آمار اشتغال همدان در ترازوی مسئولان

آیدا شاکر| همدان ـ خبرنگار: 


یکی از اساسی‌ترین معضلاتی که این روزها بسیاری از افراد با آن مواجهند مشکل بیکاری به خصوص برای جوانان و همچنین فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌هاست. بیکاری دغدغه‌ای است که نه تنها سبب بروز مشکلات اقتصادی بلکه باعث از هم پاشیدن بسیاری از خانواده‌ها می‌شود. در سال‌های اخیر بروز مشکلات اقتصادی و تحریم مستقیما در آمار اشتغال کشور تاثیر گذاشته است. بس

یاری شغل خود را از دست داده‌اند یا کسب‌وکارشان کساد شده است. استان همدان نیز از این قاعده مستثنی نبوده است، اگرچه مطابق آماری که سازمان آمار ایران در انتهای فصل بهار سال جاری منتشر کرد، استان همدان رتبه نخست اشتغال‌زایی را در کشور کسب کرده و دارای کمترین نرخ بیکاری (1/6 درصد) بین استان‌های کشور بوده است.

انتشار این آمار سبب شد افراد بسیاری از جمله نماینده مردم همدان در مجلس در برابر آن موضع بگیرند و آن را با تعداد زیاد بیکاران استان همدان در تناقض بدانند. برای بسیاری سوال مطرح شده است که به راستی اگر استان همدان به رتبه نخست اشتغال‌زایی در بهار سال جاری نائل شده است، پس چرا همچنان بسیاری از جوانان این استان روز خود را در آرزو و تلاش برای یافتن کار از این سو به آن سو و از این شرکت به شرکتی دیگر می‌گذرانند و بسیاری از آنان شب‌هنگام دست خالی به خانه بازمی‌گردند؟ مدیر کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان معتقد است این آمار، رتبه همدان را در مقایسه با استان‌های دیگر نشان می‌دهد و به معنای ریشه‌کنی بیکاری در استان نیست. 


اعتمادسازی مسئولان

یکی از افرادی که به دنبال انتشار خبر مبنی بر رتبه نخست اشتغال‌زایی استان همدان به این آمار معترض شد امیر خجسته، نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی، بود. وی طی مصاحبه‌هایی با اشاره به تعداد زیاد بیکاران همدان آمار اشتغال کشور را که سازمان آمار منتشر کرده است قابل اتکا ندانست و گفت این آمار باید موشکافی و تبیین شود. 

به منظور آگاهی از دلایل خجسته در ارائه این سخنان از وی پرسیدیم چرا آمار اشتغالی را که سازمان آمار ایران منتشر کرده است قابل اتکا نمی‌داند که پاسخ داد: برای بسیاری از افرادی که ما با آنها در ارتباط هستیم این آمار سوال‌برانگیز است. مردم از ما می‌پرسند علت این آمارها چیست و چگونه به دست آمده است و ما نمی‌دانیم باید چه جوابی به مردم بدهیم.

بنابراین از مسئولان مربوطه خصوصا در اداره کار، تعاون و رفاه اجتماعی خواهش می‌کنم که با برگزاری نشست‌هایی با مردم، صداوسیما و سایر مسئولان با تبیین این آمار و روشن کردن این موضوع که این آمار چگونه به دست آمده است، در مورد مستند بودن این آمار اعتمادسازی کنند. 

نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: در این باره با مدیرکل اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان همدان نیز صحبت کرده‌ام و از وی خواسته‌ام با ارائه مستندات و روشن‌سازی این آمار ابهام را در این زمینه رفع کند. مثلا تعداد بیمه‌شدگان مقطعی و دائمی را ارائه کنند تا این آمار تبیین شود. 

خجسته ادامه داد: بسیاری از ما در خصوص چگونگی این آمار می‌پرسند و ما نمی‌دانیم چه جوابی به مردم بدهیم. باید تبیین شود تعریفی که از اشتغال و اشتغال‌زایی مد نظر است چیست و بر چه اساس این آمار به دست آمده است. همچنین مصداق‌های اشتغال‌زایی در استان چیست و در کجاست. 


امید به بخش گردشگری 

نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی با ابراز امیدواری از آینده روشن استان همدان در گردشگری و اشتغال در این بخش گفت: من اطمینان زیادی به توانایی استان همدان در بخش گردشگری دارم و معتقدم اشتغال خوبی در آینده‌ای نزدیک در این بخش فراهم خواهد شد.

اکنون نیز اشتغال زیادی در این زمینه فراهم شده است که شاید چندان در آمارها و اطلاعات مطرح نشود مثلا بنا بر اطلاعاتی که به من داده شده در جورقان طی یک شب 250 میلیون تومان خانه به مسافران و گردشگران اجاره داده شده است. این امر نشان می‌دهد که گردشگری در همدان رونق گرفته است و رونق گردشگری در حقیقت به معنی اشتغال‌زایی است.

وی افزود: مردم به اشتغال و درآمدی پایدار نیاز دارند. بهترین راه نیز در این خصوص رونق صنعت گردشگری است که سبب فراهم شدن اشتغال و درآمدهای پایدار می‌شود وگرنه شغل‌های فصلی و کشاورزی که در ماه‌هایی از سال رونق دارند و در ماه‌های سرد بدون رونق هستند چندان مناسب نیست. 

