (پنبه، چغندر قند، آفتابگردان) و محصولات علوفه‌ای (یونجه، ذرت) اختصاص دارد.

همچنین عمده باغ‌های استان شامل انگور، سیب، گردو، گیلاس و آلبالو است. در استان 33 نوع محصول زراعی و 26 نوع محصول باغی تولید می‌شود و تولید کل محصولات زراعی آبی و دیم حدود 7.177.815 تن و تولید محصولات باغی بالغ بر 205491.86 تن می‌شود. 79 درصد محصولات زراعی استان از اراضی آبی و 21 درصد از اراضی دیم تولید می‌شود. با توجه به شرایط اقلیمی استان انواع محصولات سردسیری شامل غلات، چغندر قند و محصولات نیمه گرمسیری شامل برنج و پنبه و از محصولات باغی گردو، گیلاس، سیب، پسته وحشی و زیتون به عمل می‌آید. 


صنایع تبدیلی کشاورزی در خراسان شمالی کم است

سالانه حدود 300 تا 400 هزار تن محصولات خام با قابلیت فراوری در استان وجود دارد. در حال حاضر میزان صادرات واحدهای صنایع تبدیلی استان سالانه حدود 4 میلیون دلار است. افزون بر این در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی در خراسان شمالی در حال حاضر 23 طرح که حدود 30 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند، با پیشرفت فیزیکی بالای 40 درصد در حال ساخت هستند و با بهره‌برداری از آنها، جهش خوبی در بخش صنایع تبدیلی استان به وجود خواهد آمد. بالا بودن نرخ سود تسهیلات بانکی برای صنایع تبدیلی که اکنون 18 درصد است، طولانی بودن روند بررسی و پرداخت تسهیلات بانکی، ارزیابی غیر واقعی (پایین) طرح‌ها و ناتوانی سرمایه‌گذاران برای تامین وثیقه‌های بانکی و سهم آورده متقاضی از مهم‌ترین موانع موجود در توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی استان هستند. 

غیر فعال شدن بعضی از واحد‌های تولیدی خراسان شمالی به علت بدهی معوقه، نبود نقدینگی، نداشتن وثیقه‌های لازم، ناهماهنگی و همکاری نکردن سازمان‌ها برای رفع مشکلات بخش تولید، نبود سیاست‌های حمایتی و مشوق‌های خاص برای جذب سرمایه‌گذار، مالیات‌های سنگین و... از دیگر چالش‌های این بخش به شمار می‌رود. 


آمار پایین صادرات محصولات کشاورزی خراسان شمالی

نبود صنایع تبدیلی کشاورزی اثر مستقیم خود را در کاهش صادرات محصولات کشاورزی استان و خام‌فروشی محصولات نشان داده است. اکنون انگور با کیفیت خراسان شمالی که رقم‌های گوناگونی نیز دارد، به علت نبود صنایع تبدیلی یا به صورت خام و باقیمت بسیار پایین به فروش می‌رسد یا روی تاک‌ها خشک می‌شود. سال گذشته، ارزش صادرات خراسان شمالی 134.5 میلیون دلار شد؛ در حالی که هدف‌گذاری انجام شده در این بخش 160 میلیون دلار بود. معاون تجارت سازمان صمت استان با بیان این‌که ارزش واردات کالا در سال 97 در استان به 26 میلیون دلار رسید، افزود: واردات استان نیز نسبت به سال 96 حدود 116 درصد رشد داشت. 

«امین قربانی» با بیان این‌که تراز بازرگانی خراسان شمالی در سال 96، 138 میلیون دلار بوده است، اظهار کرد: در سال 97، این رقم به 108 میلیون دلار کاهش یافت. سهم صنعت از صادرات استان، 28 میلیون دلار بود و پتروشیمی با صدور 89 میلیون دلار تولیدات، معادل 66 درصد کل صادرات را به خود اختصاص داد. وی سهم کشاورزی از صادرات خراسان شمالی در سال گذشته را 16.5 میلیون دلار عنوان و بیان کرد: میزان صدور کالا از گمرک خراسان شمالی در سال گذشته 50 میلیون دلار بود که نسبت به سال قبل از آن 31 درصد کاهش داشته است. این آمار نشانگر نبود صنایع بسته‌بندی و ارسال مرسولات با کیفیت کشاورزی استان برای صادرات است؛ موضوعی که نبود صنایع تبدیلی، مهم‌ترین علت محسوب می‌شود. 


تحول کشاورزی استان

استاندار خراسان شمالی چندی پیش در دیدار با فعالان اقتصادی استان با تاکید بر اهمیت حوزه کشاورزی گفت: ایجاد صنایع تبدیلی می‌تواند استان را از تمام لحاظ متحول کند و نباید از این مساله غفلت شود‌. «محمدعلی شجاعی» اظهار کرد: یکی از ضعف‌های استان نبود فراوری محصولات کشاورزی است و از آنجایی که صنایع تبدیلی یکی از پیشران‌های اقتصادی محسوب می‌شود بنابریان ایجاد آن در استان ضرورت دارد. وی افزود: در خراسان شمالی منتظر کمک دیگران برای حل مشکلات خود هستیم در حالی که توانمندی‌های خود را نادیده می‌گیریم. اگر زیر ساخت‌ها برای طرح‌های کشاورزی فراهم است باید در اولویت کار قرار گیرد ضمن این‌که طرح‌ها باید عملیاتی و اقتصادی باشند. 

شجاعی بیان کرد: در اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها نباید خود را از یکدیگر جدا تصور کرد زیرا اتصال این حلقه‌ها موجب هم‌افزایی بیشتر خواهد شد. وی در ارتباط با حوزه کشت زعفران نیز گفت: تشکیل تعاونی‌های جدید در حوزه کشت زعفران با تاکید بر انسجام مردمی ساماندهی تعاونی‌ها و مبتنی بر برنامه و زمان‌بندی می‌تواند کمک شایانی به این حوزه داشته باشد. شجاعی افزود: حلقه‌های اجرا شدن طرح‌های حوزه کشت زعفران باید شامل کشت مکانیزه، بسته‌بندی، رعایت استانداردها، بازاریابی و صادرات باشد.