تالاب
تالاب انزلی توان تحمل راه‌آهن را ندارد
وزارت راه و شهرسازی پیشنهاد داد حدود ۷ کیلومتر خط راه‌آهن از داخل شهر انزلی و از کنار تالاب عبور کند
خدمات سالانه تالاب انزلی ۶ هزار دلار در هر هکتار است که با اجرای طرح توسعه راه‌آهن بندر انزلی، حدود ۵۰۰ هکتار از تالاب تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
مسعود باقرزاده‌کریمی، سرپرست دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها در سازمان حفاظت محیط‌زیست به ایرنا، گفت: تالاب انزلی یکی از اکوسیستم‌های ارزشمند آبی کشور است که در چند سال گذشته فشارهای زیادی را تحمل کرده و توان اکولوژیک آن کاهش یافته است؛ بنابراین دیگر توان تحمل فشار دیگری مانند عبور خط آهن بندر انزلی را ندارد.
در راستای توسعه بندر انزلی پیشنهاد شد راه‌آهن انزلی به این بندر برسد که در این مسیر از رشت به سمت انزلی به پیربازار می‌رسد و بعد از آن 2 شاخه می‌شود که برای اجرای آن 2 سناریو تعریف شده است؛ یکی از آنها توسط وزارت راه و شهرسازی اعلام و بر اساس آن هزینه اجرای آن برعهده منطقه آزاد انزلی خواهد بود که این شاخه از مناطق خیلی حساس از تالاب انزلی عبور نمی‌کند؛ بنابراین سازمان حفاظت محیط زیست با آن مشکلی ندارد.
وی ادامه داد: اما مساله اصلی، سناریوی دوم است که وزارت راه و شهرسازی پیشنهاد داده تا حدود ۷کیلومتر راه‌آهن داخل شهر انزلی و از کنار تالاب عبور کند که اجرای آن در آینده مشکلات محیط‌زیستی و اجتماعی زیادی را برای مردم آن منطقه ایجاد خواهد کرد.
سرپرست دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها با بیان اینکه گزارش ارزیابی زیست‌محیطی این طرح را، سازمان حفاظت محیط‌زیست رد کرده است، گفت: یکی از اصول مطالعات ارزیابی اثرات زیست‌محیطی هر طرحی نظرسنجی از مردم است، آیا در این ارزیابی از مردم نظرسنجی صورت گرفته است؟
وی با اشاره به اینکه معمولا در برخی کشورها پیش از اجرای طرح از مردم نظرسنجی می‌کنند، افزود: به عنوان مثال کشور سوئیس چند سال پیش قرار بود راه‌آهن بین شهری خود را توسعه دهد و کارشناسان پس از بررسی موضوع، 2 سناریو در اختیار مردم قرار دادند؛ یکی 2 خطه کردن و دیگری 2 طبقه کردن راه‌آهن بود که پروژه 2 خطه کردن ارزان‌تر تمام می‌شد اما منابع طبیعی بیشتری تخریب می‌شد، ولی 2 طبقه کردن هزینه بیشتری داشت و در مقابل، منابع طبیعی کمتری نابود می‌شد؛ بنابراین 2 سناریو را به رأی مستقیم مردم گذاشتند و آنها 2 طبقه کردن را که هزینه اقتصادی بیشتر و صدمات زیست‌محیطی کمتری داشت را انتخاب کردند .الان سناریویی که وزارت راه تعریف کرده و اصرار بر اجرای آن دارد دقیقا مانند سناریوی اول کشور سوئیس است؛ چون باعث می‌شود راه‌آهن ۷ کیلومتر در داخل شهر انزلی و کنار تالاب عبور کند که در بلندمدت مشکلات زیادی برای مردم ایجاد خواهد کرد.