خجسته با ابراز خشنودی از فراهم‌سازی زیرساخت‌های مناسب در همدان برای جذب گردشگر تصریح کرد: هر گردشگری که به استان وارد شود حدود 8 شغل ایجاد می‌شود. اکنون خوشبختانه زیرساخت‌های مناسب برای جذب گردشگران داخلی و خارجی در همدان فراهم است و برنامه‌هایی نظیر اجلاس گردشگری و پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی سبب شناخته شدن جایگاه همدان در دنیا شده است. از آنجایی که در حال حاضر استان‌های شمال ایران با اشباع ظرفیت گردشگر خصوصا در تعطیلات همراه هستند بهترین استان مقصد گردشگری با فاصله کم از پایتخت و آب‌وهوای مناسب همدان است. این موضوع در آینده سبب اشتغال پایدار نیز خواهد شد. 


آمار رسمی است

اگرچه تعلق رتبه نخست کمترین نرخ بیکاری به همدان پرسش‌های بسیاری را برانگیخت، مصطفی قربان‌فر، مدیر کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان همدان، این آمار را با توجه به این‌که از تنها مرجع رسمی آمار کشور ارائه شده است، پذیرفتنی دانست و به همشهری گفت: مرکز آمار ایران که تنها مرجع رسمی آمار در کشور است، آمار اشتغال‌زایی استان را ارائه داده است. افرادی که با آن مخالفت می‌کنند باید بگویند براساس شاخص‌ها و آمار چه مرجعی آن را رد می‌کنند. 

وی توضیح داد: مرکز آمار ایران به صورت کاملا مستقل از اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان، هر سال در ماه‌های میانی فصل‌های مختلف سال سرشماری را از منازل و واحدهای تولیدی در هر استان انجام می‌دهد. این مرکز با استفاده از فرمول‌ها و شیوه‌هایی، آمار اشتغال هر استان را به دست می‌آورد و این آمار را در اختیار عموم قرار می‌دهد. با توجه به این نکته که فصل بهار و تابستان در استان همدان کشاورزی و ساخت‌وساز رونق بیشتری دارد، اشتغال‌زایی نیز بیشتر می‌شود.

همدان در فصل بهار سال جاری رتبه نخست اشتغال‌زایی را در کشور کسب کرد. از آنجایی‌ که طی این 2 فصل یعنی بهار و تابستان آمار بیکاری بسیار کم می‌شود، میانگین سالانه بیکاری در مجموع کاهش می‌یابد به طوری که میانگین بیکاری استان همدان طی سال گذشته 3/8 درصد برآورد شد و در بهار سال جاری نیز آمار بیکاری استان 1/6 درصد برآورد شده است.

براساس اعلام مرکز آمار ایران یافته‌ها و نتایج طرح آمارگیری نیروی کار استان‌های کشور نشان می‌دهد نرخ مشارکت اقتصادی این استان در بهار ۹۸ با افزایش 3/1 درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل (8/42) به 1/44 درصد رسیده است. 


مقایسه با سایر استان‌ها

مدیر کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان همدان اظهار کرد: نرخ 1/6 درصد بیکاری در فصل بهار همدان به معنی 50 هزار و 228 نفر بیکار در این فصل است که همین تعداد افراد هم میزان کمی نیستند. اگر در مورد رتبه نخست صحبت به میان می‌آید در مقایسه با سایر استان‌های کشور است و به معنی ریشه‌کن شدن بیکاری در استان نیست، چراکه همان‌طور که اشاره شد براساس همین آمار 50 هزار و 228 نفر در استان همدان در فصل بهار سال جاری بیکار بوده‌اند و این رقم بزرگی است. 

قربان‌فر افزود: آماری که مرکز آمار ایران در خصوص اشتغال‌زایی استان‌ها ارائه می‌دهد کاملا مستقل از اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی است. در این زمینه حتی با این اداره هماهنگی نیز نمی‌شود و ما حتی از آمارگیرنده‌ها نیز اطلاعی نداریم و نمی‌دانیم چه افرادی هستند و آمار اخیر را نیز همچون سایر افراد در سایت مرکز آمار مشاهده کرده‌ایم.

به هر حال براساس این آمار ما حدود 50 هزار نفر بیکار در استان داریم که اگر حتی بخشی از این تعداد برای یافتن کار به نمایندگان مجلس مراجعه کنند، ممکن است این تصور برای نماینده پیش بیاید که آمار بیکاران بیشتر از میزانی است که برآیند شده است گرچه در حقیقت این‌طور نیست. 


رواج صنایع خرد 

مدیر کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان همدان علت کسب رتبه نخست اشتغال‌زایی را در استان چند صنعتی بودن این استان و رواج صنایع خرد متعدد دانست و گفت: علاوه بر رونق کشاورزی و ساخت‌وساز، استان همدان از مزیت رواج صنایع کوچک متعدد بهره‌مند است.

مثلا صنعت مبل و منبت ملایر و تویسرکان، سفال لالجین، ترشی و مربای شهرستان بهار فعالیت گسترده‌ای دارند و توانسته‌اند افراد بسیار زیادی را به کار مشغول کنند. اگرچه استان‌هایی نظیر اصفهان صنعتی محسوب می‌شوند و صنایع بزرگ در آنها رواج دارد، اما در حقیقت صنایع کوچک و خانگی مانند آنچه در همدان رواج دارد می‌تواند تعداد افراد بیشتری را به کار مشغول کند. در صنایع کوچک، شمار بسیاری از بانوان نیز مشغول به کارند در حالی که آمار اشتغال زنان در استان‌هایی که صنایع بزرگ در آنجا رواج دارد، کمتر است. 

به گفته مصطفی قربان‌فر، حدود 12 تا 13 درصد آمار بیکاران استان به فارغ‌التحصیلان دانشگاهی اختصاص دارد، زیرا به علت سطح بالای علمی و مدرک تحصیلی خود خواهان شغل‌های بهتری هستند و به همین دلیل بیکار می‌مانند.