درمان عراقی‌ها در ایران

چندسالی است که حضور گردشگران عراقی جدا از بحث زیارت و سیاحت در بخش درمان بسیار پررنگ دیده می‌شود، طوری که سال گذشته رکورد بیش از 2میلیون ورودی را به ثبت رساندند که 17درصد در بخش گردشگری سلامت بود. عراقی‌ها بیشتر در مشهد، تهران، گرگان و شیراز دیده می‌شوند و خدمات درمانی دریافت می‌کنند. آنها به خوبی می‌دانند هزینه‌های درمانی در ایران 35درصد ارزان‌تر از کشورهای اروپای غربی است؛ حتی در مقایسه با کشور ترکیه، هزینه‌های درمانی ایران 50درصد هزینه‌های درمانی آن کشور است. به همین دلیل است که ایران همواره به عنوان یک قطب گردشگری سلامت در منطقه مطرح است. افزودن نوسانات ارزی و داشتن بیشترین مرز مشترک خاکی و دسترسی آسان عراقی‌ها برای ورود به  ایران، دست به دست هم داده تا شاهد حضور بیشتر آنها در کشور ما باشیم.
امین حقیقت -دبیر شورای راهبردی گردشگری سلامت- در گفت‌وگو با همشهری، تشابهات فرهنگی و مذهبی زیاد را نیز از دلایل ترغیب به حضور عراقی‌ها در ایران عنوان می‌کند و می‌گوید: «عراقی‌ها علاقه‌مندند در کنار زیارت حرم امام رضا(ع)، حضرت معصومه(س) و شاهچراغ، خدمات سلامت هم دریافت کنند. البته گاهی نارضایتی‌هایی هم در مورد پرداخت بالای هزینه‌ها و نگرفتن خدمات مطلوب به خاطر دلالی‌ها و واسطه‌گری‌هایی که وجود دارد، دارند اما در مجموع به خاطر جایگاه بالای علوم پزشکی و تکنولوژی‌های خوب نسبت به سایر کشورهای منطقه، راغب هستند که به ایران سفر کنند. از طرف دیگر فضای شمال ایران را بسیار دوست دارند و برای گرفتن خدمات تندرستی و سلامت و همچنین تفریح به آن منطقه می‌روند». 
اگر بخواهیم در مورد حضور گردشگران سلامت منطقه در استان‌های کشور دسته‌بندی داشته باشیم باید بگوییم که افغانستانی‌ها اغلب سرویس و خدماتشان را در مشهد می‌گیرند و بیماران عمانی، قطری، کویتی و بخشی از شهرهای جنوبی عراق مانند بصره از خدمات درمانی شیراز سرویس می‌گیرند. اما عراقی‌ها برای گرفتن خدمات پزشکی اغلب به سمت شمال و تهران می‌روند. در واقع دادن خدمات، معمولا منطقه‌ای شده است ولی از لحاظ تخصص معمولا یک‌سری برای درمان بیماری پیوند کبد و چشم به شیراز می‌روند، برخی برای انجام جراحی‌های زیبایی مانند عمل بینی و کاشت مو به تهران می‌روند و برخی  برای خدمات درمانی بیماری‌های صعب‌العلاج مثل سرطان، به خصوص سرطان پستان و سرطان کودکان به مشهد  سفر می‌کنند.
در مشهد 7 بیمارستان جوادالائمه(ع)، رضوی، بنت‌الهدی، سینا، مهر، طالقانی و پاستور، در شیراز 10بیمارستان پارس، علوی، میر، میرحسینی، مرکزی (ام‌آرآی)، اردیبهشت، دنا، خدادوست، خیریه مادر و کودک، غدیر و کوثر و برخی بیمارستان‌های تهران با مجوز IPD، بیش از سایر مراکز درمانی استان‌ها میزبان بیماران عراقی هستند.

اول راه
ایران با وجود امتیازات پزشکی و داشتن حدود 160بیمارستان و مراکز درمانی بین‌المللی که موجب حضور پررنگ عراقی‌ها و همسایگان حوزه خلیج فارس شده اما هنوز در حوزه سلامت بودجه مناسبی برای تبلیغات ندارد و نتوانسته مانند ترکیه حضوری قوی در جوامع بین‌المللی داشته باشد و به درآمدزایی مطلوب برسد؛ با وجود اینکه بیشترین هزینه‌کرد گردشگری سلامت در بخش مراکز درمانی، بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها اتفاق می‌افتد و همین ضعف ما را از بازارهای جهانی عقب نگه می‌دارد. ایران از سود سالانه گردشگری در جهان که رقمی‌ بیش از ۱۰۰‌میلیارد دلار برآورد می‌شود کمتر از 5/0درصد سهم دارد، درحالی که هر گردشگر سلامت که وارد کشور می‌شود، حداقل 3برابر یک گردشگر عادی ارزآوری دارد و 2برابر آنها شغل در کشور ایجاد می‌کند.

دهکده‌های سلامت
از سوی دیگر با وجود نقش پررنگ و تعیین شهرک‌های سلامت در توسعه گردشگری سلامت و با وجود اینکه این پروژه‌ها برای دریافت تسهیلات در اولویت هستند اما هنوز هیچ کدام از شهرک‌های اصفهان، شیراز، سقزچی، سورین اردبیل و چمستان نور به طور کامل آماده نشده‌اند. تنها فاز اول شهرک سلامت اصفهان در سال 96 به بهره‌برداری رسیده است. حدود ۶۰درصد از زیرساخت‌های پروژه شهرک سلامت شهر شیراز نیز آماده شده است. مراحل ساخت پروژه‌های دیگری هم شامل مجتمع آب درمانی بانوان و هتل درمانی در برخی استان‌ها در دستورکار قرار دارد که بودجه کافی برای اجرا و اتمام ندارند. پس از پایان ساخت مراکز شیراز و اردبیل به ترتیب ۳۲هزار و ۲۲هزار اشتغال‌زایی می‌شود.