باقرزاده‌کریمی گفت: بخش صنعتی بندر انزلی باعث شد تا روزانه تعداد زیادی کامیون در مرکز شهر انزلی تردد کند که آلودگی صوتی و زیست‌محیطی زیادی به همراه دارد؛ در حالی که سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید با تغییر 2 کیلومتر در مسیر خط راه‌آهن می‌توان آن را به سمت دریا هدایت کرد و بخش صنعتی بندر انزلی را از شهر خارج کرد و در کنار دریا بیرون شهر قرار داد تا بندر فعلی به یک منطقه توریستی تبدیل شود و با ساماندهی وضعیت کنونی تالاب به یک منبع درآمدی پایدار دست یابد. درواقع یکی از بهترین تالاب‌های دنیا در کنار بندر انزلی واقع شده اما هیچ استفاده‌ای از آن نمی‌کنیم.
وی اظهار داشت: اکنون به علت رکود در سیستم تجاری، تقریبا از یک‌پنجم ظرفیت اسکله انزلی استفاده می‌شود؛ یعنی اینکه تحت تاثیر روابط منطقه‌ای و بین‌المللی قرار دارد؛ در حالی که اگر روی تقویت گردشگری این بخش از اسکله هزینه شود هم تالاب نجات می‌یابد و هم بخش صنعتی اسکله از شهر خارج می‌شود و هم اینکه بندر فعلی از قفل‌شدگی و آلودگی و سروصدا نجات می‌یابد. بنابراین سناریویی که سازمان محیط زیست تعریف کرده باعث می‌شود تا ۷ کیلومتر خط راه آهن از وسط شهر انزلی عبور نکند و تالاب نیز در معرض خطر قرار نگیرد.
باقرزاده‌کریمی گفت: چندی پیش برای بندر انزلی یک موج‌شکن جدید احداث کردند که دارد تالاب را از بین می‌برد و سازمان محیط زیست به دنبال برچیدن آن است که در صورت اجرای سناریوی سازمان می‌توانند از این موج‌شکن در ایجاد اسکله استفاده کنند. وقتی این پیشنهاد را مطرح کردیم مشاور می‌گوید که انتقال اسکله هزینه‌بَر است و توسعه آن یک تصمیم ملی است. ما هم می‌دانیم که یک تصمیم ملی است و برای همین رئیس سازمان محیط زیست این را از دولت درخواست کرده است. ما معتقدیم نباید مصلحت امروز را به مصلحت بلندمدت ترجیح دهیم. شاید امروز این کار به ظاهر هزینه‌بر باشد اما باید در نظر بگیریم که فرزندان ما باید سال‌های سال در این کشور زندگی کنند و برای زندگی سالم به محیط‌زیست سالم نیاز دارند.
پیشنهاد میانه
سرپرست دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها گفت: پیشنهاد ما این است که بخش باربری و صنعتی اسکله جدا و به حد فاصل منطقه آزاد و بندر انزلی منتقل شود؛ حتی می‌توانند اسکله‌ای که منطقه آزاد انزلی احداث کرده را گسترش دهند و به بخش صنعتی و تجاری تبدیل کنند؛ زیرا تالاب انزلی توانایی تحمل فشار دیگری را ندارد. اکنون میان‌گذر انزلی یک بخش تالاب را نابود کرده، موج‌شکن هم دارد آن را خفه می‌کند و قرار است راه‌آهن نیز از کنار آن عبور کند. باید از خودمان بپرسیم که داریم چه کار می‌کنیم. وی گفت: اصرار نداریم که حتما نظر ما اعمال شود اما می‌گوییم مشاوران این 2 سناریو را به صورت واقعی بررسی کنند و فقط هزینه جابه‌جایی را ارائه ندهند، بلکه هزینه‌ای که در ۷ کیلومتر به عمق ۵۰۰متر متراژ زمین‌های مردم را نابود کرده و منطقه به حلبی‌آباد تبدیل می‌شود، بیان کنند. قطعا به تدریج ثروتمندان از آن مکان خارج و فقرا وارد می‌شوند و با این جابه‌جایی حاشیه‌نشینی و فساد در آن بخش شکل می‌گیرد. آیا مشاوران این ملاحظات را دیده‌اند؟
